Artykuły

Premiera "Halki" Stanisława Moniuszki w Lublinie ma być jednym z wydarzeń Roku Moniuszkowskiego w Polsce w 2019 r. W programie obchodów znaleźć się mają m.in. nowe wykonania utworów polskiego kompozytora, ale też przedsięwzięcia wydawnicze i edukacyjne.

- Premiera "Halki" (w wersji) wileńskiej w koprodukcji z Teatrem Wielkim odbędzie się w Lublinie. Reżyserować będzie Agnieszka Glińska - powiedział w środę dyrektor Teatru Wielkiego - Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski, który jest pełnomocnikiem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ds. organizacji obchodów 200. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki. Rocznica ta przypada w 2019 roku.

Dąbrowski dodał, że lubelska premiera "Halki" być może zostanie przygotowana we współpracy z Lwowską Operą Narodową i Litewską Operą Narodową w Wilnie. Termin wydarzenia nie jest jeszcze ustalony.

Wersja wileńska "Halki" to pierwsza, dwuaktowa wersja tej opery, której premiera odbyła się w 1848 r. w Wilnie. Pełna, czteroaktowa wersja "Halki" zaprezentowana została po raz pierwszy w 1858 r. na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie.

Dąbrowski spotkał się w środę w Lublinie z przedstawicielami różnych instytucji kultury, aby - jak powiedział - zainspirować ich do włączenia się w obchody Roku Moniuszkowskiego. - Przyjechałem, żeby was zainspirować i zmobilizować do myślenia, żebyśmy podjęli działania, które przywrócą Moniuszce należne mu miejsce w kulturze polskiej i w kulturze europejskiej - powiedział Dąbrowski.

Podkreślił, że choć nazwisko Moniuszki jest powszechnie znane i w każdym niemal mieście są ulice jego imienia, to jednak twórczość tego "naszego narodowego kompozytora" jest nieznana. - Nie ma drugiego tak znaczącego twórcy polskiego, który byłby w takim stopniu - absolutnie niedopuszczalnym - zaniedbany przez naszą rodzimą kulturę - powiedział Dąbrowski dziennikarzom.

Według Dąbrowskiego Stanisław Moniuszko to "piąty wielki polski romantyk" - po Adamie Mickiewiczu, Juliuszu Słowackim, Cyprianie Kamilu Norwidzie i Fryderyku Chopinie - a "jest nieobecny w naszej kulturze albo obecny incydentalnie".

- Ogromny zespół jego dzieł jest w ogóle nieznany - pieśni, którymi rozśpiewał naród polski, ogromny zespół muzyki sakralnej, muzyka kameralna, fortepianowa, baletowa - to wszystko jest nieobecne - dodał Dąbrowski.

W Roku Moniuszkowskim mają odbywać się koncerty i wydarzenia, które będą przypominać twórczość i postać Stanisława Moniuszki w Polsce i zagranicą. W teatrach operowych mają być wykonywane dzieła sceniczne Moniuszki m.in. opery "Halka", "Straszny dwór", "Flis", "Hrabina". Planowane są koncerty pieśni Moniuszki, w tym wykonywane przez znane polskie zespoły pieśni i tańca jak "Mazowsze" i "Śląsk". Planowane jest też przygotowanie i zaprezentowanie utworów Moniuszki w nowych oryginalnych aranżacjach np. jazzowej a także opracowanie ich np. na zespół akordeonowy lub gitarowy.

Wśród propozycji przedsięwzięć popularyzatorskich Dąbrowski wskazał m.in. na "Święto ulicy Moniuszki", które w dniu urodzin kompozytora - 5 maja 2019 r. - w poszczególnych miastach mogłoby być organizowane przez lokalne instytucje kulturalne, domy kultury, z udziałem np. lokalnych zespołów ludowych czy chórów. Planowane jest również opracowanie dzieł Stanisława Moniuszki dla strażackich orkiestr dętych, tak, aby mogły je włączyć do swego repertuaru.

Z okazji rocznicy urodzin Moniuszki zaplanowano też wydanie materiałów nutowych oraz opracowań naukowych i popularnonaukowych na temat twórczości i osoby kompozytora, a także nagranie płyt z jego pieśniami.

Na organizację Roku Moniuszkowskiego w Polsce przeznaczono w tym roku 5 mln zł, w przyszłym - 10 mln zł.

Stanisław Moniuszko - polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista - urodził się 5 maja 1819 r. w majątku Ubiel koło Mińska. Gry na fortepianie uczył się m.in. w Warszawie i Mińsku. W 1873 r. wyjechał na studia do Berlina, gdzie pod kierunkiem Carla Friedricha Rungenhagena uczył się dyrygentury. Po powrocie z Berlina zamieszkał w Wilnie, gdzie uczył gry na fortepianie i był organistą w kościele św. Jana.

W 1858 r., już po sukcesie jego pierwszej opery, "Halki", został pierwszym dyrygentem Opery Polskiej w Teatrze Wielkim w Warszawie. Kolejnym wielkim sukcesem kompozytora była opera "Straszny dwór", wystawiona w 1865 r.

Zmarł 4 czerwca 1872 r. w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim. Jest autorem blisko 40 kompozycji - oper, operetek, baletów, kantat, mszy - a także około 300 pieśni m.in. do słów polskich i europejskich poetów.