Artykuły

Monodram "Słodka" powstał na motywach powieści Marii Matios, nazywanej "wielką damą ukraińskiej literatury", "Słodka Darusia". Ukazała się na tamtejszym rynku w 2003 roku, z miejsca stając się bestsellerem, otrzymała także Państwową Nagrodę im. Tarasa Szewczenki. W Polsce została wydana w 2010 roku w tłumaczeniu Anny Korzeniowskiej-Bihun. 14 lipca "Słodka" została zaprezentowana w miejscu wyjątkowym i klimatycznym, jakim jest Dom Spokojnej Książki w niewielkiej wiosce Rżuchów w gminie Sadowie koło Ostrowca Świętokrzyskiego - pisze Krzysztof Krzak na blogu KTO - Kulturalne To i Owo.

Tytułowa bohaterka książki mieszka na huculskiej wsi. Jej mieszkańcy uznają Darusię - niemowę za głupią i "słodką" istotę. Tymczasem ona wszystko rozumie, także to, co dzieje się wokół niej i co się wydarzyło, gdy do jej rodzinnej wioski wkracza Armia Czerwona i tak zwana "Wielka Historia", która będzie miała brzemienny wpływ na życie 10 - letniego wówczas dziecka. Matios opowiada historię swojej bohaterki w trzech płaszczyznach czasowych: przed i po II wojnie światowej oraz w latach 70. minionego wieku. A tajemnicę skrywaną przez Darusię (m.in. strach przed... słodyczami) wyjawia stopniowo.

Powieść Marii Matios zawiera ogromny potencjał dramatyczny, nic więc dziwnego, że sięgnęły po nią wiodące sceny teatralne na Ukrainie (w Czerniowcach i Iwano-Frankowsku), były również plany przeniesienia jej na duży ekran (jedna z ról miął zagrać polski aktor, Piotr Głowacki).

Po tekst powieści sięgnęły również tworzące w Teatrze PiiiP w Zielonogórskim Ośrodku Kultury: Małgorzata Paszkier-Wojcieszonek (reżyserka) i Marta Pohrebny (aktorka związana niegdyś z Teatrem Kreatury w Gorzowie Wielkopolskim i instruktorka teatralna). Ich monodram "Słodka" od czasu premiery w kwietniu 2016 roku prezentowany był na wielu scenach w kraju i na Ukrainie (Festiwal Porto Franko); zdobył m.in. I nagrodę w Turnieju Jednego Aktora "Sam na scenie" w Słupsku (2016 r.), II nagrodę IX Ogólnopolskiego Festiwalu Monodramów i Teatrów Małych Form "Bambierka 2017" w Gorzowie Wielkopolskim oraz Grand Prix i Wielki Wóz Tespisa X Tyskiego Festiwalu Monodramu MOTYF (2017 r.).

Autorka adaptacji i reżyserka monodramu, Małgorzata Paszkier-Wojcieszonek, skupiła się na pokazaniu dramatu osobistego bohaterki, który doprowadził do ustania jej werbalnego kontaktu ze światem zewnętrznym i nade wszystko do tragedii najbliższych osób Darusi. Powstał monodram mocny kondensacją treści i przeżyć. Marta Pohrebny przez większość spektaklu mówi językiem "narratora wewnętrznego", przekazując widzowi odczucia i przeżycia dziewczyny, a potem młodej kobiety. Darusią staje się w zasadzie tylko wtedy, gdy trzeba wprost odtworzyć sytuacje z życia bohaterki. W grze Marty Pohrebny jest ogromna dawka emocji i wewnętrznego rozdarcia; aktorce udaje się w sposób niezwykle sugestywny i porażający pokazać dramat Darusi. Było to o tyle trudne, że jako "partnerów" miała jedynie kupkę ziemi i malutką drumelkę. A mimo to nikt z obcujących z tekstem mówionym przez aktorkę i jej środkami dramaturgicznymi nie może pozostać niewzruszony. Bardzo wymownie brzmi też w tym monodramie cisza. To niekwestionowany sukces Marty Pohrebny, Małgorzaty Paszkier - Wojcieszonek i ich "Słodkiej".

14 lipca 2018 roku "Słodka" została zaprezentowana w miejscu wyjątkowym i klimatycznym, jakim jest Dom Spokojnej Książki w niewielkiej wiosce Rżuchów w gminie Sadowie koło Ostrowca Świętokrzyskiego. Stara stodoła zaadaptowana przez Piotra Koguta i jego żonę Monikę Kowalczyk - Kogut na swoiste schronisko dla wszelkiej maści książek, które każdy może wypożyczyć lub wziąć na stałe (tudzież przynieść te, które w jego własnej bibliotece zajmują niepotrzebnie miejsce) okazała się idealnym miejscem do prezentacji dokonań teatralnych i około teatralnych. Dzień przed monodramem Marty Pohrebny swój "Dzień ósmy" pokazał ostrowiecki Teatr Doraźny, a po zielonogórskim monodramie etiudy "wywiedzione ze słowa" prezentowali uczestnicy warsztatów teatrów amatorskich.