Artykuły

Nowa inscenizacja "Pasażerki" Mieczysława Wajnberga rozpocznie sezon 2018/19 w Duńskiej Operze Narodowej (Den Jyske Opera) w Aarhus. Uroczysta premiera odbędzie się w środę.

Spektakl reżyseruje dyrektor artystyczny opery w Aarhus Philipp Kochheim, orkiestrą i chórem dyryguje Christopher Lichtenstein.

Według informacji podanych przez współorganizujący premierę Instytut Adama Mickiewicza (IAM) jest to pierwsza realizacja dzieła Wajnberga w Skandynawii. Premiera "Pasażerki" realizowana jest w ramach programu POLSKA MUSIC. Jest to trzecia realizacja tej opery, po jej wystawieniach w Bregencji i Jekaterynburgu, przygotowana we współpracy z IAM.

"Pasażerka", która była pierwszym utworem operowym w dorobku Wajnberga, powstała w 1968 r. Libretto na podstawie powieści Zofii Posmysz, o tym samym tytule napisali Jurij Łukin i Aleksander Miedwiediew. Przeżycia wojenne i powojenne autorki, pierwotnie zostały przez nią opracowane jako słuchowisko radiowe pt. "Pasażerka z kabiny 45", a następnie rozbudowane do rozmiarów powieści. W 1963 r. powstał film, o tym samym tytule w reżyserii Andrzeja Munka i Witolda Lesiewicza.

Po powstaniu opery w 1968 r. władze Związku Sowieckiego zakazały wystawiania "Pasażerki", w obawie przed skojarzeniem z sowieckimi łagrami. Premiera pełnej inscenizacji opery odbyła się dopiero w 2010 r. na Festiwalu Operowym w Bregencji w Austrii. W tym samym roku dzieło wystawiono również w Teatrze Wielkim Operze Narodowej w reżyserii Davida Pountneya. "Pasażerka" opisuje rejs luksusowym transatlantykiem, w czasie którego Polka Marta rozpoznaje w eleganckiej kobiecie Lizie, nadzorczynię SS z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Marta w czasie wojny była więźniarką tego obozu.

Mieczysław Wajnberg był kompozytorem polsko-żydowskiego pochodzenia. Urodził się 8 grudnia 1919 r. w Warszawie. Do wybuchu II wojny światowej studiował w klasie fortepianu w warszawskim konserwatorium. W 1939 r. przeniósł się na Wschód - w Mińsku uczył się dyrygentury u Wasilija Zołotariowa, po 1941 r. wyjechał do Taszkientu, gdzie spędził kolejne dwa lata. W 1943 r. przeniósł się do Moskwy i tam spędził resztę życia.

Tworzył przede wszystkim muzykę instrumentalną, zwłaszcza orkiestrową. W jego dorobku znalazły się 26 symfonii, poemat symfoniczny, 18 koncertów, muzyka kameralna (kwartety smyczkowe, sonaty) i solowa (głównie fortepianowa). Skomponował również siedem oper oraz wiele utworów chóralnych i filmowych (m.in. muzyka do radzieckiego filmu wojennego "Lecą żurawie"). Zmarł 26 lutego 1996 r. Jak podaje IAM w 2019 r. z okazji 100. rocznicy urodzin Mieczysława Wajnberga, planowane są uroczyste obchody i organizacja wielu wydarzeń artystycznych poświęconych jego osobie.