Poznań. Ukazało się książkowe wydanie odnalezionej "Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią"
Krytyczna edycja pełnego tekstu "Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią" ukazała się nakładem Wydawnictwa "Poznańskie Studia Polonistyczne". Dzieło odnalazł, wraz z innymi unikatowymi tekstami, w Bibliotece Uniwersyteckiej w Erlangen poznański naukowiec prof. Wiesław Wydra.
Publikacja "Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania... Nieznany drukowany przekaz Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią z 1542 r. wydał Wiesław Wydra" ma swoją oficjalną premierę w środę.
Określana jako szczyt polskiej poezji średniowiecznej "Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią" anonimowego twórcy, wzorowana była na łacińskim utworze "Dialogus magistri Policarpi cum Morte" z XIV wieku. Dotąd niepełny, liczący 498 wersów, tekst dzieła znany był jedynie z pochodzącego z ok. 1463 roku i zaginionego w czasie II wojny światowej rękopisu Biblioteki Seminaryjnej w Płocku.
Odnaleziona przez poznańskiego naukowca w niemieckiej bibliotece, drukowana w 1542 r. humorystyczna wersja tego utworu nosi tytuł "Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania, książki wyborne ku polepszeniu żywota ludzkiego użyteczne, w których ukazuje srogości i gorzkość jej. Teraz nowo nieco przydano". Liczy 916 wersów. Składa się z dwóch połączonych ze sobą części: Rozmowy mistrza Polikarpa (Polikarda) ze Śmiercią i opowieści-dialogu Śmierci z Kmotrem.
Jak powiedział prof. Wiesław Wydra z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w książce znaleźć można transkrypcję całego tekstu - na stronach nieparzystych jest transkrypcja, na parzystych - "obfite objaśnienia". Potem jest zestawienie wersji płockiej rękopisu z wersją drukowaną. Dołączony jest też, w formie osobnej książeczki, reprint odnalezionego dzieła.
Naukowiec przyznał, że nie spodziewał się, iż jego ujawnione kilka miesięcy temu odkrycie wywoła takie zainteresowanie. - Wiedziałem, że znalazłem bardzo ważny tekst, ale myślałem, że to interesuje najwyżej paru profesorów w Polsce. Dlatego byłem zaskoczony powszechnym zainteresowaniem, także medialnym, towarzyszącym temu odkryciu. Widziałem, że o znalezisku wypowiedział się nawet premier Morawiecki - powiedział prof. Wydra.
W lipcu naukowiec mówił PAP, że odnaleziony, drukowany przekaz utworu "to najprawdziwszy biały kruk, niezwykłe cymelium, o którym żadnemu mediewiście chyba nigdy nie przyszłoby nawet skrycie pomarzyć".
W opinii poznańskiego naukowca wiele wskazuje na to, że redaktorem drukowanej wersji dzieła był Mikołaj Rej, który przerobił, zmodernizował i rozszerzył krążący w rękopisach tekst. Jego zdaniem znalezisko otwiera "nowy okres w badaniach nad +Rozmową mistrza Polikarpa ze Śmiercią+".
Wraz z tekstem "Rozmowy..." prof. Wiesław Wydra odnalazł też dziewięć innych, świetnie zachowanych, unikatowych polskich druków z XVI w., wśród nich unikatowy egzemplarz książki "Frantowe prawa", który w formie fotografii jest już w sprzedaży.
Nad pozostałymi drukami pracują różni poznańscy naukowcy, część z nich zostanie opublikowana jeszcze w tym roku. To m.in. "Rozmowa Śmierci z szewcem, piekarzem, karczmarką".
- To zupełnie nieznany tekst, również prawdziwa bomba. Aleksander Brueckner w inwentarzu księgarni Macieja Szarffenberga z 1547 roku przypisał tytuł "Śmierć z szewcem rozmawia" Mikołajowi Rejowi - obecnie ten domniemany tytuł pojawia się w każdej bibliografii tego twórcy. Wygląda na to, że to ten właśnie tekst. Jednak moim zdaniem nie jest to rzecz napisana przez Reja - powiedział PAP prof. Wydra.
Opracowywane jest też wydanie "Judicium na wieczne czasy, trwałe, prawdziwe a krotochwilne".
- Od XV wieku przez następne stulecia panowała mania wydawania prognostyków - kalendarzy przepowiadających różne wydarzenia w następnym roku. To Judicium znalazłem wraz z tekstem "Rozmowy" i jest kpiną z tych wszystkich niezmiernie popularnych wówczas prognostyków. Taki typ literatury to niezwykła rzadkość - wyjaśnił naukowiec.
Prof. Wydra przyznał, że wszystkie odnalezione w bibliotece w Erlangen teksty mają ogromne znaczenie dla badań nad staropolską literaturą, kulturą i ówczesnym polskim drukarstwem.