Wrocław. Jedyny w historii zagraniczny film o Moniuszce wyświetlą w Ossolineum
To jedyny zagraniczny film o Moniuszce, niezwykły obraz z 1940 roku opowiadający o naszym narodowym kompozytorze, który odmienia los kantora wileńskiej synagogi. Zobaczymy go w sobotę w Ossolineum, a na projekcję pójdziemy spacerem.
W tym roku obchodzimy 200-lecie urodzin kompozytora i świętujemy je hucznie, przynajmniej oficjalnie. Sejm ustanowił rok 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki, podkreślając w uzasadnieniu uchwały, że jego dorobek jest zakorzeniony w narodowej tradycji muzycznej, a jego wielkie opery "dotykają sedna idiomu polskości".
Ale w rzeczywistości Moniuszki nie znamy, kompozytor nie doczekał się wciąż porządnej monografii, a badania nad jego twórczością są więcej niż skromne. Trudno uwierzyć, że jego najsłynniejsze opery znamy z XX-wiecznych opracowań, zaś wczesna twórczość została niemal całkowicie zapomniana. Warto więc korzystać z takich rocznic, żeby porozmawiać o Moniuszce i go posłuchać.
W sobotę nie tylko porozmawiamy i posłuchamy, ale i zobaczymy. Ossolineum sprowadziło bowiem film amerykański "Overture to Glory" z 1940 roku, jeden z ostatnich przedwojennych obrazów w jidysz. To jedyny w historii zagraniczny film o Stanisławie Moniuszce. Polski kompozytor, grany w nim przez przystojnego aktora Jacka Mylonga Muntza, staje na drodze kantora wileńskiej synagogi, by na zawsze odmienić los żydowskiego śpiewaka. Film będzie pokazany w Auli Ossolineum, w oryginalnej wersji językowej w jidysz z angielskimi i polskimi napisami. Wstęp jest bezpłatny, ale trzeba się wcześniej zarejestrować: marketing@ossolineum.pl, tel. 71 371 95 95.
Związki Moniuszki z Wrocławiem
Na film pójdziemy spacerem, od placu Wolności (spotykamy się o godzinie 12, nie trzeba się rejestrować), przez dawną Dzielnicę Żydowską aż do Ossolineum przy ul. Szewskiej, opowiadając po drodze o związkach Moniuszki z Wrocławiem i oglądając miejsca, w których mógłby pojawić się kantor żydowski. A są one więcej niż ciekawe. Dość wspomnieć pierwszą premierę operową na gruzach Breslau, którą było wystawienie "Halki" 8 września 1945 roku. Balet i orkiestra były niemieckie, polski chór wypożyczono z Opery Bytomskiej, a góralskie kostiumy przywieziono z prywatnej wypożyczalni w Krakowie. Nie za darmo, śpiewająca partię Halki Franciszka Platówna, przedwojenna primadonna Teatru Wielkiego w Warszawie, musiała dać w zastaw swój pierścionek z brylantem.
Spektakl wyreżyserował Stanisław Drabik, znakomity tenor z Krakowa, który okazał się równie znakomitym menedżerem. Władze pieniędzy dać nie mogły, więc Drabik wyłożył własne. W magazynach Teatru Miejskiego znalazł fragmenty dekoracji, np. kościółek tyrolski i górski pejzaż, które po przemalowaniu stały się częścią podhalańskiego krajobrazu. Zatrudnił baletmistrza, który niemieckich tancerzy nauczył poloneza, mazura i tańców góralskich, zaciągnął kredyt na druk afiszy, załatwił radziecki kukuruźnik, który spuścił z nieba stosowne ulotki.
Fotografie ze scen
Sponsorem premierowej "Halki" był sąsiadujący z Teatrem Miejskim hotel Monopol, który zapewnił artystom bezpłatne wyżywienie na czas prób i spektakli, a transport na trasie Kraków - Katowice - Wrocław udało się wyprosić u Rosjan. Soliści, z Franciszką Platówną na czele, próbowali w prywatnych mieszkaniach w Krakowie, a do Wrocławia przyjechali otwartymi radzieckimi ciężarówkami.
W Refektarzu Ossolineum zobaczymy fotografie Franciszki Platówny i Stanisława Drabika, zdjęcia z pierwszych powojennych spektakli "Strasznego dworu", "Verbum nobile", przedwojenne afisze do "Halki" i "Strasznego dworu" we Lwowie (z czasów, kiedy Ossolineum mieściło się jeszcze we Lwowie), a także zaproszenia, dawne programy, ulotki i plakaty wystawień Moniuszkowskich oper we Wrocławiu. Przed projekcją filmu spotkanie z dr Krystyną Dachterą o początkach życia operowego w powojennym Wrocławiu.
