Artykuły

- Polskie władze są na wojnie z kulturą. Próbują cenzurować dzieła, instytucje i wydarzenia. Stosują urzędowe naciski, szantaż finansowy, przejęcia instytucji, obsadzanie stanowisk ideologami - powiedziała Agnieszka Holland podczas Festiwalu w Gdyni. I odczytała list od Kultury Niepodległej, która uruchamia Pogotowie Prawne.

Przemówieniu przysłuchiwał się Jarosław Sellin. - 18 filmów dostało dofinansowanie w ramach mecenatu państwa. Tak więc wygląda ta cenzura w Polsce - odpowiedział na zarzuty Holland.

Innego zdania są twórcy z obywatelskiego ruchu Kultura Niepodległa, skupiającego twórców, pracowników i uczestników kultury. Uważają, że w Polsce powróciła cenzura. W specjalnej "Czarnej księdze" wyliczają blisko 70 przypadków złamania przez polityków wolności artystycznej.

Proszę zdjąć "Klątwę"

Najwięcej kontrowersji wywołała premiera "Klątwy" w warszawskim Teatrze Powszechnym w 2017 roku. Pod pretekstem obrazy uczuć religijnych próbowano wymusić na dyrekcji teatru zdjęcie z afisza spektaklu. W TVP odwołano premierę spektaklu teatru telewizji "Biały dmuchawiec" Mateusza Pakuły w reż. Agaty Dyczko ze względu na udział w nim aktorki Julii Wyszyńskiej, występującej także w spektaklu Olivera Frljicia. Festiwalom Malta i Dialog odebrano ministerialną dotację z powodu prezentacji spektakli w reżyserii Frljicia. Z telewizji publicznej zwolniono redaktorki, które przygotowały materiał o "Klątwie" wyemitowany w TVP Kultura.

Głośne było również ocenzurowanie galerii sztuki XX i XXI wieku w Muzeum Narodowym w Warszawie. Z wystawy usunięto prace Natalii LL "Sztuka konsumpcyjna" i Katarzyny Kozyry "Pojawienie się Lou Salome". Decyzja prof. Jerzego Miziołka, powołanego przez Piotra Glińskiego na stanowisko dyrektora Muzeum, wywołała protesty, które odbiły się echem na całym świecie. Kultura Niepodległa wskazuje również na niesłusznie zwolnionych dyrektorów instytucji: Pawła Potoroczyna z funkcji szefa Instytutu Adama Mickiewicza, Grzegorza Gaudena z funkcji szefa Instytutu Książki, Magdaleny Sroki z funkcji szefowej Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Michała Merczyńskiego z funkcji szefa Narodowego Instytutu Audiowizualnego i nieprzedłużeniu kontraktu dyrektorskiego z Dorotą Buchwald w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego.

Pogotowie dla artystów

Ale - jak piszą twórcy Kultury Niepodległej - "dokumentowanie zniszczeń to za mało". Dlatego powołano Pogotowie Prawne, które ma wspomóc artystów i instytucje kultury "w walce z cenzorskimi, pozbawionymi podstaw prawnych decyzjami administracyjnymi".

- Do pogotowia będą mogli zgłaszać się animatorzy kultury, twórcy czy dyrektorzy - mówi Grzegorz Kasdepke z Kultury Niepodległej. - Moglibyśmy prawnie pomóc Dariuszowi Stoli, którego minister kultury do tej pory nie powołał na stanowisko dyrektora muzeum Polin. Mimo wygranego konkursu - mówi Kasdepke. Prawnicy zgodzili się współpracować pro bono. Będą udzielać konsultacji, a w sytuacjach skrajnych reprezentować artystów w sądzie.

Na portalu Zrzutka.pl prowadzona jest zbiórka na opłacenie obsługi i koordynacji pracy Pogotowia. Na rok potrzeba 35 tys. zł.