Artykuły

Czyj jest Franz Kafka? Kto ma do niego większe prawa? Niemcy? Czesi? Izraelczycy? A może Amerykanie? Czy zażarte potyczki sądowe o spuściznę pisarza przyniosły decydujące rozstrzygnięcia? Na temat zawiłych losów dzieł Franza Kafki oraz człowieka, dzięki któremu poznaliśmy "Proces", "Amerykę" i "Zamek", będziemy mieli okazję porozmawiać z Benjaminem Balintem, autorem książki "Ostatni proces" Kafki, w środę 23 października w Teatrze Nowym.

Franz Kafka. Pisarz żydowskiego pochodzenia piszący w języku niemieckim, przez znaczną część życia związany z czeską Pragą. Jego talent literacki prawdopodobnie nigdy nie objawiłby się światu w pełnej krasie, gdyby nie zabiegi jego przyjaciela, Maxa Broda, który po śmierci pisarza w 1924 roku zadbał o to, by niedokończone przez niego dzieła ujrzały światło dzienne. Zrobił to, chociaż Kafka rozkazał wszystkie swoje rękopisy spalić. Bogata kolekcja fragmentów utworów, listów i notatek znalazła się więc w posiadaniu Broda, a eseista, wielokrotnie ingerując w kształt niedopracowanych tekstów, konsekwentnie "sprzedawał" Kafkę światu.

Niepokojący Kafka, którego wszyscy znamy, jest więc po części Brodem. Czytając Kafkę, czytamy go przez pryzmat zmysłu krytycznego jego przyjaciela. Są jednak tacy, którym ten stan rzeczy nie odpowiada: badacze twórczości pisarza, jego interpretatorzy i biografiści. To właśnie oni, aby znaleźć się bliżej "czystego" Kafki, gotowi byli walczyć o oryginalne manuskrypty. Benjamin Balint w swojej książce relacjonuje przebieg procesów sądowych mających miejsce po śmierci Broda, w trakcie których różne strony konfliktu starały się udowodnić, że to właśnie one mają prawo do spuścizny literackiej po mistrzu groteski i paraboli.

Czy zatem pamiątki literackie po twórcy Procesu powinny pozostać w rękach spadkobierców jego przyjaciela, czy też wzbogacić któreś z archiwów państwowych? Posłuchajmy, co ma w tej kwestii do powiedzenia gość Teatru Nowego, badacz twórczości pisarza, który przez lata wymykał się podziałom kreowanym przez historyków literatury.

Benjamin Balint (ur. 1976) to izraelski pisarz i tłumacz, nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Al-Quds w Jerozolimie. Współpracował z tak prestiżowymi pismami, jak "Wall Street Journal", "The Weekly Standard" czy "Die Zeit". Napisał trzy książki, z których najnowsza, Ostatni proces Kafki, została przetłumaczona na język polski przez Krzysztofa Kurka i wydana przez Wydawnictwo Agora. Pozostałe dzieła w jego dorobku to Running commentary (2010) i Jerusalem: city of the Book (2017). Środowe spotkanie z pisarzem uświetnią aktorskie interpretacje tekstów literackich w wykonaniu Marii Rybarczyk i Mariusza Zaniewskiego.

***

spotkanie z Benjaminem Balintem, z cyklu Czytnik

23.10, g. 19

Teatr Nowy, Trzecia Scena

bilety: 5 zł