Lublin. Reduta powraca
Teatr Osterwy otwiera po 9 latach kameralną scenę - "Reduta", która nazwą odwołuje się do historycznej Reduty Osterwy. Pierwszą premierą na nowej scenie będą "Emigranci" Sławomira Mrożka.
SCENA REDUTA W TEATRZE IM. JULIUSZA OSTERWY
Lubelski Teatr Miejski został upaństwowiony 18 sierpnia 1949, wówczas instytucja przyjęła imię Juliusza Osterwy. W tym okresie w lubelskim teatrze pracowało wielu cenionych aktorów i reżyserów wywodzących się z Reduty - to oni nadawali teatralnej społeczności specyficzny ton.
W 1961 roku grupa aktorów: Halina i Jan Machulscy, Nina Czerska, Janusz Cywiński i Kazimierz Kurek powołała do życia eksperymentalną scenkę Teatru Osterwy - "Redutę 61". Scena na czwartym piętrze teatru mogła pomieścić do sześćdziesięciu osób a jej celem była prezentacja najnowszych osiągnięć dramaturgii krajowej. Swoją działalność zainaugurowała prapremierą "Na pełnym morzu Sławomira Mrożka".
Jak na tradycję Reduty Osterwy przystało, spektakl był dziełem zbiorowej reżyserii. Mała scena stawiała sobie za cel ambitne zadania, tj. znalezienie adekwatnej do aktualnych potrzeb widza formy współczesnego teatru opartej na bezpośrednim kontakcie autora z aktorem i aktora z widzem. Scena znalazła szeroki rezonans wśród lubelskich teatromanów.
Z biegiem lat Reduta 61 zmieniała nazwę, przekształcając się najpierw w Scenę Małych Rzeczywistości, a następnie w Scenę Inicjatyw, na której 29.11.1965 roku wystawiono głośną prapremierę scenicznej adaptacji stenogramu pierwszego procesu członków załogi Majdanka - "Nigdy więcej". W ciągu lat Reduta zaowocowała szeregiem ciekawych spektakli i eksperymentów i wpisała się na stałe w działalność Teatru J. Osterwy. Nowa "Reduta 70" zainaugurowała działalność premierą "Śmiesznego staruszka" T. Różewicza w reż. H. Kajzera w nowej, specjalnie przystosowanej sali na pierwszym piętrze Teatru. Tutaj 17.04.1997 miała miejsce głośna premiera "Rozmów z katem" K. Moczarskiego w reż. Zbigniewa Sztejmana. Przedstawienie było grane do roku 2010 i osiągnęło zawrotną liczbę 257 spektakli.
REDUTA OSTERWY
Reduta to pierwszy w Polsce eksperymentalny teatr-laboratorium założony przez Juliusza Osterwę i Mieczysława Limanowskiego, który działał w latach 1919-1939 w Warszawie (1919-1924 i 1931-39), Wilnie i Grodnie (1925-1929). Nazwa zespołu nawiązywała do charakteru Sal Redutowych Teatru Wielkiego w Warszawie.
Teatr-laboratorium zainaugurował swoją działalność rok po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Osterwa i Limanowski odczuwali rozczarowanie bezideowym charakterem życia teatralnego i pragnęli zainicjować jego artystyczną i etyczną przemianę. Reduta miała być wspólnotą ludzi gotowych całkowicie poświęcić się pracy teatralnej, pracy nad sobą i służbie społecznej, a tym samym przyczynić się do stworzenia oryginalnego stylu narodowego wywiedzionego z dzieł Mickiewicza, Norwida i Wyspiańskiego. Repertuar teatru popularyzował polską dramaturgię współczesną: Jerzego Szaniawskiego, Tadeusza Rittnera, Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Władysława Orkana, Michała Bałuckiego i Stefana Żeromskiego. Prapremierą dramatu Żeromskiego "Ponad śnieg bielszym się stanę" Reduta zainaugurowała działalność 29 listopada 1919.
Aby radykalnie zerwać z anachronicznymi tradycjami gwiazdorskiego teatru XIX-wiecznego wprowadziła studyjny system pracy opierający się na kilkumiesięcznym etapie prób analitycznych. Scena, z której usunięto budkę suflera, została umieszczona na jednym poziomie z widownią tak, aby umożliwić bezpośredni kontakt z widzem. Podział ról, akceptacja projektów scenograficznych, kostiumów i muzyki do spektakli odbywały się w Reducie w trybie demokratycznym. Każda rola obsadzana była przez dwóch lub trzech członków zespołu, często o bardzo różnym dorobku artystycznym. Celem tych działań było doprowadzenie do takiego poziomu przeżywania wydarzeń scenicznych, by stały się one doświadczeniem transformacyjnym zarówno dla aktorów, jak i dla widzów. W powołanym Instytucie Reduty pracę nad przedstawieniami łączono z wielostronnymi działaniami pedagogicznymi.
Zbigniew Raszewski stwierdził, że "najtrwalszą zdobyczą Reduty był przypuszczalnie jej wysoki ethos". Jej ogromnego znaczenia dowodzi lista współpracowników i wychowanków. Tradycja Reduty stanowi jedną z najważniejszych tradycji polskiego teatru.
