Artykuły

Przez najbliższe dwa tygodnie Gazeta Wyborcza - Katowice czeka na zgłoszenia Czytelników. - Nadsyłajcie nam nazwiska kandydatów, którzy Waszym zdaniem zasłużyli na Cegłę z "Gazety". Takich, z których dokonań jesteście dumni, których szanujecie, lubicie i podziwiacie. Takich, którzy dodają Śląskowi uroku - informuje redakcja.

Historia Cegły z "Gazety" zaczyna się w 2005 roku. Ważyły się wówczas losy familoka, w którym urodził się Horst Eckert, znany na całym świecie jako Janosch - autor bajek dla dzieci o Misiu i Tygrysku oraz kultowej powieści dla dorosłych "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny".

Zaczęło się od cegły z familoka Janoscha

Rodzinny dom Janoscha przy ul. Piekarskiej w Zabrzu miał wówczas zniknąć, bo stał w miejscu, w którym miała powstać Drogowa Trasa Średnicowa. Zanim familok zburzono, na miejsce wybrał się nasz dziennikarz Bartosz Wieliński, dziś zastępca redaktora naczelnego "Gazety Wyborczej", który z muru budynku wykuł wiele cegieł, po czym przywiózł je do redakcji. Taki oto był początek plebiscytu Cegła z "Gazety" - Nagroda im. Janoscha. Później uczniowie liceum plastycznego w Zabrzu wymalowali na cegłach scenki z bajek Janoscha, a podczas wizyty w Polsce sam Janosch je podpisał. I dał wyraz aprobaty naszemu plebiscytowi.

Ostateczny kształt statuetkom, które trafiają w ręce laureatów, nadaje od 2006 roku śląski artysta - Jerzy Becela z Pszczyny.

Co roku Cegłę dostają osoby zasłużone dla budowania śląskiej tożsamości, z których wszyscy możemy być dumni i którymi możemy się chwalić w Polsce.

Trzynastą Cegłę odebrał Mirosław Neinert

- Ta nagroda jest wartościowa przede wszystkim z jednego względu: przyznają ją w głosowaniu nasi czytelnicy. I dokonują samych świetnych i mądrych wyborów - mówił Dariusz Kortko,

redaktor naczelny katowickiej "Wyborczej" podczas tegorocznej gali.

W lutym 2019 roku nagrodę wręczyliśmy po raz trzynasty. Czytelnicy przyznali ją Mirosławowi Neinertowi, aktorowi, reżyserowi, założycielowi i dyrektorowi teatru Korez w Katowicach, konferansjerowi, szefowi Letniego Ogrodu Teatralnego i Katowickiego Karnawału Komedii.

Mieszkańcy regionu uwielbiają Neinerta i chętnie oglądają jego kolejne wcielenia na deskach Korezu. Warto dodać, że w przyszłym roku Korez - pierwszy prywatny teatr w Katowicach - będzie świętował 30 lat istnienia!

- Chcę dedykować tę nagrodę osobie, której nie znacie. To pani Hildegarda Kempa, mama mojej koleżanki. Wychowywałem się w Starym Chorzowie, który był prawdziwą wyspą w tym mieście. Aby tam przetrwać, szybko trzeba było się nauczyć godać. To był świat jak z "Cholonka". Pani Hilda opowiadała mi o Śląsku przedwojennym - takim, którego wcale nie znałem i o którym mało już kto pamiętał. Od pani Hildy właśnie nauczyłem się o Śląsku wszystkiego. Potem wyjechała do Niemiec, do córki, ale po roku wróciła. Dziś leży na chorzowskim cmentarzu, wśród kominów - mówił Mirosław Neinert, odbierając Cegłę z "Gazety" w kinoteatrze Rialto w lutym tego roku.

Śląski nurt w teatrze

Warto przypomnieć, że to właśnie Mirosław Neinert, który w 2004 roku wystawił u siebie spektakl na podstawie "Cholonka, czyli dobrego Pana Boga z gliny" Janoscha - patrona naszej nagrody - przypomniał Ślązakom o tym pisarzu, ponieważ wcześniej mało kto go czytał. Neinert wyreżyserował spektakl razem z Robertem Talarczykiem. Tym samym panowie zapoczątkowali nurt "śląskich spektakli", które potem zaczęły produkować inne śląskie sceny.

- Ogłosiliśmy casting na aktorów, Robert wykonał adaptację, zaczęliśmy reżyserować. Pracowaliśmy bardzo szybko. I nie wiedzieliśmy na początku, co ludzie pomyślą o tym spektaklu. Po premierze słyszeliśmy głosy oburzenia, m.in. że to sztuka dla Ślązaków obraźliwa. Ale jak Kazimierz Kutz powiedział, że zdarzył się na Śląsku teatralny cud, to od tej chwili "Cholonek" bije rekordy popularności. Janosch, który też miał okazję go oglądać, prawie zaniemówił z wrażenia. Po spektaklu wciągnęliśmy go na scenę i czekamy, co powie, a on tylko zdołał wydusić: "Jop twoja mać!" - wspominał Neinert w rozmowie z "Wyborczą". Do dziś "Cholonek" to jeden z największych hitów w Korezie.

Rok wcześniej, w 2018 roku, czytelnicy katowickiej "Wyborczej" nagrodzili Cegłą aktorkę Grażynę Bułkę, którą można oglądać w spektaklach w Teatrze Śląskim i w Korezie. Znana jest m.in. z roli Świętkowej w "Cholonku" Janoscha oraz licznych innych śląskich kreacji. - Czym się ja wam mogę odwdzięczyć za tę nagrodę? Przyjdźcie i oglądajcie mnie w teatrze, będę dla was grać - mówiła aktorka podczas finału.

Śląsk to nasza chwała i chluba

Rok przed Grażyną Bułką Cegłę z "Gazety" odbierał katowicki raper Miuosh, czyli Miłosz Borycki, który nie tylko rapuje, ale też gra w teatrze, komponuje, a nawet pisze książki. Współpracował m.in. z symfonikami z NOSPR-u, znanymi twórcami polskiej sceny muzycznej, a także z artystami z Teatru Śląskiego. To właśnie dyrektor katowickiej sceny Robert Talarczyk zgłosił kandydaturę Boryckiego.

- Na nagrodę nie zasłużyłem, ale jest dla mnie znakiem, że powinienem dalej mówić młodym ludziom, że Śląsk to nasza chwała i chluba. Tutaj jest nasz dom, nie w Warszawie, lecz w Katowicach, Siemianowicach, Chorzowie, Zabrzu - mówił Miuosh podczas gali w grudniu 2016 roku.

W latach poprzednich Cegłę otrzymali: autorka biografii Janoscha - Angela Bajorek, muzycy: Irek Dudek, Artur Rojek i Józef Skrzek, architekci Tomasz Konior i Robert Konieczny, reżyser Kazimierz Kutz, kardiochirurg Marian Zembala, malarz Erwin Sówka oraz aktor i reżyser Robert Talarczyk.

Z jednym z laureatów Cegły przyszło się nam rok temu pożegnać na zawsze. Mowa oczywiście o Kazimierzu Kutzu, reżyserze, pisarzu, felietoniście "Gazety Wyborczej", który zmarł w grudniu 2018 roku.

Osoby dotychczas nagrodzone Cegłą automatycznie wchodzą do kapituły nagrody, którą współtworzą również jej honorowi członkowie: prof. Marek Szczepański, dramaturg Ingmar Villqist oraz każdorazowo rektor Uniwersytetu Śląskiego. Kiedyś to oni właśnie proponowali swoich kandydatów, ale z racji tego, że skład kapituły się rozrósł, dwa lata temu postanowiliśmy nieco zmodyfikować reguły plebiscytu. W tym roku zastosujemy je po raz trzeci, ponieważ dobrze się sprawdzają.

Oddajemy zatem głos Wam, naszym Czytelnikom. To Wy możecie zaproponować swoich kandydatów. Rozejrzyjcie się wokół siebie i wybierzcie osoby, z których dokonań jesteście dumni, które szanujecie, lubicie, podziwiacie. Takie, które dodają Śląskowi uroku. Jeśli możecie, uzasadnijcie swój wybór w kilku słowach. Grażynę Bułkę, a rok później Mirka Neinerta oraz pozostałych finalistów (za każdym razem w sumie sześciu) zaproponowaliście nam najpierw właśnie Wy. A potem oddawaliście na nich głosy.

Muzyczna nagroda specjalna

Na początku 2020 roku ogłosimy towarzyszący "Cegle z Gazety" drugi plebiscyt, poświęcony muzyce w Katowicach, Mieście Muzyki UNESCO. Stworzymy jury, które będzie złożone z dziennikarzy muzycznych i organizatorów koncertów oraz poprosimy ich o wytypowanie najwybitniejszych przedstawicieli katowickiej muzyki. Może to być solista, zespół, chór, projekt muzyczny - wachlarz jest szeroki, od niszowych gatunków, przez pop, po muzykę poważną. Kandydaci zostaną przedstawieni Czytelnikom w piątek, 17 stycznia. Ci będą mogli zagłosować na ulubionego wykonawcę czy też zespół na podobnych zasadach, jak na kandydata do "Cegły". Nagrodę - specjalną cegłę - wręczy prezydent Katowic podczas uroczystej gali "Cegła z Gazety" 31 stycznia.

Do 9 stycznia czekamy na propozycje Czytelników

Na propozycje do 14. edycji nagrody czekamy tylko do 9 stycznia. Można je przysyłać mailowo na adres plebiscyt@katowice.agora.pl lub tradycyjną pocztą: "Gazeta Wyborcza", ul. Słowackiego 13, 40-094 Katowice, z dopiskiem "Cegła 2019". Spośród wszystkich zgłoszonych przez Czytelników propozycji redakcja zaproponuje kapitule Cegły dwadzieścia nazwisk, spośród których kapituła wybierze sześć osób najbardziej ich zdaniem zasłużonych dla budowania śląskiej tożsamości.

Listę nominowanych przedstawimy w "Gazecie Wyborczej" w piątek, 17 stycznia. I wtedy znów do akcji wkroczą Czytelnicy - tak jak do tej pory na specjalnych kuponach i mailowo będzie można głosować na swojego faworyta do północy 28 stycznia. Wyniki ogłosimy 31 stycznia podczas uroczystej gali.

Partnerem plebiscytu jest Miasto Katowice