Artykuły

Teatr Powszechny w Warszawie po raz kolejny zaprasza do udziału w obchodach Światowego Dnia Uchodźcy (20 czerwca), który już prawie 20 lat temu został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

Od kilku lat obchodzimy ten dzień w specjalny sposób, organizując liczne wydarzenia artystyczne i społeczne oraz przekazując wielu instytucjom publicznym (teatrom, muzeom, uniwersytetom, związkom wyznaniowym) międzynarodową flagę uchodźców, zaprojektowaną przez artystkę syryjskiego pochodzenia, Yarę Said. Pomarańczowa flaga z czarnym paskiem, nawiązująca do kamizelki ratunkowej i losu tysięcy ludzi przemierzających morze w drodze ucieczki przed wojną, głodem i represjami politycznymi, od dłuższego czasu jest uniwersalnym symbolem szacunku dla migrantów, uznania ich podmiotowości i walki o prawa człowieka.

Zamieszki w Stanach Zjednoczonych, których bezpośrednimi przyczynami były zabójstwo George'a Floyda i liczne akty brutalności policji, pokazują skalę problemu ksenofobii. Uwewnętrzniona wrogość wobec osób o innym pochodzeniu etnicznym nie maleje wraz z rozwojem cywilizacyjnym, czasem wręcz przeciwnie - często ukrywana, spychana na margines, w obliczu kryzysu społecznego czy klęski żywiołowej (np. epidemii) powraca do życia publicznego ze zdwojoną siłą, niszczy wspólnotę i dzieli społeczeństwa na obywateli pierwszej i drugiej kategorii, a wtedy już tylko krok do realnej przemocy wobec słabszych i wykluczonych. Najlepszym lekarstwem jest praca u podstaw - długofalowe działania edukacyjne i wspólnototwórcze oferowane przez szkoły i instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe. To właśnie na instytucjach spoczywa dziś ogromna odpowiedzialność za kreowanie debaty publicznej - czas epidemii, cynicznego wzmacniania podziałów i zarządzania strachem, wymaga aktywności ludzi kultury, nie ukrywania się w wieży z kości słoniowej i uprawiania sztuki dla sztuki, ale zdecydowanej obrony praw człowieka, wolności, równości i solidarności.

W 2019 roku przesłaną przez Teatr Powszechny flagę wywiesiło na swoich budynkach ponad 100 instytucji i osób prywatnych w całej Polsce. Ten symboliczny gest dla społeczności migrantów był cennym wsparciem, zwłaszcza wobec szkodliwych stereotypów i antyuchodźczej propagandy. W dobie pandemii, z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne oraz ogrom dodatkowej pracy w instytucjach kultury (spowodowany wdrażaniem specjalnych procedur reżimu sanitarnego) zrezygnowaliśmy z przesyłania flagi pocztą tradycyjną. Zachęcamy jednak do wsparcia obchodów Światowego Dnia Uchodźcy przez wywieszenie flagi otrzymanej w ubiegłym roku oraz przez działania i uczestnictwo online:

- udostępnienie przed dniem 20 czerwca międzynarodowej flagi uchodźców w mediach społecznościowych (Facebook, Instagram, Twitter), z dodaniem hasztagów: #ŚwiatowyDzieńUchodźcy i #FlagaUchodźców;

- ustawienie specjalnej nakładki na facebookowe zdjęcie profilowe (nakładkę będzie można ustawić automatycznie, przez skorzystanie z odpowiedniej opcji dostępnej na zdjęciu profilowym na fanpage'u Teatru Powszechnego w Warszawie);

- wsparcie internetowej zbiórki pieniędzy dla Fundacji Ocalenie, działającej od 20 lat na rzecz migrantek i migrantów w Polsce: https://ocalenie.org.pl/aktualnosci/20-urodziny-ocalenia-zrob-nam-prezent;

- uczestnictwo w programie wydarzeń organizowanych z okazji Światowego Dnia Uchodźcy (debaty, webinarium, spektakl Fundacji Strefa WolnoSłowa, spektakle).

***

PROGRAM OBCHODÓW ŚWIATOWEGO DNIA UCHODŹCY

KOORDYNOWANY PRZEZ TEATR POWSZECHNY W WARSZAWIE

Debata "Performowanie różnorodności. Perspektywy i ograniczenia"

20 czerwca, godz. 15.00 (transmisja na żywo na facebookowym profilu Teatru Powszechnego)

- rozmowa Weroniki Szczawińskiej i Mohammada Al Attara (spotkanie prowadzone w języku angielskim w ramach bolońskiej konferencji "Performing resistance. Dialogues on Arts, Migrations, Inclusive Cities")

prowadzenie: Paweł Sztarbowski

Jak możemy budować przestrzeń dla "różnorodności" w obliczu rosnącego nacjonalizmu i populizmu? Jakie są możliwości i ograniczenia sztuk performatywnych w tym zakresie? Co zrobić, by móc wyobrazić sobie różnorodność kulturową nie tylko jako wyzwanie, ale jako podstawowy element naszej rzeczywistości, pomimo ideologicznych różnic i społecznych podziałów?

Podczas rozmowy Weronika Szczawińska (polska reżyserka teatralna, laureatka Paszportu "Polityki") oraz Mohammad Al Attar (syryjski dramatopisarz, autor sztuki "Damaszek 2045" niedawno wystawionej w Teatrze Powszechnym w Warszawie), odpowiedzą na te i inne pytania w rozmowie moderowanej przez Pawła Sztarbowskiego, zastępcę dyrektora Teatru Powszechnego ds. programowych, wykładowcę Akademii Teatralnej w Warszawie. Artyści podzielą się swoimi doświadczeniami i strategiami wykorzystywanymi w spektaklach poruszających temat wielokulturowości.

*

Webinarium "Wiek nie-mobilności. Migracje w dobie pandemii" organizowane wspólnie z Ośrodkiem Badań nad Migracjami UW

24 czerwca, godz. 18.00 (transmisja na żywo na facebookowym profilu Teatru Powszechnego)

- debata na temat migracji i mobilności w dobie pandemii i post-pandemii

prowadzenie: dr hab. Paweł Kaczmarczyk (Ośrodek Badań nad Migracjami UW)

uczestnicy: dr Olena Babakowa ("Krytyka Polityczna"), prof. Michał Bilewicz (UW), dr Agnieszka Radziwinowiczówna (Ośrodek Badań nad Migracjami), prof. Dariusz Stola (Instytut Studiów Politycznych PAN).

Jak pandemia zmienia trendy społeczne i ekonomiczne we współczesnej Europie? W jaki sposób długi okres izolacji i późniejszy kryzys gospodarczy wpłyną na sytuację imigrantów? Czy skutki COVID-owego kryzysu pogłębią ksenofobię, czy może otworzą rozdział nowej solidarności społecznej?

*

"Zaczyna się od pszczół"

- spektakl Fundacji Strefa WolnoSłowa

- pierwszy odcinek: 27 czerwca, godz. 19.00 (szczegóły na stronach internetowych i FB Teatru Powszechnego i Strefy WolnoSłowej).

W lutym 2020 r. rozpoczęła się praca nad spektaklem. Miał on opowiadać o pięciu masowych, gwałtownych procesach wymierania wielu gatunków. I o szóstej katastrofie - współczesnej zagładzie gatunków spowodowanej działalnością człowieka.

Wymieranie jest najlepszą okazją do tego, aby stwierdzić, co mamy i czego wolelibyśmy nie tracić. Nie jest ostateczne, choć tak się wydaje wymierającym. Dzieje się ciągle, ale czasami jest bardziej zauważalne. Z jakiegoś punktu widzenia jest po prostu zmianą. Spektakl Strefy WolnoSłowej jest próbą zapisu tej zmiany. Miało być o wymieraniu, a jest o próbach przetrwania. O unoszących się w powietrzu foliowych rękawiczkach, wyrzucanych prosto na ziemię po wyjściu ze sklepu spożywczego. I o obserwacji - statystyk, ptaków, sąsiadów i zwalonego drzewa, na którym przez ostatnie tygodnie wyrosły grzyby. O siedemnastu metrach kwadratowych zadłużonej kawalerki, o starej meblościance i locie do domu. O bezrobociu w nieswoim kraju, o pracy w piżamie i snach o delfinach. O intymności przed kamerą, o pękniętej rurze, malowaniu ust przed lustrem i widoku z okna. Bądź z balkonu, jeśli ktoś ma szczęście.

Spektakl Strefy WolnoSłowej to sześcioczęściowa opowieść o przetrwaniu, stworzona w czasie pandemii przez uczestniczki i uczestników wielokulturowych i międzypokoleniowych warsztatów "Azyl Warszawa 2020".

***

Działania realizowane w ramach międzynarodowego programu "Atlas of Transitions. New geographies for a cross-cultural Europe".

Projekt współfinansowany ze środków programu "Kreatywna Europa" Unii Europejskiej.