Nie żyje Wojciech Pszoniak. Wybitny aktor dorastał w Gliwicach
W poniedziałek rano zmarł Wojciech Pszoniak. Aktor miał 78 lat. Pierwsze kroki w profesji aktorskiej stawiał w mieście, w którym dorastał, czyli w Gliwicach.
Informację o śmierci Wojciecha Pszoniaka podał ks. Andrzej Luter. - Zmarł dzisiaj o godz. 6.08. Przeżył 78 lat. Jeden z tych największych! Jeden z kolosów powojennego polskiego teatru i filmu. Wspaniały aktor i artysta - napisał ks. Luter w czasopiśmie "Więź".
Wojciech Pszoniak urodził się 2 maja 1942 roku we Lwowie, ale dorastał w Gliwicach, do których dotarł z rodzicami jednym z ostatnich transportów. Zamieszkali w kamienicy przy ul. Arkońskiej. W Gliwicach spędził całe dzieciństwo.
Wojciech Pszoniak: Decyzję, że będę aktorem, podjąłem w Gliwicach
W filmie Krzysztofa Korwina Piotrowskiego "Z Gliwic do Paryża - Wojtek Pszoniak" aktor wspominał m.in. lekcje w Domu Plastyków, które udowodniły jego totalny brak malarskiego talentu i zakończoną podobną klapą misję zostania ministrantem w kościele św. Piotra i Pawła (potknął się o komżę i nie zadzwonił na podniesienie), lata spędzone w orkiestrze wojskowej, do której wstąpił jako 13-latek, rozmaite zawody, które wykonywał, zanim postanowił zostać aktorem (m.in. laboranta na politechnice, psiego fryzjera i pomocnika murarza).
- Nad nami mieszkał z rodziną mały Adaś Zagajewski. Strasznie tupał, aż trzęsła nam się lampa - opowiadał Pszoniak w filmie. Obaj artyści zaprzyjaźnili się dopiero wiele lat później, w latach 70., już w Paryżu.
Jako przyszły aktor Pszoniak żywo interesował się życiem kulturalnym – obracał się w gliwickim towarzystwie jazzowym, które wówczas współtworzyli pianista Jan Kwaśnicki, basista Maciej Ropski i perkusista Adam Jędrzejowski. Wojciech Pszoniak grywał z nimi na saksofonie.
Aktor zrobił międzynarodową karierę w teatrze i filmie
Pierwsze kroki jako aktor stawiał między innymi w gliwickich klubach Gwarek i Spirala. Zagrał także w słynnej – pierwszej w Polsce – inscenizacji „Ślubu” Witolda Gombrowicza w reżyserii Jerzego Jarockiego (w 1960 roku), która odbyła się w Gliwicach.
Później wyjechał na studia aktorskie do Krakowa i wyprowadził się z Gliwic. Zrobił międzynarodową karierę – w teatrze grał u Konrada Swinarskiego, Zygmunta Hübnera, Jerzego Gruzy. Największą sławę przyniosła mu jednak kariera filmowa. Miał na koncie ponad 80 ról filmowych. Był jednym z ulubionych aktorów Andrzeja Wajdy, w którego filmach stworzył niezapomniane kreacje: Moryca w „Ziemi obiecanej”, Robespierre'a w „Dantonie” i Korczaka.
Grał także Diabła u Andrzeja Żuławskiego, Mieszka I w „Gnieździe” u Jana Rybkowskiego, Josełe w „Austerii” (1982) Jerzego Kawalerowicza, Vivaldiego w „Czerwonej Wenecji” (1988) czy Gomułkę w „Czarnym czwartku” (2011) Antoniego Krauzego. W 1979 r. zagrał w słynnym, nagrodzonym Oscarem i Złotą Palmą w Cannes filmie Volkera Schlöndorffa „Blaszany bębenek”. U Schlöndorffa zagrał jeszcze w "Strajku" z 2006 r.
W ostatnich latach coraz rzadziej pojawiał się na ekranie. W 2015 r. zagrał w "Carte Blanche" Jacka Lusińskiego i "Excentrykach, czyli po słonecznej stronie ulicy" Janusza Majewskiego - za tę rolę otrzymał Złote Lwy w Gdyni za najlepszą pierwszoplanową rolę męską.
