Artykuły

Tegorocznym laureatem nagrody literackiej im. Józefa Mackiewicza został Janusz Krasiński za "Przed agonią" - książkę zamykającą czterotomowy cykl powieści o zmaganiach niepokornego pisarza z rzeczywistością PRL-u. Wręczenie nagrody odbyło się w sobotę w warszawskim Domu Literatury.

Janusz Krasiński urodził się w 1928 roku. Był członkiem Szarych Szeregów (AK); w czasie powstania warszawskiego został wywieziony do Oświęcimia, następnie do Dachau. Po powrocie do kraju został oskarżony o działalność szpiegowską na rzecz Amerykanów i skazany na piętnaście lat więzienia, z czego odsiedział dziewięć w więzieniach na warszawskim Mokotowie, Rawiczu, Wronkach. Zwolniony został na mocy amnestii w 1956 roku, a uniewinnił go w 1998 Sąd

Najwyższy (Izba Wojskowa).

Walka w AK, a zwłaszcza dziewięć lat spędzonych w stalinowskich więzieniach mocno wpłynęła na twórczość Krasińskiego - jednym z głównych jej tematów jest analiza zachowań jednostki w sytuacjach ostatecznych. Jest autorem zarówno powieści "Wózek", "Na stracenie", ale też dramatów, takich jak "Czapa", "Śniadanie u Desdemony".

Nagrodzona powieść "Przed agonią" to ostatnia część zamykająca cykl powieściowy, na który składają się "Na stracenie" (1992), "Twarzą do ściany" (1996) i "Niemoc" (1999). Ich bohater - Szymon Bolesta to alter ego autora. Opisując życie Bolesty, Krasiński pisze o doświadczeniu totalitaryzmu - PRL-owskim życiu człowieka, któremu doświadczenia życiowe nie pozwalają ani uwierzyć w komunistyczny system, ani też iść z nim na kompromis.

Bohater Krasińskiego postanawia zająć się literaturą i z czasem staje wobec dylematów: pisać prawdę do szuflady czy kłamać bądź w najlepszym razie stosować kamuflaż, igrać z cenzurą. Szymon Bolesta stara się unikać kompromisów, z czasem jednak okazuje się to niemożliwe. Czwarta część tego cyklu "Przed agonią", która przyniosła autorowi nagrodę im. Mackiewicza, obejmuje lata 1968-1984: od niepokojów poprzedzających wydarzenia polskiego Marca 1968 (brutalnie stłumiony protest studencki) po mord polityczny dokonany na księdzu Jerzym Popiełuszce.

Nagroda im. Mackiewicza wręczana jest zawsze 11 listopada. Zwycięzca otrzymuje medal z podobizną patrona i cytatem: "Jedynie prawda jest ciekawa" oraz nagrodę pieniężną. Nagroda przyznawana jest dziełom ze względu na ich walory literackie oraz tematykę - ważną kulturowo, społecznie lub politycznie.

W poprzednich latach laureatami nagrody byli: Ewa i Władysław Siemaszkowie - autorzy pracy "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945", Marek Chodakiewicz - za "Ejszyszki", Wojciech Albiński - za "Kalahari" oraz Eustach Rylski za "Człowieka w cieniu".