Artykuły

Chociaż w zamierzeniu spektakl miał opowiadać o miłości idealnej, w rezultacie odebrany został, jako mało odkrywcza historia o edypalnej więzi matki i syna - o "Gertrudzie" Teatru Stajnia Pegaza z Sopotu na XV Łódzkich Spotkaniach Teatralnych pisze Łukasz Pięta z Nowej Siły Krytycznej.

Od wieków "Hamlet" jest jednym z najczęściej wystawianych dramatów. Mówi się o tym, iż każda jego scena to idealna perełka osadzona w doskonałej konstrukcji fabularnej. Mimo to, coraz więcej powstaje przedstawień lub dramatów, które bazują właśnie na poszczególnych wydarzeniach lub postaciach z "Hamleta". Częstokroć inscenizatorom lub scenarzystom wydaje się, że z tą tragedią można zrobić wszystko, ponieważ jest to jeden z silniej zakorzenionych w świadomości społecznej tekstów kultury. Każdy miłośnik teatru wie kim był Klaudiusz, Gertruda, Ofelia, czy tytułowy Hamlet i nikt nawet nie śmie o to pytać, tak jak nikt nie zapyta o akcję dramatu. To sprawia, że każdy odbiorca tej tragedii, mimo niedzisiejszego języka, ogląda ją w podobny sposób, jak starożytni Grecy oglądali przedstawienia na podstawie mitów.

Można by z tego wywnioskować, że twórcy biorący się za "Hamleta" mają ułatwione zadanie. Ze względu jednak na to, że tekst był już tyle razy realizowany, każda jego kolejna inscenizacja powinna wnosić coś nowego. Niestety, chociaż zamierzenia szefowej Teatru Stajnia Pegaza były piękne, spektakl okazał się mało odkrywczy. Czasami miłość do danego tekstu, którym można się posłużyć jako katalizatorem do opowiedzenia fragmentu autobiografii, to za mało.

Ewa Ignaczak - reżyserka Stajni Pegaza - w jednym z wywiadów dla Gazety Wyborczej - Trójmiasto powiedziała: "Widowisko Gertruda wyrasta z potrzeby opowiedzenia o miłości idealnej, platońskiej wręcz, miłości podwójnej, potrójnej. Nie interesuje mnie zupełnie kompleks Edypa i podobne sprawy. A w czasach, w jakich żyjemy, nie ma właściwie tekstu, który daje możliwość, środki do mówienia o takim uczuciu. Poezja Shakespeare'a okazuje się do tego idealna. Dlatego właśnie Shakespeare, dlatego właśnie Hamlet."

Jakkolwiek jednak reżyserka starała się, zabiegi sceniczne, jakie zastosowała sprawiły, iż "Gertruda" nazbyt nachalnie sugerowała kazirodczą więź między matką i synem. Może gdyby Ewa Ignaczak nie utożsamiła w niektórych scenach Gertrudy z Ofelią, odbiór byłby inny... Ale, pomyślmy realnie, czy jest to możliwe, skoro szekspirolodzy już tyle razy udowadniali związek mentalny matki Hamleta z jego oblubienicą? Ewa Ignaczak wyznaczyła sobie bardzo trudne zadanie i nie wykonała go dobrze. Spektakl okazał się mało interesującym i przegadanym przedsięwzięciem.

Przedstawienie wykonane zostało przez dwoje aktorów, Adriannę Góralską (Gertruda) i Adama Biernata (Hamlet), którzy cały czas byli obecni na scenie. Wszystko działo się pomiędzy słowami, które czasem upłynniały się, zmieniając znaczenia, ale głównie tkwiły w martwym punkcie. Mimo, że spektakl rozpoczął się interesująco, pokazując kontrast między znudzeniem niedookreśloną rzeczywistością, a instrumentalnym traktowaniem Gertrudy (której wyrodny Hamlet kazał tańczyć), bardzo szybko zaczął posługiwać się kliszami. Zarówno Hamlet jak i jego matka, byli niczym utarte od wieków ikony szekspirowskiej tragedii, które tylko trochę chciały się wyrwać ze stereotypów, przez jakie ich się postrzega. Dla mnie owo "trochę" okazało się za mało, bym pozostał zaciekawiony "Gertrudą".

Po Stajni Pegaza, grupie, liczącej już 25 lat, spodziewałem się więcej. Może pewnej gry z recepcją słynnego dramatu, może mniej banalnego lub żywszego konfliktu, a może po prostu zaskoczenia i tajemnicy. Pozostaje mieć nadzieję, że Stajnia Pegaza udoskonali "Gertrudę". Jeśli bowiem, mimo tych wszystkich niedoskonałości, spektakl ten będzie uznawany i zapraszany na festiwale teatrów poszukujących, będzie to niezbity dowód, że zespoły z "tradycją" traktuje się priorytetowo, nie dając miejsca młodym teatrom alternatywnym.