Przejmująca tragedia samotnego władcy
"Król Roger" w reż. Mariusza Trelińskiego w Operze Wrocławskiej. Pisze Jacek Marczyński w Rzeczpospolitej.
W swej wrocławskiej inscenizacji Mariusz Treliński zerwał z bizantyjsko-sycylijską scenerią "Króla Rogera", z połączenia średniowiecznego chrześcijaństwa z arabską kulturą i antyczną Grecją. Ten malowniczy melanż urzekł samego Szymanowskiego oraz późniejszych inscenizatorów. Ale to dlatego "Król Roger" na scenie staje się pompatyczny i pozbawiony odrobiny dramaturgii.
Reżyser przeniósł akcję do współczesności. Pokazał świat władzy - nie zhierachizowanej jak w średniowieczu, lecz równie autorytarnej. Pojawienie się żyjącego według innych zasad Pasterza wywoła agresję tłumu. Brutalność, z jaką jest traktowany, jego samego nie zmusi do uległości. Młody prostaczek staje się symbolem buntu jednostki.
Precyzyjna robota reżyserska łączy się tu z pięknymi obrazami scenicznymi. Akcja jest dynamiczna, dzieło zyskało nowe treści, które nie zmieniają jego głównej idei. Teatralny czar pryska, niestety, w banalnie rozegranym akcie drugim. Pasterz nie kryje żadnej nowej tajemnicy, wprowadzenie atmosfery zmysłowego szaleństwa ukazano w konwencji wielokrotnie już wykorzystanej w teatrze. Tempo siada, a co gorsza - zabrakło dramaturgicznej kulminacji, więc przejmujące słowa Rogera ("Pątnikiem stał się król") tracą sens. Z kompanami Pasterza odeszła od niego jedynie Roksana, a według koncepcji reżysera i tak nie była mu dotąd zbyt wierna.
A jednak spektakl Trelińskiego opowiada właśnie o tragedii Rogera. Poetycki akt trzeci rozegrany na pograniczu sennych wizji i rzeczywistości pokazuje władcę osamotnionego i pozbawionego siły. Poetycki obraz wieńczy monolog, w którym Roger odnajduje wiarę w sens życia, co nadaje wartości całemu przedstawieniu. W tym akcie Mariusz Treliński znów pokazał inscenizacyjny talent. Na tle jego innych spektakli, nasyconychdo przesady wieloma pomysłami, ten jest niemalże kameralny i prosty. Rozegrany w modnej dziś w europejskim teatrze minimalistycznej konwencji scenograficznej przemawia jednak siłą zawartych w nim emocji. "Król Roger" zyskał interesujący, momentami wręcz porywający kształt, także za sprawą wykonawców. Andrzej Dobber, którypo sukcesach w świecie, otrzymał szansę wystąpienia w polskiej premierze, pokazał władcę silnego, stanowczego, a przecież niepozbawionego głęboko dojmujących uczuć. To znakomita kreacja wokalna i aktorska. Ładnie zaśpiewała partię Roksany Aleksandra Buczek, wyrazistym Pasterzem jest Pavlo Tolstoy. Ważną rolę w budowaniu klimatu odegrał chór Opery Wrocławskiej. Ewa Michnik zaś tak poprowadziła orkiestrę, by podporządkować się koncepcji reżysera, a jednocześnie ukazać bogactwo muzyki Szymanowskiego i narastanie w niej emocji aż do finałowej kulminacji.
Wystawiony w 70. rocznicę śmierci kompozytora "Król Roger" nie stał się na szczęście dodatkiem do okolicznościowych obchodów. We Wrocławiu powstał nie tylko najważniejszy spektakl obecnego sezonu operowego. Ta inscenizacja z pewnością stanowić będzie punkt odniesienia do dalszych losów scenicznych "Króla Rogera" w kraju i na świecie.
