Artykuły

- "Kroniki - obyczaj lamentacyjny" [na zdjęciu] są w zamyśle lamentem nad śmiercią przyjaciela, spektaklem wyrosłym z żalu i rozpaczy - opowiada reżyser Grzegorz Bral. Widowisko niezależnego Teatru Pieśń Kozła obejrzeć będzie można w sobotę i niedzielę (21 i 22 lipca) w Gdańsku.

Spektakl "Kroniki - obyczaj lamentacyjny" - jedno z najważniejszych polskich widowisk niezależnych ostatnich lat - miał swoją premierę w 2001 roku, jednak stało się o nim naprawdę głośno, gdy zrobił furorę na festiwalu teatralnym w Edynburgu w 2004 roku. Teatr Pieśni Kozła zagrał tam kilkanaście razy przy nadkomplecie publiczności, zdobył trzy prestiżowe nagrody - The Best International Show Edinburgh, Scotsman Fringe First i Herald Angel - oraz zebrał świetne recenzje. Inspiracją dla "Kronik - obyczaju lamentacyjnego" była sumeryjska historia legendarnego władcy Gilgamesza, bohatera jednego z najstarszych na świecie poematów epickich. Widowisko zbudowane jest także z elementów starych pieśni pogrzebowych, których żywą tradycję autorzy spektaklu odnaleźli na południu Europy, na pograniczu Albanii i Grecji.

Rozmowa z Grzegorzem Bralem*

Mirosław Baran: Pan oraz Anna Zubrzycka współzałożycielka Teatru Pieśń Kozła, spędziliście wiele lat w Gardzienicach. Jaki wpływ ma Ośrodek Praktyk Teatralnych na wasz teatr?

Grzegorz Bral: - Jakiś wpływ na pewno był na początku, ale teraz trudno już o nim mówić. W końcu jesteśmy poza Gardzienicami ładne 14 lat, więc wszelkie porównania byłyby ryzykowne. Oczywiście Ośrodek Praktyk Teatralnych na początku bardzo nas ukształtował. To, co z nim teraz łączy Teatr Pieśń Kozła to wyprawy do kultur tradycyjnych i inspirowanie się nimi, sięganie do tradycji teatru, postrzeganie teatru jako czegoś więcej niż tylko zwykłego widowiska. Jednak to nic nowego, nie wymyślono tego w Gardzienicach, ale podobne rzeczy robił wcześniej Grotowski, Osterwa czy Meyerhold.

Skąd pomysł na połączenie w spektaklu "Kroniki - obyczaj lamentacyjny" albańskich pieśni żałobnych i sumeryjskiego eposu o Gilgameszu - elementów wywodzących się z bardzo odmiennych kultur?

- Gdy zabieraliśmy się za "Gilgamesza", wydawało nam się oczywiste, że najwłaściwsza będzie muzyka z pogranicza obecnego Iranu i Iraku. Ale w końcu stwierdziliśmy, ze nie chodzi nam o prostą ilustrację. "Kroniki" są w zamyśle lamentem nad śmiercią przyjaciela, spektaklem zrealizowanym także z osobistych powodów, wyrosłym z żalu i rozpaczy. Muzyka perska jest ornamentacyjna i jednogłosowa. A pieśni albańskie to wielogłos z charakterystycznym przecinaniem się głosów, prawie jak w teatrze starożytnym. Wykorzystanie jej pozwoliło nam lepiej skonstruować "Kroniki" pod względem dramaturgicznym

Gracie "Kroniki" już ponad sześć lat. Czy nie czujecie się już nim znużeni?

- To bardzo dziwny spektakl, on wcale nie zaczyna się nużyć. Paradoks polega na tym, że on tak świetnie na całym świecie się sprzedaje, że musimy go przestać grać, aby w ogóle mieć czas na realizację czegoś nowego. Występy z "Kronikami" zawiesiliśmy już w zeszłym roku, teraz spektakl wznowiliśmy specjalnie dla pokazów w Gdańsku. Ale poważnie myślimy o wycofaniu widowiska, być może nawet dwa gdańskie spektakle będą ostatnie.

Pochodzi Pan z Gdańska, ale wybrał Wrocław. Czy jeszcze coś Pana łączy z rodzinnym miastem?

- Ciągle tu mieszka moja rodzina. Jednak nie mam czasu na częste odwiedziny, zwykle bywam w Gdańsku raz w roku.

*Grzegorz Bral (rocznik 1961) - urodzony w Gdańsku aktor, reżyser i pedagog. Studiował w rodzinnym mieście oraz w Lublinie, Wrocławiu i Warszawie. W latach 1987-92 związany był z Ośrodkiem Praktyk Teatralnych w Gardzienicach. W 1996 roku z Anną Zubrzycką - aktorką Gardzienic - założył Teatr Pieśń Kozła, którego jest dyrektorem i reżyserem. Organizuje także wrocławski Brave Festiwal, poświęcony zanikającym kulturom z całego świata.

Teatr Pieśń Kozła "Kroniki - obyczaj lamentacyjny", kościół św. Jana (Gdańsk, ul. Świętojańska), sobota i niedziela g. 20. Bilety w cenie 30 zł (przedsprzedaż) i 35 zł (dzień spektaklu) kupić można w Nadbałtyckim Centrum Kultury (Gdańsk, Ratusz Staromiejski, ul. Korzenna 33/35, tel. 058 326 10 30).