Szekspir z objazdu
Festiwal Festiwali Teatralnych "Spotkania" w Warszawie. O "Othellu" w wykonaniu Cheek by Jowl z Wlk. Brytanii pisze Roman Pawłowski w Gazecie Wyborczej.
"Festiwal Festiwali Spotkania w Warszawie. Niewiele brakowało, aby pierwsze przedstawienie Spotkań - Otello Teatru Cheek by Jowl - zostało odwołane. Zachorowała aktorka grająca Desdemonę. Sytuację uratowała jej sceniczna rywalka
Publiczność w warszawskim Teatrze Dramatycznym w napięciu słuchała komunikatu o chorobie grającej Desdemonę Caroline Martin i o tym, że Teatr Cheek by Jowl nie zabiera w trasę dubletów. Na szczęście inna aktorka z zespołu - Kirsty Besterman występująca w roli Bianki - zgodziła się zagrać obie role i to ją ostatecznie udusił Otello.
Besterman nie zdążyła opanować roli - grała z egzemplarzem sztuki w ręku. W każdym innym przedstawieniu ten widok byłby nie do zniesienia, ale nie w spektaklu Cheek by Jowl. Ten brytyjski zespół objazdowy od ponad 20 lat specjalizuje się w widowiskach o skrajnej prostocie. Tak jest w teatrze wędrownym.
I taki jest Otello. Dekoracje mieszczą się w zwykłej ciężarówce, jakiej używa się do przeprowadzek: to kilka wojskowych skrzyń na broń, parę kobierców i poduszek. Spektakl grany jest na gołej scenie. Wszystko jest tu umowne.
Zamiana ról przebiegła gładko także dlatego, że Declan Donnellan uprawia teatr anty reżyserski. Bardziej od efektu scenicznego i perfekcji obrazu interesuje go słowo. Dlapelskiej widowni przyzwyczajonej do eksperymentów z Szekspirem (choćby Krzysztofa Warlikowskiego) ten Otello wydać się mógł szczytem nudy: przez długie minuty sytuacja na scenie się nie zmienia, działa sam tekst, w dodatku bez tłumaczenia. Reżyser nie skreślił ani jednej sceny, nie dodał nowych, przebrał tylko XVI-wiecznych bohaterów we współczesne mundury.
Ale to nie znaczy, że jego rola ograniczyła się do ustalenia wejść i wyjść. Donnellan sugestywnie pokazał rolę Jagona (Jonny Phillips) jako reżysera tragedii: zdradziecki adiutant wywołuje bohaterów z kulis po imieniu i dosłownie manipuluje jak marionetkami, aby podsycić zazdrość Maura.
Innym dobrym chwytem jest przełożenie erotyki Szekspira na współczesny kontekst: Bianka jest u Donnellana prostytutką, która świadczy Kasjowi (Ryan Kiggell) usługi sadomasochistyczne.
Główny ciężar przedstawienia spada na aktorów, którzy różnie wywiązują się z zadania. Zwalisty Nonso Anozie jako Otello dopiero w drugiej części dał dowody talentu, grając przerażającego, oszalałego despotę. W pierwszej był niemrawym, dobrotliwym grubasem dającym się wodzić za nos jak dziecko. Aż trudno zrozumieć, co w nim dostrzegła Desdemona. Ciekawie poprowadził rolę Jagona Jonny Phillips - to człowiek, który czerpie fizyczną rozkosz ze zła. Kirsty Besterman sprawdziła się lepiej w roli Bianki niż Desdemony.
Otrzymaliśmy to, co zapowiadano: znany brytyjski teatr objazdowy, którego celem jest popularyzacja angielskiej klasyki w kraju i na świecie. Chciałoby się, aby takie spektakle jak Otello wędrowały na co dzień po polskich miastach zamiast przeróżnych fars i chałtur. Można mieć jednak wątpliwości, czy odpowiednim dla nich miejscem jest festiwalowe święto, po którym oczekujemy innowacji i odkryć".
Na zdjęciu scena ze spektaklu.
