Teatr małpowania
Polski teatr w Europie? Nie ma czegoś takiego. Wybitnych reżyserów, którzy potwierdzili swą markę na Zachodzie, można policzyć na palcach jednej ręki. Frekwencję rzędu 90 proc. mają: Teatr Narodowy - bo gra klasykę, Polonia Krystyny Jandy - bo działa magia nazwiska, i sceny typu Kwadrat - bo wycieczka do Warszawy lubi odpocząć na farsie typu "mąż wcześniej wrócił z delegacji" - pisze Iga Nyc w tygodniku Wprost.
Reżyser Jan Klata, którego spektakl "Transfer!" został gorąco przyjęty w Berlinie, uważa, że sukces należy mierzyć zaproszeniami dla reżyserów płynącymi z prestiżowych scen zagranicznych. A tych jest coraz więcej. Regularnie zapraszani bywają: Krzysztof Warlikowski, Grzegorz Jarzyna, Krystian Lupa, Jerzy Jarocki i ostatnio sam Klata. Warlikowski zawiózł do Awinionu, na najważniejszy w Europie festiwal teatralny, spektakl "Anioły w Ameryce". Ściągnął tłumy, a media - od postkomunistycznej "L'Humanite" po konserwatywne "Le Figaro" - piały z zachwytu. - Podobnego triumfu polski teatr nie przeżył za granicą od czasów Tadeusza Kantora - ocenia Maciej Nowak, dyrektor Instytutu Teatralnego. Dobrze przyjęta została też "mede:a" Grzegorza Jarzyny, wystawiona w wiedeńskim Burgtheater. Udanym europejskim debiutem może się pochwalić Jan Klata, który pokazał "Ryszarda III" w Schauspielhaus w austriackim Grazu [na zdjęciu]. - Polski teatr jedzie na starych papierach. Kantor i Grotowski byli papieżami. Respekt, który wzbudzili, nadal nam służy - tłumaczy Nowak.
Aktorzy prowincjonalni
Nie wszędzie pamiętają jednak Kantora. - Rosyjski minister kultury powiedział mi wprost, że nie jesteśmy atrakcyjnym partnerem. Dla nich liczy się Francja czy Ameryka. I choćbyśmy się nie wiem jak nadymali, tego nie zmienimy - mówi reżyser i aktor Jan Englert. Nic dziwnego - nie kształtujemy światowych trendów, tylko je kopiujemy. Inscenizacyjne przejmujemy z Niemiec. Z kolei teksty importujemy głównie z Wielkiej Brytanii i Irlandii. Wszystkie przeboje dramaturgiczne, które pojawiają się na scenach londyńskich, szybko lądują w polskich teatrach. W Anglii przez całe lata 90. panował brutalizm. Więc i na naszych scenach krew płynęła strumieniami. Teraz na Zachodzie jest moda na sceniczny dokument - pełno go i u nas. - Niestety, polski teatr polityczny na razie dzieł oszałamiających nie pokazał - ocenia Nowak.
Sezon na ostro
W tym sezonie dyrektorzy teatrów postawili na mocne, kontrowersyjne teksty. Jest spowiedź polskiego transwestyty, reportaż z życia sekt i spektakle o gwałcie na dzieciach. Modne jest też w tym sezonie robienie przedstawień o wielkich ludziach. Będzie to "Fabryka" Krystiana Lupy o Andym Warholu czy "Łucja Szalona" Magdaleny Piekorz o miłości córki Jamesa Joyce'a do jego sekretarza Samuela Becketta. Jak to wygląda w liczbach? - W każdym z większych europejskich miast oferta jest bardziej zróżnicowana. Jest więcej grup niezależnych i sal, gdzie można grać. Tylko w Berlinie jest ich co najmniej 45 - mówi Krystyna Janda. U nas wszystkiego jest mniej, ale to jeszcze nie katastrofa. - Co roku mamy prawie 600 premier - wylicza Maciej Nowak. - Z tego ze 20 świetnych. To dobry wynik.
Największe nadzieje sezonu 2007/2008 według Macieja Nowaka:
1. "Szewcy u bram" - TR Warszawa, reż. Jan Klata (listopad 2007)
2. "Oczyszczenie" Petra Zelenki - Stary Teatr w Krakowie, reż. Petr Zelenka (październik 2007)
3. "Fabryka" - Stary Teatr w Krakowie, reż. Krystian Lupa (styczeń 2008)
4. "Klątwa" - Teatr im. Cypriana Norwida w Jeleniej Górze, reż. Łukasz Kos (grudzień 2007)
5. "Symptomy" i "Akropolis" - Teatr Dramatyczny w Warszawie, reż. BobWilson (listopad 2007)
6. "Sprawa Dantona" - Teatr Polski we Wrocławiu, reż. Jan Klata (styczeń/luty 2008)
7. "Operetka" - Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu, reż. Michał Zadara (październik 2007)
8. "Baal" - Wrocławski Teatr Współczesny, reż. Anna Augustynowicz (styczeń 2008)
9. "Hamlet" - Teatr Polski we Wrocławiu, reż. Monika Pęcikiewicz (kwiecień/maj 2008)
10. "Lalka" - TR Warszawa, reż. Wiktor Rubin (data premiery nie została ustalona).
