Olsztyn. Rewelacyjne odkrycie w Radiu Olsztyn
Świetnie zachowaną taśmę z unikatowymi fragmentami pierwszych nagrań olsztyńskich radiowców odnaleziono trzy dni temu w zakamarkach radiowego budynku. Są tam fragmenty "programu krytyczno-satyrycznego Radiowa Błyskawica" z 1952 roku z głosami aktorów olsztyńskiego teatru: Wandy Bajerówny, Władysława Jeżewskiego i Zbigniewa Zemły, pierwszego słuchowiska nagranego w tej rozgłośni ("Kopernik i Retyk" olsztyńskiego dziennikarza Romana Koguckiego) oraz premiery śpiewogry "Krakowiacy i Górale", przygotowanej w lutym 1955 r. przez amatorski teatr z olsztyńskiego Wojewódzkiego Domu Kultury.
- To jakbyśmy wykopali dobrze zachowanego mamuta - ocenia Wojciech Ogrodziński, autor cyklu audycji o 55-leciu Radia Olsztyn.
O tej półgodzinnej audycji nikt nie miał pojęcia. Nawet najlepiej zorientowany w historii olsztyńskiego radia pracujący w nim 33 lata Wojciech Ogrodziński. Odnalazł ją Mirosław Idźkowski, jeden z techników.
- W piwnicy zobaczyłem karton ze ścinkami starych taśm, a wśród nich małe pudełko, na którym rozpoznałem pismo nieżyjącego już kolegi Mikołaja Daniluka. W środku była taśma na małym krążku. Dopiero, gdy ją odtworzyłem, okazało się, jaki to rarytas - wspomina Mirosław Idźkowski.
Początki olsztyńskiego radia sięgają 1952 roku. Wtedy to 2 października popłynęły w świat pierwsze słowa: "Tu mówi Olsztyn...". Od tej pory rano i wieczorem prezentowano w sumie półgodzinny program, transmitowany przez sieć tzw. kołchoźników. Prawdziwym radiem stało się, gdy 4 grudnia 1956 roku jego audycje rozpoczęto emitować na falach średnich o długości 202,2 m.
Pięć lat na krążku
Odnaleziona taśma jest dźwiękowym zapisem fragmentów audycji, jakie przez pięć pierwszych lat nadawała olsztyńska Ekspozytura Polskiego Radia. Początki na niej wspominają: Emil Szukalski, kierownik techniczny, i Kazimierz Biniaś, kierownik redakcji. Jest tam i kilkanaście sekund z pierwszej audycji nagranej w terenie. Widowisko "Wesele mazurskie" zarejestrowano wówczas w Mrągowie, korzystając z wypożyczonego z Bydgoszczy wozu reporterskiego. Są także fragmenty "programu krytyczno-satyrycznego Radiowa Błyskawica" z 1952 roku z głosami aktorów olsztyńskiego teatru: Wandy Bajerówny, Władysława Jeżewskiego i Zbigniewa Zemły, pierwszego słuchowiska nagranego w tej rozgłośni ("Kopernik i Retyk" olsztyńskiego dziennikarza Romana Koguckiego) oraz premiery śpiewogry "Krakowiacy i Górale", przygotowanej w lutym 1955 r. przez amatorski teatr z olsztyńskiego Wojewódzkiego Domu Kultury. Są też dowody, że mikrofony radia były na dziesięcioleciu "Jaracza", na otwarciu Fabryki Płyt Pilśniowych w Nidzie, cukrowni "Kętrzyn", na występie zespołu artystycznego Floty Bałtyckiej z Kaliningradu...
Sensacja z wiecu
- Zupełną sensacją jest fragment nagrania z wiecu przed Teatrem im. Jaracza w Olsztynie w październiku 1956 roku - opowiada Wojciech Ogrodziński. - Zachowały się zdjęcia, na których widać wóz radiowy i red. Mirosława Tomaszewskiego z mikrofonem, ale nagrania w archiwum dotychczas nie mieliśmy. Jest też fragment przemowy znanego kolarza Stanisława Królaka podczas rozpoczęcia w Olsztynie IV Wyścigu Dookoła Warmii i Mazur w czerwcu 1955 roku. Znalazła się jeszcze inna sensacja - pierwsza gawęda Wincuka z 1957 roku, którą napisał specjalnie na jubileusz pięciolecia naszego radia. Prawdopodobnie ta okolicznościowa gawęda zapoczątkowała jego współpracę z olsztyńską rozgłośnią, która trwała aż do wprowadzenia stanu wojennego.
- Ta audycja, będąca dźwiękowym magazynem radiowego pięciolecia, jest niezwykle ważna, bo daje wyobrażenie, jak wyglądały ówczesne programy. Dowodzi, że były w nich elementy zwykłej reporterki. Weryfikuje więc przekonanie, że przez pierwsze lata program Ekspozytury Polskiego Radia w Olsztynie miał charakter mówionej gazety. Jeżeli, to najwyżej przez dwa - podsumowuje Wojciech Ogrodziński.
