Pustka u bram
"Szewcy u bram" w reż. Jana Klaty w TR Warszawa. Pisze Paweł Sztarbowski w Newsweeku Polska.
"Szewcy u bram" według Witkacego w TR Warszawa zapowiadani byli jako manifest teatru politycznego. Wszak współautorem scenariusza był lewicowy publicysta Sławomir Sierakowski, a reżyserował Jan Klata, który w swoich spektaklach podejmuje kwestie polityczne i społeczne. Twórcy połączyli dramat Witkacego, który był zapowiedzią panowania ideologii, z fragmentami "Rewolucji u bram" Sławoja Ziżka, który komentuje dzieła Lenina. Teatralnie trudno spektaklowi cokolwiek zarzucić. Klata sprawnie posługuje się różnymi konwencjami i konsekwentnie prowadzi aktorów. Majstersztykiem jest scena w sali przymusowego bezrobocia, w której szlagier z przedwojennego filmu o tym, że "nie ma nic lepszego od pracy, kolego" przeplata się z przemówieniem prokuratora Scurvy'ego (dobra rola Piotra Głowackiego), zapowiadającego powrót do tortur. Osią spektaklu będzie jego konfrontacja z Sajetanem (Janusz Chabior). We wszechogarniającej podejrzliwości rozbiorą się do slipek, by prowadzić dyskusję polityczną, w której zderzy się głos cynicznego, sprawnego gracza z apatycznym, niezdolnym do działania ideowcem. Sajetan nie wierzy w rewolucję, a gdy mimo to postanawia przy dźwiękach "London Calling" walczyć o nowy porządek, jego bunt szybko zostaje wchłonięty przez system i potraktowany jak dobra zabawa.
To, co u Witkacego było zapowiedzią rewolucji, u Klaty staje się niemożnością. Stąd obecny właściwie od pierwszej sceny Chochoł (Maria Maj). Niestety, ideowy sens spektaklu rozmywa się, szczególnie wtedy, gdy autorzy chcą zilustrować przedstawiane mechanizmy zdobywania i utrzymania władzy banalnymi odniesieniami do aktualnej polityki - Scurvy stylizowany jest na Ziobrę, Dziarscy Chłopcy noszą kamizelki z napisem AWeBu, padają nazwiska Donalda Tuska i Henryki Bochniarz. Broni się jedynie Ewa Kasprzyk w roli Iriny przesłuchiwanej przez komisję śledczą. Chochoł płonący w finałowej scenie to zapowiedź świata po ideologii, w którym ścierające się racje zastąpi gładki konsens.
