Pierwsza inscenizacja "Odprawy posłów greckich"
12 stycznia 1578 roku na weselu podkanclerzego koronnego Jana Zamojskiego i Krystyny Radziwiłłówny odbyła się premierowa inscenizacja pierwszego polskiego dramatu politycznego "Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego.
Pełen tytuł utworu, który Kochanowski pisał w swoim dworku w Czarnolesie, brzmi "Odprawa posłów greckich podana na teatrum przed Królem Jego Mością i Królową Jej Mością w Jazdowie nad Warszawą dnia dwunastego stycznia Roku Pańskiego MDLXXVIII na feście u Jego Mości Pana Podkanclerzego Koronnego".
Kiedy poeta pracował nad utworem, jego przyjaciel Jan Zamoyski zaręczył się z Krystyną Radziwiłłówną i pragnął uświetnić zbliżające się wesele wystawieniem utworu teatralnego. Zamoyski, wówczas podkanclerzy koronny, zwrócił się do poety z prośbą o napisanie utworu. Kochanowski uznał, że pisany właśnie dramat będzie odpowiedni na tę okazję, więc przyspieszył pracę, dodał na początek stosowną pieśń chóru i nieco zmienił zakończenie. Temat utworu, choć zaczerpnięty z literatury starożytnej, miał oryginalny charakter, ponieważ wiele szczegółów Kochanowski wymyślił sam, a elementy zapożyczone rozwinął i uzupełnił tworząc jednolitą całość.
Przedstawienie przygotowano w zaledwie trzy tygodnie. Rolę inscenizatora Jan Zamojski powierzył nadwornemu lekarzowi królewskiemu Wojciechowi Oczko, przeznaczając znaczną kwotę na oprawę sceniczną tragedii. Scenę zorganizowano w Jazdowie pod Warszawą, w pałacyku królewskim, a tło tworzyła płyta dekoracyjna przedstawiająca ścianę pałacową. Aktorami byli dworzanie, na widowni zasiadła elita dworska z królem Stefanem Batorym i królową Anną Jagiellonką na czele oraz zaproszeni posłowie i senatorowie przybyli do Warszawy na obrady sejmu.
Inscenizacja zawierała czytelne aluzje do aktualnej sytuacji politycznej - bezpośrednio po jej zakończeniu jeden z aktorów odśpiewał przy wtórze lutni łaciński wiersz Kochanowskiego "Orfeusz sarmacki", napisany specjalnie na tę uroczystość, sławiący króla Stefana Batorego jako wybitnego wodza i wzywający do wojny zaczepno-obronnej przeciwko Moskwie.
"Odprawę posłów greckich" wystawiono tylko raz, na ślubie Jana Zamoyskiego. Sztuka spotkała się z krytycznymi ocenami z powodu niezgodności tragedii Kochanowskiego ze wzorcami antycznymi. I choć podstawowa zasada dramatu antycznego, tzw. zasada trzech jedności, została formalnie zachowana, to wytykano Kochanowskiemu, że jednak akcja rozgrywa się w kilku miejscach (dzięki rozbudowanemu opisowi posła, który zajmuje ok. 30 proc. utworu), a mnogość wydarzeń jest niemożliwa do zmieszczenia w jednym dniu. Z tego też powodu nie uznano utworu za pełnowartościową tragedię antyczną.
