Kraków. Wystawa Tadeusza Kantora
Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie zaprasza na wystawę: Tadeusz Kantor. Dziś są moje urodziny. "Organa" władzy. Wystawa będzie czynna do 30 listopada 2004r.
Wystawa jest częściową prezentacją zbiorów Cricoteki i nawiązaniem do ideii Muzeum Teatru Cricot 2, które Tadeusz Kantor zainaugurował w 1988 roku. Na wystawie prezentowane są "organa" władzy - maszyny wojenne - przedmioty ze spektaklu "Dziś są moje urodziny", rękopisy, rysunki, fotografie.
Od 1989 r. Tadeusz Kantor pracował nad spektaklem "Dziś są moje urodziny". W tym dziele pokój nie był zwykłym miejscem scenicznym - to pracownia artysty, jego pracownia przy ul. Siennej, wypełniona obrazami, przeniesiona do teatru, ale tu ramy obrazów były puste. Spektakl rozgrywał się W Biednym Pokoju Wyobraźni, gdzie panuje: pamięć dzieciństwa, samotność, Śmierć czekająca, wielka aktorka i jej rywalka: Miłość. (Wszystkie cytaty: Tadeusz Kantor, rękopisy do spektaklu "Dziś są moje urodziny", Archiwum Cricoteki) Na uroczystości urodzinowej, wywołane na scenę przez przepełnioną smutkiem Biedną Dziewczynę pojawiają się: postacie z jego wcześniejszych spektakli, umarli przyjaciele - artyści. Rozgrywają się sceny: "Dzień stworzenia rodzaju ludzkiego", "Klisza pamięci - zdjęcie pamiątkowe", "Cela śmierci", w której ginie jego Mistrz Wsiewołod Meyerhold, klisza historii.
Pierwsze próby do tego spektaklu Teatru Cricot 2 odbywały się w 1989 r. w miejscu wystawy. Ale zanim się zaczęły, powstały przedmioty. Według dokładnych szkiców Tadeusza Kantora wykonywał je wieloletni współpracownik artysty Eugeniusz Bakalarz. Wykonane z blachy obiekty: czołg, policyjna "suka", kulomioty, armata, oraz partyjni sekretarze, policjanci z pałkami, żołnierze mordujący i mordowani - to "organa" władzy w spektaklu Tadeusza Kantora. W drugiej części wkraczały do Biednego pokoju wyobraźni.
Mój Biedny Pokój wyobraźni. /Moje mieszkanie. / Mój dom na scenie. / Jak twierdza / broniąca się przed / tłumem, / przed władzą, / przed polityką, / przed ingerencją, / ignorancją, / wulgarnością / i głupotą
Tę intymną przestrzeń zamieszkałą przez "Drogich nieobecnych" artysty opanowują "organa" władzy w scenie p.t. "Pcha się ta hołota" . Po spustoszeniu i splądrowaniu cała banda opuszcza opuszcza pokój.
"Cela śmierci", scena w której ginie Wsiewołod Meyerhold zamordowany przez Enkawudystów to obraz losu artysty zakończonego decyzją władzy.
"Organa" władzy pojawiają się ponownie w ostatniej scenie spektaklu. Grabarze ciągną jakieś "pomniki" nagrobne, jeszcze ruszające się, na wpół martwe "mumie" nie wiadomo czy cmentarne pomniki, czy cyrkowe klatki na dzikie bestie.
W tekście z tego okresu artysta napisał:
Moje życie, jego losy,
identyfikowały się z moim dziełem.
Dziełem sztuki.
Spełniały się w moim dziele.
Znajdowały w nim swoje rozwiązanie.
Moim DOMEM było i jest moje dzieło.
Obraz, spektakl, teatr, scena.
Tadeusz Kantor nie ukończył prac nad spektaklem. Umarł nagle 8 grudnia 1990 r. w czasie trwania intensywnych prób.
Tadeusz Kantor. Dziś są moje urodziny. "Organa" władzy.
Archiwum Cricoteki, Kraków, ul. Kanonicza 5
4 X - 30 XI 2004
w godz. 10-14
