Między tradycją i nowoczesnością
Już dziś w warszawskim Teatrze Dramatycznym rozpoczyna się festiwal Odkryte/Zakryte. O idei i najważniejszych wydarzeniach projektu objętego patronatem "Dziennika" opowiada dramaturg Teatru Dorota Sajewska.
AGNIESZKA MICHALAK: Czym jest Odkryte/Zakryte. Festiwalem, projektem, performancem?
DOROTA SAJEWSKA*: To projekt, który przede wszystkim jest wizytówką naszego sposobu myślenia. Chcielibyśmy, aby filar Dramatycznego stanowiły regularne, repertuarowe przedstawienia teatralne Drugie pole aktywności teatru chcielibyśmy natomiast zbudować z bardzo intensywnych i skumulowanych w czasie projektów. Projektów, które umożliwią nam z większą wolnością podejść do myślenia o teatrze.
Co oznacza ta wolność?
- Myślenie o teatrze jako o miejscu rozmaitych zdarzeń artystycznych ale też społecznych i intelektualnych. Kiedy tutaj przyszliśmy, zobaczyliśmy, jak silnie Teatr Dramatyczny jest wpisany w stalinowską architekturę budynku. Nie przyszliśmy do teatru z gotową ideologią. Postanowiliśmy wsłuchać się w to miejsce.
Przekraczacie granicę, która do tej pory dla widzów była nieprzekraczalna...
- Przestrzenie inne niż scena już dawno zostały zredefiniowane w teatrze offowym i alternatywnym. Teatry instytucjonalne zawsze chciały się oddzielać od tego, co awangardowe Po XX wieku, po okresie całkowitej redefinicji przestrzeni teatralnej, a także tego, czym jest teatr, nie da się już tak łatwo zakreślić granic przedstawienia i granic performance. Stąd też tytuł: pewne rzeczy odkryte są tak naprawdę zakryte przez teatr instytucjonalny, który dzięki temu może budować swą tożsamość i inność.
Zaprosiliście Johana Simonsa, który mierzy się z Krzysztofem Kieślowskim i z dekalogiem...
- Simons bierze tradycyjne wartości nie po to, by je zdegradować, tylko by zadać pytanie: co jeszcze znaczą dla nas przykazania? Dzisiaj postawienie zakazów i przyjrzenie się, czy one obowiązują, jest konieczne. Ten relatywizm nie może być wieczny. Simons podejmuje refleksję nie tylko na temat "Dekalogu" Kieślowskiego, który jest dla niego punktem wyjścia. Pyta, na ile potrzebny jest dekalog w ogóle. Jego spektakl odzwierciedla też poszukiwania pomiędzy tradycją a awangardą, pomiędzy wartościami a byciem nowoczesnym tu i teraz.
Wokół Simonsa zbudowaliśmy dalszy program.
- ...w którym znalazł się artysta z zupełnie innego bieguna - Franko B, czyli światowej sławy performer.
Rzeczywiście, każdy z nich funkcjonuje w innym środowisku. I każdy należy do klasyków w swojej dziedzinie. Przecież Franko B jest dzisiaj niemal 50-letnim performerem! Jest dokładnie na tej samej pozycji co Simons, tylko na innym polu. Połączyliśmy dwie drogi: sztukę teatralną i sztuki wizualne.
Co jeszcze było kryterium w doborze artystów?
- Po pierwsze dwa tematy, które stały się fundamentem pierwszej edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Warszawa Centralna", czyli napięcie pomiędzy religią i ciałem, i pytanie o status religii i status ciała w XXI wieku. Po drugie odkrycie specyficznego miejsca, jakim jest Teatr Dramatyczny.
Czego możemy się spodziewać na październikowym festiwalu?
- Pokażemy m.in. spektakl Michaela Marmarinosa "Dying as a country", "Penthesileę" Luka Percevala, a także "Borysa Godunowa" w reżyserii Rosjanina Andrieja Moguchego i .Alicję" w reż. Pawła Miśkiewicza. Poza tym pojawią się przedstawienia, które posługują się innymi formami ekspresji: przedstawienie łączące "Umarłą klasę" Kantora z "Mein Kampf" berlińskiego Teatru Ramba Zamba czy performance amerykańskiego artysty Rona Atheya "Self-Obliteration-Ecstatic". Zamykamy sezon projektem Odkryte/Zakryte, a otwieramy kolejne drzwi festiwalem Warszawa Centralna. Mamy nadzieję ten rytm utrzymać.
*Dorota Sajewska, teatrolog, dramaturg i zastępca dyrektora artystycznego Teatru Dramatycznego
