Artykuły

"Głosy wewnętrzne" w reż. Krzysztofa Zanussiego w Teatrze TV. Pisze Joanna Derkaczew w Gazecie Wyborczej - dodatku Gazeta Telewizyjna.

Gdy teologiczne dysputy toczą braciszkowie w "Imieniu róży", po plecach chodzą ciarki. Gdy u Zanussiego retoryczne popisy dają ojciec i córka, widowisko staje się równie atrakcyjne, co godzinna rozmowa przez domofon ze świadkami Jehowy. Reżyser w dwóch nowelkach próbuje pokazać, jak abstrakcyjne dogmaty wiary przekładają się na życiowy konkret. Czy możliwe, by definicje "wiary", "miłości", "zaufania" podzieliły najbliższych? By różnice w pojmowaniu łaski przekreśliły szanse na kontakt między rodzicem a dzieckiem? W obu miniaturach Zanussi buduje układ racjonalizm kontra duchowość. W pierwszej ojciec (Jerzy Radziwiłowicz) wierzy, że został wybrany. Bóg poprzez objawienia udziela mu porad inwestycyjnych. Trzeźwo myśląca córka (Agata Buzek) walczy z tą obsesją, usiłując ocalić oszczędności ojca i ludzi, którzy mu zaufali. W drugiej to ona postanawia rzucić studia i narzeczonego dla życia za klasztorną kratą. Dla ojca, byłego urzędnika, postkomunisty, to nie wybór drogi życiowej, ale głupota i złośliwość wobec niego samego. W obu sytuacjach strona zdroworozsądkowa zderza się z własną bezsilnościąi przerażeniem. Nie może zrozumieć tego, co wymyka się logice. W powołaniu widzi szaleństwo. Nie dopuszcza pierwiastka irracjonalnego. Ojciec i córka przy kuchennym stole łapią się za słówka, roztrząsają teologiczne subtelności niczym wytrenowani sofiści. Ten język uczonej debaty odbiera nowelkom moc historii o osobistych tragediach. W ogniu dowodów, argumentów, cytatów giną strach, troska i miłość powodujące bohaterami. Dramat sytuacji, gdy w ukochanej osobie potrafimy zobaczyć już jedynie szaleńca, ginie w scholastycznych przepychankach.