Udana premiera "Teatru Rzeczypospolitej"
"Teatr Rzeczypospolitej" został otwarty, uroczyście i oficjalnie, i rozpoczął swoją działalność od wystawienia na scenie Teatru Dramatycznego w Warszawie dzieła nieżyjącego już reżysera, Konrada Swinarskiego: słynnej, krakowskiej inscenizacji "Wyzwolenia".
Dzieło to ma już wiele lat, a mimo ich upływu, żywotność jego nie słabnie. Przede wszystkim dlatego, że wciąż żywotny okazuje się sam tekst dramatu Stanisława Wyspiańskiego, napisany przed osiemdziesięciu laty i stanowiący dramaturgicznie, poetycko, myślowo arcypolski utwór: tyleż romantyczny, co zapowiadający antyromantyczną awangardę, tyleż zjadliwy i szyderczy wobec polskości, co gloryfikujący tę polskość jako wartość najwyższą.
Inscenizacja Swinarskiego umiała ten kołowrót ideologiczny i artystyczny, z głębi historii naszej i kultury wywiedziony, ukazać na scenie w kształtach, barwach i ruchu, w rytmach muzycznych, w przemienności nastrojów, w kontrastach sytuacji scenicznych. A zaś zespół aktorski Teatru Starego w Krakowie potrafił przez lata całe inscenizacje Swinarskiego utrzymać i w jej kształcie oryginalnym, i w jej zdumiewającej świeżości, namiętności, wewnętrznej wibracji ideowej.
Wybór tego dzieła scenicznego na inaugurację "Teatru Rzeczypospolitej" ma więc wartość deklaracji ideowej tej nowej instytucji kulturalnej. Wybrano utwór klasyka polskiego dramatopisarstwa, i klasyczny utwór, lecz przeciw anachronicznie czy tradycjonalistycznie uprawianemu teatrowi, zgodnie z najlepszą polską tradycją, radykalnie zbuntowany: wszelkie zaskorupiałe świętości szargający bez żenady, a miłością ojczyzny przepełniony bez reszty i historyczny dramat Polaków, nad którym zapanować tak trudno, w ostrym świetle stawiający nam przed oczy.
Wybrano dzieło jednego z największych współczesnych reżyserów polskich, którego niezależność, oryginalność i bogactwo duchowe zdobyte zostało trudem własnym, w oporze wobec środowiskowych, niskopiennych komeraży, łajdactw i załgań, a w zgodzie z zespołem artystów, których reżyser ten umiał do swojej pracy, poszukiwań, do swojej idei teatru przekonać i przyciągnąć. Wybrano dzieło, które wartość zespołu artystycznego, wspólną ideą złączonego, manifestuje i potwierdza.
Takie oto zjawisko artystyczne ma się teraz pokazać jako pierwsze na różnych scenach w Polsce, aby jak najpowszechniej unaocznić pożądany wzór ideowego zaangażowania i artystycznego poziomu, nierozłącznie ze sobą powiązane: unaocznić i publiczności teatralnej i samemu teatrowi polskiemu.
"Teatr Rzeczypospolitej" ma bowiem spełniać rolę promotora i upowszechniacza tego, co za najlepsze w dziedzinie twórczości teatralnej uznane zostanie przez opinię publiczną, ekspertów, polityków i samych twórców. I całej Polsce ukazywać dzieła, które taką rangę uzyskają, gdziekolwiek i przez kogokolwiek zostaną stworzone. A przez pokaz najlepszych polskich możliwości teraźniejszych, podnosić ciągle wyżej i wyżej poziom aspiracji i ambicji artystów, krytyków i widzów. I tak otwierać coraz dalsze i coraz rozleglejsze perspektywy polskiej kulturze artystycznej.
