"Dyplomaci"
W "Dyplomatach" dopatrzyć się można dwóch warstw. Jedna ma charakter historyczno-dokumentalny, stanowi satyryczną relacją o stosunkach panujących w Polsce przed przewrotem majowym Piłsudskiego w roku 1926. Ta warstwa wywodzi się wprost z "Polityki" Włodzimierza Perzyńskiego, na której motywach oparł się Zdzisław Skowroński, pisząc "Dyplomatów".
Druga warstwa, będąca już wyłącznym dziełem Skowrońskiego pogłębia zagadnienie, rzuca je niejako na ekran historiozoficzny. Skowroński nie zadowala się bowiem obrazem Polski wczesnych lat dwudziestych, lecz stara się wyciągnąć ogólniejsze wnioski dotyczące nas Polaków.
W okresie, gdy coraz dokładniej analizujemy swoje narodowe zalety i wady, gdy wokół "Siedmiu polskich grzechów głównych" Załuskiego rozgorzała namiętna dyskusja, poznawcze walory "Dyplomatów" w tym względzie mogą zafrapować. Z tych też chyba powodów wziął "ich" na warsztat. Teatr Nowy, który z pewnością nie zrezygnował z politycznego charakteru swej sceny.
Oglądając "Dyplomatów" trudno nie wspomnieć o "Kuglarzach", świetnej farsie Skowrońskiego, którą oklaskiwaliśmy na tej samej scenie przed trzema laty. Już tam zarysował autor ostro problem swojej generacji, ludzi, którzy osiągnęli co najmniej pięćdziesiątkę. Skowroński przeprowadzał tam tezę, że przeżyli oni zbyt wiele "zakrętów historii" i zbyt często przeżywali bankructwa pewnych ideologii, by nie popaść w polityczny cynizm.
W "Dyplomatach" Skowroński kontynuuje niejako swoją tezą. Na przykładzie Polski lat dwudziestych, Polski korupcji i sejmowych waśni, inflacji i łapownictwa, snuje autor swoją myśl na temat historycznych miazmatów zatruwających polską społeczność. To właśnie krzywa linia naszej historii, obce zabory i okupacje, sprawiły, że tak wiele jest bezideowości i nieuczciwości, że dla wielu Polaków, sprawa przekonań jest tylko sprawą dyplomacji.
Myślę, że śmiech Skowrońskiego jest wbrew pozorom nie tak znów bardzo wesoły, przebija przezeń troska o to, kiedy nastąpi pełna sanacja moralna naszego narodu. Sądzę jednak również, że autor niepotrzebnie problem demonizuje. Trudno oprzeć się wrażeniu, że sprawy poruszane w "Dyplomatach", podobnie do tych, które stanowiły treść "Kuglarzy", dla młodego pokolenia, wyrastającego i dojrzewającego w Polsce Ludowej, nabierają coraz bardzie) zabytkowego charakteru.
Porównanie z "Kuglarzami" nie wychodzi zresztą "Dyplomatom" na zdrowie. Może pewne skrępowanie autora sztuką Perzyńskiego, którą Skowroński przyjął za kanwę, ograniczył nieco swobodę jego pióra. Dość, że w efekcie otrzymujemy komedio-farsę miejscami nudnawą. Daremnie poszukiwalibyśmy w niej scen tak znakomitych, jak chociażby opowieść Barona z "Kuglarzy" o swoim rodowodzie. Pewne słabości i mielizny "Dyplomatów" pokrywa jednak znakomity warsztat dramaturgiczny Skowrońskiego.
Sztukę wyreżyserował bardzo poprawnie Wojciech Pilarski. Cały zespół gra bardzo dobrze, choć bez ognia, jaki towarzyszył "Kuglarzom".
Zaczną od Stanisława Łapińskiego w roli Bonifacego. Jakże rzadko zdarza się dziś, że publiczność oklaskuje aktora w momencie jego ukazania się na scenie, darząc go zaufaniem jak gdyby awansem. W Łodzi mamy takiego aktora i jest nim właśnie Łapiński. Jako Bonifacy jest on przekomiczny.
Kulturalnie i z akcentem lekkiej ironii gra Marian Nowicki rolą Łazańskiego, będąc głównym rzecznikiem filozofii odautorskiej. Zróżnicowane trzy postaci kobiece tworzą Bohdana Majda (Jadwiga), Hanna Bedryńska (Linowska) i Krystyna Łapińska (Franciszka).
Bardzo dobrym, w charakteryzacji i interpretacji, Burskim był Zbigniew Józefowicz. Zaś Bohdan Baer odtwarzał Kiełbikowskiego z szalonym temperamentem. Nie zawiódł również Seweryn Butrym jako Minister. Sławomir Misiurewicz (Krotowski) i Dobrosław Mater (Szpakowski).
Scenografia Iwony Zaborowskiej i Haliny Korytowskiej.
