Artykuły

Naszym celem jest uruchomienie twórczego potencjału i usprawnienie systemu teatrów państwowych, który, zapewniając obywatelom powszechny dostęp do dóbr kultury, jest częścią naszego dziedzictwa narodowego. System ten może mierzyć się z najlepszymi systemami teatralnymi w Europie, wymaga jednak klarownych i przejrzystych zasad funkcjonowania - do ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego piszą członkowie Obywatelskiego Forum Teatru Współczesnego.

Szanowny Panie Ministrze, Forum Obywatelskie Teatru Współczesnego, zawiązane przez reżyserów i dramaturgów z roczników '70 i '80, pragnie wyrazić głębokie zaniepokojenie obecną polityką teatralną Państwa. Polskie teatry państwowe pogrążone są w instytucjonalnym marazmie, który utrudnia mierzenie się z nowymi wyzwaniami sztuki teatralnej i kształtowanie indywidualnych języków artystycznych. Marnowany jest potencjał twórczy pokolenia roczników 70' i 80'. Wartości artystyczne i intelektualne współczesnego teatru nie sumują się, lecz ulegają rozproszeniu. Sukcesy indywidualnych twórców - docenianych za poszczególne dokonania - nie są wzmacniane przez wyrazisty kontekst, dialog i rezonans z innymi wypowiedziami artystycznymi, w związku z czym nie stają się ważnym i trwałym elementem dyskursu publicznego. Poza pojedynczymi chlubnymi wyjątkami, teatry nie radzą sobie z wykształceniem wyrazistych profilów ideowych, spójnych z propozycjami artystycznymi i intelektualnymi twórców współczesnego teatru. Nasze wielkie zaniepokojenie budzi ewidentna przepaść pokoleniowa, a co za tym idzie, artystyczna i światopoglądowa między większością dyrektorów artystycznych a twórcami z naszych roczników. Kadra dyrektorska nie potrafi podjąć dialogu z pokoleniem artystów współczesnego teatru. Mecenat artystyczny, do którego teatr państwowy jest powołany, istnieje tylko śladowo.

Anachroniczność przeważającej części polskich teatrów państwowych to konsekwencja niejasnych procedur konkursowych, niejawnych kryteriów powoływania dyrektorów oraz braku merytorycznego dialogu z twórcami teatru współczesnego przy podejmowaniu owych decyzji.

Podejmując decyzje, państwowe organy prowadzące teatry nie dbają w wystarczający sposób o zachowanie przejrzystości procedur wyłaniania kadry kierowniczej, lecz ograniczają się do konsultacji z anonimowymi doradcami lub z samorządnymi organizacjami artystycznymi takimi jak Związek Artystów Scen Polskich, Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów i Unia Teatrów,

które de facto nie reprezentują ani całego środowiska artystycznego, ani szeroko pojętego interesu kultury narodowej. Skład i opinie tych doradców nie odzwierciedlają dzisiejszej rzeczywistości teatralnej.

W kontekście bieżącej polityki teatralnej, jaskrawymi przykładami nieprzejrzystych procedur i braku reprezentacji pokolenia twórców '70 i '80 są:

1) proces wyłaniania dyrektora Teatru Studio odbywający się przy zasłoniętej kurtynie: ani procedury konkursowe, ani kandydaci, ani faktyczni decydenci nie są jawni, a potencjalny kompetentny kandydat nawet nie wiedziałby, do kogo w tej sprawie się zgłosić.

2) "Polskie Forum Teatru", mające odbyć się w dniach 21-22 grudnia 2009, zwołane przez Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów, Unię Polskich Teatrów i ZASP, i odbywające się pod patronatem Pana Ministra, podaje się za głos całego środowiska twórców teatralnych. Tymczasem wśród członków rady programowej i dyskutantów nie ma ani jednego przedstawiciela teatru z roczników '70 i '80. Najmłodsi dyskutanci są dyrektorami już od co najmniej dziesięciu sezonów. Ponadto przytłaczająca większość uczestników reprezentuje teatry warszawskie.

Podobna sytuacja nie może dalej trwać. Bez instytucjonalnego oparcia dla artystycznych poszukiwań i świadomych inwestycji w kształtowanie nowego języka teatru współczesnemu polskiemu teatrowi grozi wyjałowienie i prowincjonalizacja.

W związku z powyższym zwracamy się do Pana Ministra z prośbą:

1) o zweryfikowanie przejrzystości procedur decyzyjnych dotyczących nominacji dyrektorów teatrów, wokół których toczą się spekulacje medialne i zakulisowe spory: Teatr Studio, Teatr Polski w Warszawie, Teatr Współczesny we Wrocławiu.

2) o objęcie swoim patronatem konferencji Obywatelskiego Forum Teatru Współczesnego zaplanowanej na 20 i 21 grudnia 2009, której program obecnie opracowujemy. Konferencja ta ma na celu kontynuowanie dyskusji rozpoczętej na Kongresie Kultury Polskiej i sformułowanie stanowiska twórców teatralnych '70 i '80 wobec zapowiadanych reform teatrów państwowych.

Naszym celem jest uruchomienie twórczego potencjału i usprawnienie systemu teatrów państwowych, który, zapewniając obywatelom powszechny dostęp do dóbr kultury, jest częścią naszego dziedzictwa narodowego. System ten może mierzyć się z najlepszymi systemami teatralnymi w Europie, wymaga jednak klarownych i przejrzystych zasad funkcjonowania.

Z poważaniem,

Obywatelskie Forum Teatru Współczesnego

Agnieszka Błońska

Michał Borczuch

Remigiusz Brzyk

Łukasz Chotkowski

Paweł Demirski

Paweł Dobrowolski

Bartosz Frąckowiak

Iga Gańczarczyk

Krzysztof Garbaczewski

Małgorzata Głuchowska

Maja Kleczewska

Wojtek Klemm

Natalia Korczakowska

Łukasz Kos

Paweł Mościcki

Agnieszka Olsten

Wiktor Rubin

Radosław Rychcik

Anna Smolar

Igor Stokfiszewski

Monika Strzępka

Weronika Szczawińska

Paweł Sztarbowski

Tomasz Śpiewak

Barbara Wysocka

Michał Zadara