Artykuły

Przyznanie Europejskiej Nagrody Teatralnej reżyserowi Krystianowi Lupie, premiera "Tanga" Sławomira Mrożka w reż. Jerzego Jarockiego w Teatrze Narodowym oraz wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę Teatru Szekspirowskiego - to niektóre z najważniejszych wydarzeń w polskim teatrze w 2009 r. W mijającym roku odeszli wybitni artyści polskiej sceny, m.in. Marek Walczewski i Zbigniew Zapasiewicz.

STYCZEŃ:

- W związku z 20. rocznicą śmierci Zygmunta Huebnera w stołecznym Teatrze Powszechnym im. Huebnera zorganizowano konferencję poświęconą artyście. Uczestniczyli w niej m.in. reżyser Andrzej Wajda oraz aktorzy Olgierd Łukaszewicz i Jerzy Zelnik.

- We Wrocławiu zainaugurowano Rok Grotowskiego. Hołd Grotowskiemu złożył m.in. Peter Brook - reżyser, producent teatralny i autor książki "Teatr jest tylko formą. Jerzy Grotowski".

LUTY:

- "Lot nad kukułczym gniazdem" (na zdjęciu) na podstawie sztuki Dale'a Wassermana wrócił po 32 latach na deski Teatru Powszechnego w Warszawie. Spektakl wyreżyserował Jan Buchwald. Sztuka Wassermana to adaptacja głośnej powieści Kena Keseya, rozsławionej filmem Milosza Formana. Wersja teatralna miała polską premierę w Teatrze Powszechnym w 1977 roku. Spektakl, w którym wystąpili m.in. Roman Wilhelmi, Wojciech Pszoniak i Mirosława Dubrawska, reżyserował Zygmunt Huebner.

MARZEC:

- Polski reżyser Krystian Lupa został laureatem Europejskiej Nagrody Teatralnej (Premio Europa per il Teatro), przyznawanej przez międzynarodowe środowisko teatralne od 1986 roku. Europejska Nagroda Teatralna jest dla twórców teatralnych Europy tym, czym Oscar dla filmowców. Nagrodę tę otrzymali wcześniej m. in.: Peter Brook, Heiner Mueller, Vaclav Havel i Pina Bausch.

KWIECIEŃ:

- Rozstrzygnięto konkurs architektoniczny na siedzibę Nowego Teatru w Warszawie - konkurs wygrała krakowska pracownia architektoniczna KKM Kozień Architekci. Nowy Teatr zajmie użytkowany do niedawna przez Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania budynek mieszczący się na starym Mokotowie.

- Anna Dymna obchodziła jubileusz 35-lecia pracy artystycznej. Aktorka Narodowego Starego Teatru w Krakowie ma w dorobku niemal dwieście ról teatralnych, filmowych i telewizyjnych. Od września 2003 roku jest prezesem Fundacji "Mimo Wszystko". - Ma ona moją twarz, moje serce, moją duszę i za wszelkie jej działania jestem całkowicie odpowiedzialna - mówi Dymna o swojej Fundacji.

MAJ:

- W wieku 72 lat zmarł aktor Marek Walczewski. W 1960 r. rozpoczął karierę na deskach krakowskiego Teatru im. Słowackiego. W 1972 przeniósł się do Warszawy. Najsilniej Walczewski związany był z Teatrem Dramatycznym, gdzie grał przez prawie 30 lat. Jako aktor filmowy Walczewski debiutował w 1963 roku, rolą w filmie "Pasażerka" Andrzeja Munka. Popularność zyskał też dzięki filmowym kreacjom m.in. w "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy, "Dolinie Issy" Tadeusza Konwickiego.

CZERWIEC:

- Scenograf Andrzej Sadowski zmarł w wieku 84 lat. Urodził się we Lwowie, przez większość życia związany był z Warszawą. Tu przeżył okupację, był żołnierzem AK, walczył w Powstaniu Warszawskim.

Był uznawany za rekordzistę teatralnych realizacji - wykonał ich blisko 400. Zasłynął jako twórca scenografii do przedstawień operowych. Od 1961 związany był z Warszawską Operą Kameralną. Zrealizował tam większość swoich przedstawień, w tym niemal wszystkie opery Wolfganga Amadeusza Mozarta.

LIPIEC:

- W wieku 82 lat zmarł tancerz i choreograf Witold Gruca. Był solistą Opery Warszawskiej i Teatru Wielkiego w Warszawie. Ważniejsze role baletowe Grucy to: Paw ("Paw i dziewczyna"), Arlekin ("Karnawał"), Szatan ("Noc Walpurgi"). Był twórcą choreografii m.in. do "Etiud", "Warsa i Sawy", "Zaczarowanej oberży", "Sonetów miłosnych", "Maskarady". Opracował muzykę do ok. 20 filmów, m.in. ""Trędowatej" i "Hallo Szpicbródka".

- W wieku 75 lat zmarł aktor Zbigniew Zapasiewicz. Ostatnio związany był z Teatrem Powszechnym.

Karierę filmową rozpoczął w 1963 r. W 1976 r. stworzył jedną z najważniejszych swych ról filmowych - docenta Szelestowskiego w "Barwach ochronnych" Krzysztofa Zanussiego. Grał również w filmach Andrzeja Wajdy, Jana Łomnickiego, Stanisława Brejdyganta, Stanisława Różewicza. Dla Teatru TV Zapasiewicz także reżyserował. Od 2008 roku Łapicki grał na deskach Teatru Narodowego w "Iwanowie" Antoniego Czechowa (reż. Jan Englert). Łapicki grał w spektaklu postać Matwieja Sjemionowicza Szabelskiego.

SIERPIEŃ:

- Zainaugurowano I Międzynarodowy Festiwal Teatrów "Wertep", w ramach którego w mniejszych podlaskich miejscowościach pokazywane są spektakle w wykonaniu teatrów z Polski i Białorusi.

WRZESIEŃ:

- Uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Teatru Szekspirowskiego odbyła się w Gdańsku. Prace budowlane rozpoczną się wiosną przyszłego roku. Pomysł budowy Teatru Szekspirowskiego sięga 1991 r., kiedy to z inicjatywy anglisty, prof. Jerzego Limona powstała Fundacja Theatrum Gedanense, pod patronatem księcia Walii Karola i Andrzeja Wajdy.

PAŹDZIERNIK:

- Zmarł Marian Kołodziej, plastyk, scenograf. Miał 88 lat. Deportowany przez Niemców do Auschwitz w pierwszym transporcie 14 czerwca 1940 roku. Do 1945 r. był więziony jeszcze w Gross-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen. W ostatnich latach swojej twórczości zaczął poruszać tematykę obozową, tworząc m.in. cykl rysunków "Klisze pamięci". Dla gdańskiego Teatru Wybrzeże zrealizował blisko 200 scenografii.

- W warszawskim Teatrze Narodowym odbyła się premiera "Tanga" Sławomira Mrożka w reż. Jerzego Jarockiego. Jerzy Jarocki, jeden z najwybitniejszych twórców współczesnego teatru w Polsce, pierwszy raz wyreżyserował "Tango" w roku 1965 w krakowskim Starym Teatrze. Jarocki pokazał na teatralnych scenach także inne dzieła Mrożka, m.in. "Rzeźnię" (Teatr Dramatyczny w Warszawie, 1975), "Portret" (Stary Teatr w Krakowie, 1988), "Miłość na Krymie" (Teatr Narodowy w Warszawie, 2007).

LISTOPAD:

- Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi uczcił swój jubileusz 60-lecia. Jednym z punktów obchodów była uroczysta sesja naukowa w ramach projektu "Doktryna teatralna Kazimierza Dejmka", przygotowanego przez syna artysty Piotra Dejmka.

GRUDZIEŃ:

- Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku obchodził 65-lecie. To największy teatr dramatyczny w regionie, jedyna tego typu placówka w woj. podlaskim.

- Kilkadziesiąt wniosków do ministra kultury sformułowało środowisko teatralne podczas dwudniowego Forum Teatru Polskiego w Warszawie. Publiczne instytucje nie mogą się samofinansować, należy jednak ustalić reguły dotacji z zewnątrz, należy wprowadzić stypendia dla polskich twórców teatralnych, bo korzystają oni tylko ze stypendiów zagranicznych i napisać ustawę o teatrze - to niektóre z postulatów środowiska teatralnego.