Oniegin Trelińskiego według Giergeva
"Oniegin" w reż. Mariusza Trelińskiego w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie. Pisze Tomasz Cyz w Dwutygodniku Stronie Kultury.
Styczniowy spektakl "Oniegina" jest kolejnym wznowieniem inscenizacji Mariusza Trelińskiego na warszawskiej scenie. Warto było to zrobić z jednego powodu: brzmienia orkiestry Opery Narodowej pod batutą gościnnie dyrygującego Valerego Giergeva w Warszawie, spektakl 6 stycznia 2010Ten spektakl znam na pamięć. Byłem na nim kilkakrotnie, od premiery w kwietniu 2002 roku. Zachwycony.
Niezapomnianym Janem Peszkiem (O***) - aniołem czy diabłem-stróżem, snem czy zjawą zamkniętą we własnej przeszłości - stąpającym po scenie miękko, bezszelestnie. Tym bardziej boleśnie.
Fenomenalną sceną otwierającą III akt, kiedy to w przerażającej pustce - przy dźwiękach frenetycznego poloneza i w intensywnym czerwonym świetle - oglądamy pokaz mody jak z Felliniego. Ale twarze modelek są blade, trupie, jakby z piekła rodem (przez scenę przechodzi jeszcze zmarły przed chwilą w pojedynku Lenski).
"Intymną i poruszającą" sceną pojedynku Oniegina i Lenskiego. Mrok, chłód, śnieg, w tle za przezroczystą odrealniającą folią majaczą złowrogo brzozy. Z przodu sceny żegnający się ze światem, ubrany na biało Lenski, który za chwilę stanie do pojedynku z ubranym przez cały spektakl na czarno Onieginem.
Operę "Eugeniusz Oniegin" Czajkowski przeznaczył początkowo dla teatru kameralnego w Moskwie i zespołu młodych artystów złożonego ze studentów tamtejszego Konserwatorium. W takim wykonaniu - siłami na wpół profesjonalnymi - w marcu 1879 roku na scenie moskiewskiego Teatru Małego odbyła się prapremiera utworu. "Właśnie wykonanie w konserwatorium to moje marzenie. [Opera] jest przeznaczona dla skromnego zespołu i małej sceny. Sądzę, że inscenizacja opery z jej bezpretensjonalnym tematem, cudownym tekstem, zwykłymi ludzkimi uczuciami i sytuacjami powinna wywołać poetyckie wrażenie" - pisał Czajkowski, określając jednocześnie swoje dzieło jako "intymny i poruszający dramat".
Patrząc na scenę pojedynku u Trelińskiego, Czajkowski byłby zachwycony.
Styczniowy spektakl jest kolejnym wznowieniem inscenizacji Mariusza Trelińskiego na warszawskiej scenie. Warto było zobaczyć go kolejny raz - choćby dla fenomenalnego głosu Siergieja Skorokhodowa (Lenski) czy piękniejącej ze sceny na scenę Iriny Mataevy (Tatiana).
Ale środowy wieczór miał tak naprawdę innego bohatera: Orkiestrę Teatru Wielkiego-Opery Narodowej pod batutą gościnnie dyrygującego Valerego Giergeva. Takich dźwięków i brzmień ten zespół z tej partytury jeszcze nie wydobywał.
Zmysłowe piana, ogniste forte (wsparte syczącym krzykiem dyrygenta - tak, słyszałem, siedziałem w siódmym rzędzie), kolory, o jakich nawet nie śniliśmy siedząc na tej sali. Być może gdyby Mariusz Treliński usłyszał operę Czajkowskiego w takim wykonaniu wcześniej, wyobraziłby sobie innego "Oniegina". Ale i tak było dobrze, znów.
6 stycznia 2009 roku w warszawskiej Operze Narodowej Valery Giergev dyrygował "Damą pikową" Czajkowskiego. Dokładnie rok później - jego "Onieginem". Czego będziemy świadkami 6 stycznia 2011 roku?
