Artykuły

Znana aktorka filmowa i teatralna Danuta Szaflarska, której popularność przyniosły m.in. filmy "Zakazane piosenki" i "Skarb", kończy w niedzielę, 20 lutego, 90 lat.

Danuta Szaflarska na ekranie debiutowała w powojennym filmie "Zakazane piosenki" Leonarda Buczkowskiego (1946), mając za partnera Jerzego Duszyńskiego. - Myślę, że ten film dobrze oddawał atmosferę życia w okupacyjnej Warszawie i świetnie pokazywał charakter jej mieszkańców. Piosenki, które się tam pojawiły, sama dobrze znałam z warszawskiej ulicy - powiedziała artystka w jednym z wywiadów. Popularność, jaką przyniósł jej ten film, wzrosła jeszcze po zagraniu roli Krystyny Tokarskiej w "Skarbie" tego samego reżysera (1948).

Aktorka urodziła się w 1915 roku w Kosarzyskach (k. Nowego Sącza, woj. małopolskie). Jest absolwentką Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej z 1939 roku w Warszawie. Zaraz po studiach rozpoczęła karierę artystyczną w Teatrze na Pohulance w Wilnie (1939-1941). W ciągu dwóch lat zagrała tam ok. dwudziestu ról w sztukach - od klasyki po obyczajowe komedie. Podczas Powstania Warszawskiego była łączniczką. - Cieszyłam się, że mam jakieś zadania do wykonania, że nie siedzę bezczynnie. Chodziłam właściwie po całej Warszawie i znałam wiele przejść. Pociski latały mi koło głowy, ale myślę, że bardziej bym się bała, gdybym siedziała w piwnicy - wspominała aktorka.

Po wojnie, przez rok, występowała w Starym Teatrze w Krakowie (1945-1946), a następnie w Łodzi w Teatrze Kameralnym. W 1949 r. po likwidacji Kameralnego przeniosła się do Warszawy. Do 1957 roku występowała w Teatrze Współczesnym, potem w Narodowym (1954-1966). Od 1966 do emerytury w roku 1985 pracowała w Teatrze Dramatycznym. Potem, gościnnie, występowała na scenach niemal wszystkich warszawskich teatrów.

Jej teatralnym debiutem była rola Pernette w farsie "Szczęśliwe dni" Claude'a Pugeta (1939). Szaflarska zazwyczaj grała kobiety pełne życia, energii, emanujące kobiecością. Podkreślane w recenzjach poczucie humoru, naturalność i bezpretensjonalność Szaflarskiej powodowały, że aktorkę obsadzano w wielu rolach komediowych lub groteskowych. W "Wieczorze trzech króli" Williama Szekspira (1960) zagrała służącą Marię, prostą dziewczynę z ludu. Była także m.in. Cleą w "Czarnej komedii" Petera Shaffera (1969) i Delią w "Farsie na trzy sypialnie" Alana Ayckbourna (1988).

Aktorka potrafiła wcielić się także w role dramatyczne czy wręcz tragiczne, np. Żanety Dylskiej w "Wilkach nocy" Tadeusza Rittnera (1962) czy Ruth w "Niemcach" Leona Kruczkowskiego (1949 i 1954). Ważniejsze filmowe role Szaflarskiej to m.in. rola Podstoliny w filmowej wersji "Zemsty" Antoniego Bohdziewicza i Józefa Korzeniowskiego (1956) i Babci Misi w "Dolinie Issy" Tadeusza Konwickiego (1982). Artystka chętnie współpracuje z młodymi reżyserami, wystąpiła m.in. w dwóch filmach Doroty Kędzierzawskiej "Diabły, diabły" (1991) i "Nic" (1998). Współpracowała także z Agnieszką Glińską i jednym z najbardziej nowoczesnych twórców teatralnych, Grzegorzem Jarzyną. - Mnie bardzo interesują młodzi reżyserzy, bo dzięki nim dzieje się coś nowego, coś świeżego - uzasadniała aktorka.

W ostatnich latach swojej kariery grała m.in. ciotkę Anielę w "Przedwiośniu" Filipa Bajona (2001) i siostrę Ludwikę w serialu "Czwarta władza" Witolda Adamka (2004).

Artystka ceni sobie naturalność - nie farbuje włosów, raczej się nie maluje. - W tym, co robię, staram się zachować naturalność. Uważam np., że nie ma sensu ukrywać wieku. Wszelkie próby odmładzania się podkreślają tylko, że się jest starym. Myślę, że trzeba się normalnie, spokojnie starzeć - uważa. Szaflarska jest laureatką wielu nagród i odznaczeń, m.in. w 1978 r. odznaczona została Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W ubiegłym roku otrzymała Nagrodę Specjalną za całokształt twórczości na 12. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Operatorskiej Camerimage w Łodzi.

Na zdjęciu: Danuta Szaflarska w filmie Radosława Piwowarskiego "Królowa chmur" (2004 r.).