Senat szaleńców
W 100-lecie urodzin wielkiego pedagoga, Janusza Korczaka Teatr Nowy w Warszawie wystawił dramat pt. "Senat szaleńców" w reżyserii Wojciecha Zeidlera. Marek Jaworoski autor książki o Januszu Korczaku tak pisze o Korczaku jako dramaturgu: "W 1930 roku w mieszkaniu znanej aktorki Ireny Solskiej spotyka Janusz Korczak innych znakomitych aktorów i reżyserów - Stefana Jaracza oraz Stanisławę Perzanowską. Czyta tam swoją bajkę "Jak Pan Bóg ze świątyni w te dyrdy uciekał", nie tając, że pomyślna jest jako fragment zamierzonej sztuki. Jaracz, będący wówczas dyrektorem teatru "Ateneum" w Warszawie, od razu zainteresował się tymi planami Starego Doktora. Nie dziwnego: już owa bajka - wspaniały monolog - dawała przedsmak trudnych zadań aktorskich, co Jaracza musiało szczególnie zafrapować. Kiedy Korczak sztukę ukończył, Jaracz decyduje się wprowadzić Ją na scenę "Ateneum". Reżyserię obejmuje Perzanowska. "Senat szaleńców", humoreska ponura - jak brzmi podtytuł sztuki - miał swą premierę 1 października 1931 roku, rozpoczynając nowy sezon teatru". I dalej: "Akcja "Senatu szaleńców" rozgrywa się cały czas w domu wariatów i wypełnia ją bogata galeria ludzi obłąkanych". Karol Irzykowski, który napisał recenzję z przedstawienia, tak pisze o akcji sztuki:
"Jego wariaci robią na zewnątrz wrażenie wariatów, ale wewnątrz? Na wewnątrz są to ludzie tacy jak inni, tylko z duszą, w której bolączki świata doprowadzone są do wysokiego wrzenia. Bolączki socjalne, filozoficzne, kosmiczne".
Psychiczne cierpienie, jakie noszą w sobie bohaterowie Korczakowskiej sztuki są piękne i straszne, wstrząsające w swej wymowie, zwłaszcza ukazane przez znakomitych aktorów: Mieczysława Pawlikowskiego, Włodzimierza Bednarskiego, Tomasza Zaliwskiego, Stanisława Brejdyganta. Ale sukces odnosi tu i sam reżyser, który trudny w odczytaniu, oparty przede wszystkim na monologach i dialogach dramat Korczaka przekształcił w spektakl zwarty, wyrazisty, zrozumiały, nie pozbawiony swoistego humoru.
