Warszawa. Wspólna akcja Nowego i berlińskiego Hebbel-am-Ufer
To będzie wydarzenie artystyczne, ale w prywatnych mieszkaniach. Na Mirowie, Bródnie i Mokotowie rozegra się akcja Nowego Teatru i berlińskiego Hebbel-am-Ufer "X-Apartments".
W dwuosobowych grupach, ze specjalną mapką chodzić będziemy od mieszkania do mieszkania, gdzie czekają nas 10-minutowe zdarzenia zaaranżowane przez artystów.
"X-Apartments" wymyślił Matthias Lilienthal, dyrektor Hebbel Theater. Akcja odbyła się już w wielu światowych metropoliach, m.in. w Berlinie i Sao Paulo. Warszawska edycja, która rozpoczyna się w czwartek 17 czerwca, będzie pierwszą w Europie Wschodniej. Przygotowały ją trzy kuratorki: Joanna Warsza z Warszawy oraz Stefanie Peter i Anna Schulz z Berlina.
Zaczęły od wyboru lokalizacji. - Nie chciałyśmy, żeby okolica była zbyt rozpoznana, stąd Mirów. Zafascynowało nas też to, jak nakładają się tam na siebie historyczne warstwy i jak zazębiają bardzo różne narracje - tłumaczy Joanna. Bródno wybrały ze względu na artystę Pawła Althamera, który wraz z sąsiadami zgodził się przygotować specjalną edycję "X-Apartments", a Mokotów - bo to miejsce, gdzie powstaje Nowy Teatr Krzysztofa Warlikowskiego.
Najpierw był długi zwiad terenowy - szukanie mieszkań, rozmowy z mieszkańcami, urbanistami, antropologami. W każdym z trzech rejonów kuratorki wybrały ostatecznie po siedem lokalizacji, w których zaproszeni przez nie artyści, architekci, filmowcy i muzycy (m.in. Anna Witt, kolektyw Show Case Beat le Mot, Tomek Saciłowski, Agnieszka Kurant, Julia Staniszewska i Marysia Stokłosa oraz Ballady i Romanse) przygotują dla odwiedzających swoje akcje. Niekiedy wspólnie z mieszkańcami, na pewno w kontekście związanym z okolicą, z jej historią, lokalnymi legendami.
Mirów to przede wszystkim Osiedle za Żelazną Bramą zbudowane na morzu powojennych gruzów w latach 70. Mieszkańcy przyjęli je z radością jako nowoczesny projekt, który wreszcie ma szansę zmienić oblicze okolicy, którą Tyrmand opisywał w "Złym" jako Dziki Zachód. Dziś osiedle nie ma najlepszej sławy, choć trudno zaprzeczyć, że jest jedną z najbardziej wyrazistych ikon naszego miasta. Osiedlają się tu Wietnamczycy, to wiadomo. Ale też - o czym wiadomo mniej - coraz liczniej Żydzi, Izraelczycy, którzy wracają do Polski i chcą mieszkać w obrębie tysiąca kroków od synagogi. Rabin mówi nawet, że najbliższy blok Grzybowska 5 określa się jako "getto blok", tylu wprowadziło się tu Żydów. Mieszkają tam chasydzkie rodziny, kilku pracowników Muzeum Historii Żydów Polskich. Tworzy się coś w rodzaju małej społeczności.
W przedwojennej kamienicy przy Chłodnej 20 żył i popełnił samobójstwo Adam Czerniaków, prezes Judentaru w getcie. Tu kuratorki znalazły mieszkanie, które od 30 lat jest puste. Być może stanie się scenerią akcji nawiązującej do żydowskich kryjówek. Na Łuckiej 12 są piękne stare kamienice przeznaczone do rozbiórki. Sąsiadują z Hiltonem. Mieszkania są też w hali Gwardii - dla bokserów. No i kamienica na rogu Żelaznej i Krochmalnej, z opisywanym przez Tyrmanda barem Słodycz owianym legendą o pokojach do wynajęcia na godziny.
Na Górnym Mokotowie swoją akcję przygotuje Krzysztof Warlikowski wraz ze scenografką Małgorzatą Szczęśniak. Odwiedzimy też dawny salon opozycyjny Walendowskich, wówczas z widokiem na kino Moskwa, a także przedwojenne kamienice, które ocalały dlatego, że w czasie wojny wykorzystywane były przez niemiecką administrację, a po wojnie zasiedlone przez wysokich urzędników PRL, m.in. Leona Kasmana czy Henryka Urbanowicza.
A na Bródnie zajrzymy do 7 mieszkań w bloku, w ścisłym sąsiedztwie (w tym do mieszkania Pawła Althamera), z widokiem na jedno podwórko, które posłuży jako sceneria artystycznych działań.
Kuratorki nie zdradzają szczegółów sytuacji w mieszkaniach. W końcu chodzi o ich przeżycie.
"X-Apartments", 17-20 czerwca, akcja odbywa się w ramach projektu The Promised City. Bilety na wybraną trasę w cenie 45 i 30 zł już są w przedsprzedaży w Nowym Teatrze, ul. Puławska 28
