Martin Crimp
CRIMP Martin A.
(ur. 14 lutego 1956, Dartford/Kent, Wielka Brytania)
Angielski dramatopisarz i tłumacz. Urodził się w Dartford, ale wkrótce ojciec - pracownik Kolei Brytyjskich - został przniesiony do Yorku. Chłopiec uczęszczał do Pocklington Grammar School w Yorkshire, którą również ukończył dramatopisarz Tom Stoppard. Crimp studiował literaturę angielską w St. Catharine's College w Cambridge. Tam też została wystawiona jego pierwsza sztuka: "Clang" (wzorowana na Becketcie i Ionesco), wyreżyserowana przez kolegę-studenta Rogera Michella, obecnie reżysera filmowego i teatralnego. Crimp uzyskał dyplom w 1978 roku. Zaczął profesjonalnie uprawiać literaturę - napisał między innymi zbiór opowiadań "An Anatomy" oraz powieść "Early Days".
W 1980 rozpoczął pracę w teatrze Orange Tree Theatre w Londynie. Tam miał miejsce jego profesjonalny debiut dramatopisarski: w 1982 wystawiono sztukę "Living Remains" - monolog o wyraźnie becketowskiej prowieniencji.
W 1984 wystawiono jego cztery ironiczne sztuki pod wspólnym tytułem "Four Attempted Acts" (obejmującym "The Appreciation of Music", "Making Love", "Talking Leave" i "Suicide"). Rok później ukazał się tekst "A Variety of Death-Defying Acts", żartobliwie nawiązujący do sztuki cyrkowej. Następnie Crimp napisał trylogię "Definitely the Bahamas", obejmującą "A Kind of Arden", "Spanish Girls" oraz "Definitely the Bahamas" (1987).
Z końcem lat osiemdziesiątych Crimp osiągnął pisarską dojrzałość. Teatr Orange Tree wystawił dwie ważne sztuki jego autorstwa: "Dealing with Clair" (1988) i "Play with Repeats" (1989).
W 1990 pisarz rozpoczął współpracę z teatrem Royal Court w Londynie. Wystawił tam "No One Sees the Video" - sztukę "post-konsumpcyjną" (wedle określenia autora), pokazującą świat, w którym konsumpcjonizm jest traktowany jako prawo naturalne. Następna sztuka, "Getting Attention" została wystawiona w 1991 w Leeds, w teatrze West Yorkshire Playhouse.
W ramach wymiany twórców, zorganizowanej przez stowarzyszenie "New Dramatists", Crimp wyjechał do Nowego Jorku. Napisał wówczas sztukę "Obróbka", którą wystawiono w Royal Court w 1993. Autor dał wyraz przerażeniu sposobem, w jaki twórczość, sztuka i prawda są wykorzystywane dla celów komercyjnych. Pojawiają się tutaj też typowe dla Crimpa wątki: wykorzystywanie kobiet, manipulacja faktami, język kreujący rzeczywistość.
W kolejnej znakomitej sztuce, "Attempts on Her Life" (Royal Court, 1997), autor w siedemnastu scenach usiłuje przedstawić postać bohaterki, Anny, poprzez opowieści o niej rodziców, przyjaciół, krytyków, filmowców, ale okazuje się, że żadna z tych relacji, ani też wszystkie razem nie są w stanie w pełni opisać kobiety.
Kolejne sztuki, to kolejne sukcesy na scenie Royal Court: "Na wsi" (2000) i "Face to the Wall" (2002).
Językowa maestria Crimpa jest widoczna także w jego działalności translatorskiej, zwłaszcza jako tłumacza klasyków: Moliera, Sofoklesa, Marivaux, Ionesco, Geneta. Przełożył także "Roberto Zucco" Bernarda-Marie Koltsa (Royal Shakespeare Company, 1997) i "Wesołą wdówkę" Franciszka Lehara (Metropolitan Opera House, Nowy Jork 2000).
Niektóre spośród swych sztuk Crimp przerobił na słuchowiska radiowe: "Three Attempted Acts" (1985), za którą dostał Giles Cooper Award, "Definitely the Bahamas" (1986) oraz "Dealing with Clair" (1991). W 2003, wobec wybuchu wojny w Iraku, napisał sztukę "Advice to Iraqi Women", która była czytana w Royal Court i została opublikowana w dwóch czasopismach.
Martin Crimp uważany jest za jednego z najwybitniejszych współczesnych dramatopisarzy angielskich. Jego dzieła, nawiązujące do najlepszych tradycji teatru angielskiego i europejskiego, mają znaczną siłę oddziaływania. Pisarz był wielokrotnie nagradzany, jest laureatem Radio Times Drama Award (1986) i prestiżowej John Whiting Award (1993).
Niekiedy występuje jako profesjonalny muzyk. Mieszka w Richmond, z żoną i trzema córkami.
