Autorzy

SPIRÓ György
(ur. 4 kwietnia 1946, Budapeszt, Węgry)
Węgierski prozaik, poeta, dramatopisarz, eseista, tłumacz (między innymi poezji i dramaturgii polskiej). Syn inżyniera i aktorki. Dzięki matce dorastał w atmosferze bliskich związków z teatrem. Już w wieku piętnastu lat podjął decyzję o pisaniu dramatów. W 1979 opublikował swój pierwszy dramat. Ukończył filologię węgierską, rosyjską i serbsko-chorwacką na Uniwersytecie Lóránda Eötvösa w Budapeszcie. Uzyskał też dyplom socjologa w Wyższej Szkole Dziennikarstwa.
Na początku lat siedemdziesiątych odbywał praktykę dziennikarską w Węgierskim Radiu, następnie był redaktorem w wydawnictwie Corvina. W 1978 podjął pracę naukową w Węgierskiej Akademii Nauk i na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu ELTE. Od 1997 jest profesorem w Katedrze Estetyki i Komunikacji ELTE. W latach 1990-1997 wykładał w Wyższej Szkole Teatru i Filmu w Budapeszcie. Wykładał także literatury wschodnioeuropejskie na uniwersytetach amerykańskich.
Debiutował powieścią "Krużganek" (1974), następnie wydał tom wierszy "Historia" (1977), był stypendystą Teatru Narodowego. W latach 1981-1991 związał się z Teatrem im. Gergelya Csiky w Kaposvárze (był to najświetniejszy okres tego teatru). Na początku lat dziewięćdziesiątych pełnił funkcję dyrektora Teatru im. Ede Szigligetiego w Szolnoku.
Druga powieść, "Iksowie" (1981), osnuta jest na dziejach warszawskiego Teatru Narodowego i działalności Wojciecha Bogusławskiego w latach 1815-1819. Jeden z jej wątków Spiró wykorzystał także pisząc sztukę "Szalbierz" (1983). W prapremierowej inscenizacji, w roli Bogusławskiego wystąpił wielki węgierski aktor, Tamás Major. To on poprosił Spiró, by napisał sztukę na podstawie swej powieści i tą rolą pożegnał się z teatrem. W roku 1992 znakomitą kreację w tej roli stworzył Tadeusz Łomnicki (Teatr Telewizji).
W 1981 roku ukazała się monografia "Miroslav Krleža", a w 1982 obszerny tom dramatów historycznych "Cesarz pokoju". Powodzeniem cieszyły się także dramaty współczesne Spiró: "Kramarz" (1980), "Wieczorny program" (1983), "Ogród" (1984), "Kurzy łeb" (1987), "Radość ojczyzny" (2002), "Trzy dramaty" (2003), "Stłuczka. Komedia" (2004).
W 1990 ukazała się kolejna powieść oparta na wątkach polskich: "Przybysz", przedstawiająca Mickiewicza i jego związki ze środowiskiem towiańczyków. Kolejne powieści, to satyryczny "Zimorodek" (2001), zgłębiający fenomen religijności człowieka oraz "Niewola" (2005), rozgrywająca się w czasach Chrystusa.
Głównym tematem eseistyki Spiró jest teatr i literatura Europy Środkowowschodniej. Swą rozprawę doktorską (1980) zatytułował "Dramat wschodnioeuropejski" (1987), z podtytułem "Od oświecenia po syntezę Wyspiańskiego". Studia z tomu "Prywatne zapiski" (1985) poświęcone są kulturze węgierskiej, serbskiej, rosyjskiej, czeskiej i w znacznym stopniu - polskiej. W znakomitych esejach Spiró dał wyraz swej fascynacji twórczością Stanisława Wyspiańskiego, Tadeusza Borowskiego, Andrzeja Wajdy, Konrada Swinarskiego.
Spiró przetłumaczył na język węgierski trzy sztuki Wyspiańskiego: "Wesele", "Powrót Odysa" i "Noc listopadową". Ponadto: "Ślub" Gombrowicza oraz poezje Miłosza, Zagajewskiego, Kornhausera, Barańczaka.
Inne tomy studiów i esejów Spiró, to "Taniec świniopasa" (1992), "Co pisze człowiek, jeśli jest Węgrem" (2003). Sprawom dramaturgii poświęcone zostało obszerne studium "Połączenie ról szekspirowskich" (1997).
W 1987 ukazał się w Budapeszcie tom autobiograficznych opowiadań Spiró "Wyśniłem ci". Inne nowele zostały zebrane w tomie "T-boy" (1994).
W 1982 autor otrzymał prestiżową nagrodę literacką im. Józsefa Attili. Po niej przyszedł długi szereg następnych, między innymi Laurowy Wieniec Republiki Węgierskiej (1998), "Pro Urbe Budapest" (2004), Nagroda Dramaturgów (2004), Nagroda Krytyków (2004), Oficerski Krzyż Zasługi Republiki Węgierskiej (2005).
W latach 1975-1998 Spiró był członkiem Związku Pisarzy Węgierskich, z którego wystąpił. Jest członkiem Węgierskiego PEN Clubu.