Autorzy

Trwa wczytywanie

Jose Zorilla

(21 lutego 1817 Walladolid - 23 stycznia 1893 Hiszpania)
Urodził się w stolicy Starej Kastylii jako syn wyższego urzędnika administracyjnego pochodzącego ze szlachty. Ośmioletniego chłopca rodzice posłali do szkoły w Sewilli, gdzie zetknął się i zafascynował starymi hiszpańskimi legendami, które posłużyły mu jako wątki dramatów i poematów epickich. W Madrycie ukończył prowadzone przez jezuitów królewskie kolegium przeznaczone dla arystokracji. W czasie madryckiej edukacji występował często jako recytator i aktor szkolnej sceny wystawiającej sztuki Lope de Vegi i Calderona. Po ukończeniu kolegium zaczął studiować prawo na uniwersytecie w Toledo, gdzie zaprzyjaźnił się z jednym z pierwszych romantyków hiszpańskich - poetą Miguelem Alwarezem. W Toledo zaczął pisać wiersze. Pewnego dnia, na skradzionym koniu, zbiegł z Toledo do Walladolid, a następnie do Madrytu. W Madrycie, zmuszony do tego dodatkowo trudnościami finansowymi ojca usuniętego ze stanowiska ministra i zdegradowanego do posady wiejskiego sędziego, zaczął zarabiać na życie pracą pisarską. Założył gazetę antyrządową. Szybko jednak, ścigany przez policję, uciekł z Madrytu w przebraniu cygańskim. Po powrocie, zyskał błyskawicznie, w ciągu jednego dnia, sławę jako autor wiersza wygłoszonego 15 lutego 1837 roku na pogrzebie słynnego satyryka i pamflecisty, przedstawiciela hiszpańskiej awangardy, Mariana Josego de Larry. Zorillę okrzyknięto wówczas pierwszym lirykiem w kraju i piewcą narodowych tradycji.
Larra, który w swoich artykułach kierował ostrze satyry przeciw zacofaniu Hiszpanii i obojętności społeczeństwa wobec nowoczesnych prądów, odebrał sobie życie strzałem z rewolweru w wieku lat dwudziestu pięciu. Straż przy jego grobie pełniła liberalna młodzież. Przy końcu ceremonii pogrzebowej z tłumu żałobników wystąpił Zorilla i wygłosił napisany poprzedniej nocy poemat na cześć zmarłego. Wygłaszał go z takim przejęciem i żarem, że emocje spowodowały omdlenie młodego autora. Opowieść o tym wydarzeniu obiegła błyskawicznie cały Madryt i Zorilla stał się sławny. Kilka tygodni później ukazał się pierwszy tom jego poezji, która została entuzjastycznie przyjęty przez czytelników i krytykę.
Najważniejsze poetyckie dokonania Zorilli to trzytomowe "Pieśni trubadura" i poemat "Granada". W swej dramaturgii wykorzystywał poezję i opowieści hiszpańskiego ludu, nawiązywał do popularnych legend. W ciągu zaledwie kilku lat powstało dwadzieścia dramatów, wśród których najważniejsze to "Zdrajca niepoprawny i męczennik" oraz "Szewc i król". Największą sławę przyniósł mu jednak "Don Juan Tenorio", napisany w pośpiechu w 1844 roku - jest to jedyny zachowany do naszych czasów dramat Zorilli. W krajach hiszpańskojęzycznych jego popularność była niesłychana - w zwyczaju wszystkich, nawet amatorskich scen było do niedawna wystawianie "Don Juana" przez co najmniej dwa tygodnie na przełomie października i listopada każdego roku, z okazji dnia zadusznego.
Zorilla nie cieszył się przychylnością dworu królewskiego. Zrażony tym i kłopotami finansowymi, w jakie pogrążał się z winy własnej rozrzutności, w 1847 roku wyjechał do Francji. Tam znalazł uznanie w oczach czołowych pisarzy francuskich - Lamartina, Musseta, Dumasa, ale nie udało mu się zainteresować teatrów francuskich wystawieniem swoich dramatów. W 1854 roku przeniósł się do Meksyku i wyizolował się na wiele lat z życia, mieszkając w indiańskich chatach. Po pewnym czasie, cesarz Meksyku Maksymilian Habsburg, mianował Zorillę dyrektorem królewskiego teatru, powierzając mu równocześnie zorganizowanie tej placówki. Temu przedsięwzięciu Zorilla nie podołał. Nie odpowiadało mu także stanowisko kronikarza władcy. Na rok przed upadkiem i rozstrzelaniem cesarza - w 1866 roku - pisarz wrócił do rodzinnej Hiszpanii. W czasie nieobecności w kraju jego sława pisarza-emigranta wzrastała, jednak po powrocie początkowo nie wiodło mu się finansowo najlepiej - pracował często na zamówienie, trafiał na niesumiennych wydawców. Wprawdzie po detronizacji królowej Izabeli w 1868 roku zaczął otrzymywać pensję królewską w zamian za misję zbadania archiwów włoskich, ale po kilku latach zmniejszania się wypłata ustała zupełnie. Wówczas upomnieli się o Zorillę jego czytelnicy. Wiele arystokratycznych domów obdarzyło go bardzo hojnymi darami. Wydano jego pamiętniki. Urządzono na jego cel zbiórkę pieniężną i zorganizowano mu cykl odczytów połączonych z deklamacjami wierszy w Hiszpanii i Ameryce. W 1885 roku Zorilla został członkiem Akademii Hiszpańskiej, a cztery lata potem - 22 czerwca 1889 roku - w Alhambrze został ukoronowany na króla poetów hiszpańskich. Zorilla, który do końca życia pozostał wzorem rozrzutności, nękany skargami i procesami przez wierzycieli, niemal natychmiast zastawił otrzymaną złotą koronę i wysadzane brylantami pióro. Królowa regentka zmuszona była insygnia te odkupić i oddać na przechowanie Akademii. Popularna stała się w Hiszpanii anegdota, utrzymująca że Zorilla zastawi nawet własny grób po śmierci.
Zorilla miał w sobie coś z niespokojnego i awanturniczego charakteru Don Juana. Z późnego okresu twórczości, która już nie wykazywała młodzieńczej świeżości, na wyróżnienie zasługują dwa poematy historyczne - "Legenda o Cydzie" i "Legenda o rodzie Tenoriów".
Zorilla należy do wielkiej trójki pisarzy romantycznych w Hiszpanii, a jego dzieła uznawane są za czołowe osiągnięcie hiszpańskiego tego okresu. Był twórcą wszechstronnym - lirykiem, epikiem i dramaturgiem zarazem. Duży wpływ na jego twórczość wywarł Wiktor Hugo, najpopularniejszy w Hiszpanii francuski romantyk oraz twórca dawnej komedii hiszpańskiej - Pedro Calderon de la Barca.

Pracownia

X
Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się.
Trwa wyszukiwanie

Kafelki

Nakieruj na kafelki, aby zobaczyć ich opis.

Pracownia dostępna tylko na komputerach stacjonarnych.

Zasugeruj zmianę

x

Używamy plików cookies do celów technicznych i analitycznych. Akceptuję Więcej informacji