Ralph Benatzky
Ur. 5 VI 1884, Budziejowice. Zm. 16 X 1957, Zurych.
Większość życia spędził Benatzky w podróżach, był obywatelem świata. Mając 6 lat przyjechał do Wiednia, gdzie wychowywał się; studiował na uniwersytetach w Pradze i Monachium (filozofię, potem także muzykę), swój pierwszy sukces artystyczny odniósł w Kolonii (1909 - nagroda za tekst piosenki z okazji "Święta Kwiatów"), a współpraca z teatrzykami muzycznymi wiodła go kolejno do Monachium (1910 - dyrygent w Klein-Theater), Wiesbaden (tu wystawił pierwszą jednoaktówkę), Norymbergi (kabaret "Wittelsbach") i Wiednia (kabaret "Rideamus"). Z Wiednia znowu przenosiny do Monachium (słynny kabaret "Bonbonierre") i Berlina, po 1933 wygnanie - kolejno do Wiednia, Paryża i Hollywood - a wreszcie przyjazd do Szwajcarii... Jednocześnie pisał ogromną ilość utworów: blisko 100 dzieł scenicznych, 250 partytur filmowych, 5000 piosenek. W dodatku większość piosenek i niektóre libretta sam opracowywał literacko, wydał także swoje wspomnienia w bestsellerowej książce "In Dur und Moll" (1954). Zaczął od drobnych form kabaretowych i kilku operetek w bardzo tradycyjnym stylu: "Liebe im Schnee" (1916), "Die tanzende Maske" (1918), po czym pisał wielkie operetki-rewie, wymagające bogactwa scenerii i rozmachu inscenizacyjnego: "Japonka" ("Yuschi tanzt" 1920), "Adieu, Mimi" (1926), "Casanova" (1928), "Die drei Musketiere" (1929). Najlepsze dzieło tego okresu to "Pod Białym Koniem" ("Im weissen Rossl"; 1930). Kryzys ekonomiczny przełomu lat 1920-30 wpłynął na rezygnacje z wielkich form widowiskowych na rzecz oszczędniejszych, kameralnych komedii muzycznych. I w nich dopiero Benatzky okazał się prawdziwym mistrzem: "Moja siostra i ja" ("Meine Schwester und ich"; 1930), Rozkoszna dziewczyna ("Bezauberndes Fraulein"; 1933), Kawiarenka ("Das kleine Cafe"; 1934), "Jaś u raju bram" ("Azel an der Himmelstur"; 1936) - to idealne, znane zresztą z doskonałych przekładów i inscenizacji w Polsce, przykłady tej twórczości. Ich ogromny walor stanowią bardzo melodyjne, włączone w naturalny tok akcji piosenki z pointą. Piosenki przejrzyście instrumentowane i o niewielkiej skali, łatwe do wyśpiewania nie tylko dla śpiewaków, lecz i dla muzykalnych aktorów.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
