Manuel Falla de
Ur. 23 XI 1876, Kadyks. Zm. 14 XI 1946, Alta Gracia.
Manuel de Falla odbywał studia pianistyczne w Madrycie u pedagoga nazwiskiem Trago, kompozycji zaś uczył się u Felipe Pedrella, uważanego za duchowego ojca nowych prądów rodzących się w muzyce hiszpańskiej na przełomie XIX i XX w. W 1905 uzyskał pierwsze miejsce w konkursie kompozytorskim za operę "Krótkie życie". W latach 1907-14 przebywał w Paryżu, gdzie nawiązał przyjacielskie stosunki z najwybitniejszymi podówczas kompozytorami (Debussym, Ravelem, Dukasem, Strawińskim), potem powrócił do Hiszpanii. Następujący teraz 10-letni okres był najbardziej owocny dla jego twórczości i przyniósł m. in. balety "Czarodziejska miłość" ("El amor brujo") i "Trójkątny kapelusz" ("El sombrero de tres piscos"), tryptyk na fortepian i orkiestrę zatytułowany "Noce w ogrodach Hiszpanii" ("Noches en los jardines de Espańa"), fortepianową "Fantasia baetica", "Siedem ludowych pieśni hiszpańskich", "Koncert" na klawesyn i orkiestrę kameralną oraz kukiełkową operę "Kukiełki mistrza Piotra" ("El Retablo de Maese Pedro").
Przez ostatnie 20 lat swego życia Manuel de Falla komponował bardzo niewiele. W 1940 opuścił na stałe Hiszpanię i osiedlił się w Argentynie, w Alta Gracia, gdzie spędził resztę życia w całkowitym odosobnieniu. Raz tylko pojawił się w Buenos Aires, by dyrygować pierwszym wykonaniem swego nowego dzieła pt. "Homenajes". Pozostawił w szkicach i fragmentach operę-oratorium "Atlantyda", wystawioną po raz pierwszy w Barcelonie w 1961, a także operę "Ignis fatuus" (Błędny ognik), osnutą na motywach... Chopinowskich.
Twórczość de Falli odznacza się wielką indywidualnością, a ponad innych współczesnych hiszpańskich kompozytorów wynosi go przede wszystkim znakomite poczucie formy muzycznej, jej zwięzłość, równowaga i logika. Łączy on w swej osobowości artystycznej cechy rdzennie hiszpańskiej poetyczności i temperamentu z doskonałością muzycznego rzemiosła i wysoką kulturą Europejczyka wykształconego w największych centrach artystycznych. Owa "europejskość" dotyczy jednak tylko zewnętrznych, formalnych cech twórczości Falli. We wszystkich bowiem swych dziełach, w ich treści i charakterze, pozostał narodowym kompozytorem hiszpańskim.
Źródło: Przewodnik Operowy Józef Kański, PWM 1997
