Autorzy

TISCHNER Józef
(ur. 12 marca 1931, Stary Sącz, Polska - zm. 28 czerwca 2000, Kraków, Polska)
Filozof, profesor w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, prezes Instytutu Nauki o Człowieku w Wiedniu. Najbardziej popularny myśliciel i eseista katolicki w Polsce lat dziewięćdziesiątych. Jego rodzice byli nauczycielami. Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej, gdzie ojciec otrzymał posadę kierownika szkoły. Rodzina Tischnerów mieszkała w budynku szkolnym; to dlatego w późniejszych latach autor "Historii filozofii po góralsku" podpisywał się niekiedy: "Józek Szkolny". W czasie wojny mieszkał w Rabie Wyżnej, a w 1942 roku ojciec został przeniesiony do szkoły w Rogoźniku. Tam Tischner skończył szkołę powszechną oraz - w potajemnym nauczaniu - pierwszą gimnazjalną. W 1945 roku przyjęto go do gimnazjum w Nowym Targu, gdzie cztery lata później zdał tak zwaną dużą maturę. Następnie - zgodnie z wolą ojca - złożył papiery na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, mimo iż podjął już decyzję, że zostanie księdzem. W maju 1950 roku znalazł się w seminarium przy ul. Podzamcze w Krakowie. Pozostał studentem UJ, ale już na Wydziale Teologicznym.
Rozwijał swe zainteresowania filozoficzne, interesując się szczególnie filozofią niemiecką. Na ostatnim roku studiów miał wykłady z etyki społecznej z księdzem doktorem Karolem Wojtyłą. Święcenia kapłańskie przyjął 26 czerwca 1955 roku. Następnie podjął studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1955-1957). Po powrocie do Krakowa kontynuował je na Wydziale Historyczno-Filozoficznym UJ (1957-1959). Równocześnie pracował jako wikariusz w parafii św. Mikołaja w Chrzanowie (1957-1959) i parafii św. Kazimierza w Krakowie (1959-1963). W 1963 obronił doktorat u prof. Romana Ingardena na UJ. Od 1963 roku wykładał filozofię w Wyższym Seminarium Duchownym (później - Papieskim Wydziale Teologicznym, a od 1981 - Papieskiej Akademii Teologicznej) w Krakowie. W 1974 roku habilitował się w ATK. W tym czasie współpracował już intensywnie z "Tygodnikiem Powszechnym" i miesięcznikiem "Znak" (pierwsze teksty opublikował w 1965 roku).
W latach siedemdziesiątych odprawiał w kościele św. Marka słynne msze święte dla przedszkolaków. Równocześnie pełnił obowiązki duszpasterza krakowskiej inteligencji, którą gromadziły jego głośne "trzynastki" w kościele św. Anny. Współpracował z wieloma środowiskami: lekarzami - szczególnie psychiatrami, uczonymi, artystami. Był cenionym rekolekcjonistą i wykładowcą. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych włączył się w ruch niezależnych inicjatyw kulturalnych (między innymi w latach 1977-1978 miał wykłady w ośrodkach działających przy klasztorze ss. norbertanek oraz parafii Najświętszego Salwatora w Krakowie). Od 1980 wykładał filozofię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie oraz filozofię na Wydziale Filologicznym UJ.
Silnie związał się z ruchem "Solidarności" już od początku jego powstania. 19 października 1980 wygłosił w Katedrze Wawelskiej głośną homilię do przywódców NSZZ Solidarność ("Solidarność sumień"), która dała początek "Etyce solidarności". W 1981 był gościem I Ogólnopolskiego Zjazdu Delegatów Solidarności. Wraz z działaczami Solidarności organizował w latach osiemdziesiątych pomoc dla rolników z Podhala (sprowadzanie maszyn z Austrii, organizowanie wyjazdów na praktyki gospodarskie). Jako kapelan Związku Podhalan zainicjował tradycję sierpniowych mszy świętych w intencji ojczyzny w kaplicy pod Turbaczem (od 1982), na które przybywali pielgrzymi z całej Polski.
Równocześnie współtworzył Wydział Filozoficzny PAT (1981), pełnił funkcję jego dziekana, a od 1985 był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni. Wybrany na rektora PAT, odmówił przyjęcia tej funkcji, pragnąc nadal zajmować się pracą naukową i duszpasterską. Był współzałożycielem i prezydentem Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu (1981). Wielokrotnie uczestniczył w organizowanych przez Instytut spotkaniach intelektualistów z Janem Pawłem II w Castel Gandolfo.
Był doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Uhonorowany wieloma ważnymi nagrodami między innymi Nagrody im. Jurzykowskiego (1988), PEN Clubu (1993), im. K. Pruszyńskiego (1993). Był Kawalerem Orderu Orła Białego (1999).
Tischner zasłynął jako autor wielu książek, w tym dzieł filozoficznych ("Filozofia dramatu", 1990; "Spór o istnienie człowieka", 1998), zbiorów szkiców i esejów poświęconych problematyce filozoficznej, społecznej i religijnej ("Świat ludzkiej nadziei", 1975; "Etyka solidarności", 1981; "Homo sovieticus", 1992; "Myślenie według wartości", 1982; "Nieszczęsny dar wolności", 1993; "W krainie schorowanej wyobraźni", 1997; "Ksiądz na manowcach", 1999), tomów rozmów ("Między Panem a Plebanem" - wraz z Adamem Michnikiem i Jackiem Żakowskim, 1995; "Tischner czyta Katechizm", 1996, wraz z Jackiem Żakowskim). Powodzeniem cieszyły się niewielkie objętościowo publikacje Tischnera o charakterze duszpasterskim, zwłaszcza rozważania etyczno-religijne "Jak żyć?"oraz "Pomoc w rachunku sumienia" (2000). Szczególne miejsce w jego twórczości zajmują utwory pisane stylizowaną gwarą podhalańską, z których najbardziej znanym jest nawiązująca do tradycji góralskiej gawędy "Historia filozofii po góralsku" (1997).
Szeroką popularność przyniosły Tischnerowi audycje radiowe ("Rozmowy bez pointy" na antenie Radia Kraków oraz czytana tamże "Historia filozofii po góralsku") i programy telewizyjne. Wśród tych ostatnich na uwagę zasługują zwłaszcza cykle "Siedem grzechów głównych po góralsku" (1995), którego był współscenarzystą, oraz "Tischner czyta Katechizm" (1996) - rozmowy prowadzone z Jackiem Żakowskim. Po raz pierwszy ks. Tischner pojawił się w telewizji w maju 1981 roku - po zamachu na Jana Pawła II.
W ostatnich latach życia ciężko zachorował na raka krtani. Kolejne operacje pozbawiły go możliwości mówienia. Mimo to prawie do ostatniej chwili wciąż pisał; z tego czasu pochodzą przejmujące teksty o Bożym Miłosierdziu.