Autorzy

Urodził się 6 marca 1974 w Bydgoszczy, mieszka w Koronowie.

Poeta, prozaik, dramatopisarz.

Absolwent politologii na Uniwersytecie Gdańskim (1999). W latach 1996–1998 dziennikarz „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, w latach 1998–2015 – „Expressu Bydgoskiego”. W latach 2015–2016 rzecznik prasowy wojewody kujawsko-pomorskiego, od 2016 roku doradca wojewody i pełnomocnik do spraw kultury, dziedzictwa narodowego i polityki historycznej.

Od 1998 roku współpracuje z dwumiesięcznikiem literackim „Topos”. W latach 2009–2011 pełnił funkcję prezesa bydgoskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Debiutował jako poeta w prasie literackiej w 1994 roku, dwa lata później ogłosił pierwszy tom wierszy. Od 2007 roku zajmuje się pisaniem sztuk teatralnych. Pierwszą był dramat Dom matki, zaprezentowany podczas czytania scenicznego w 2007 roku w ramach Laboratorium Dramatu przy Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

W 2020 roku został członkiem Polskiej Kompanii Teatralnej, skupiającej teoretyków i praktyków teatru. W ramach tej współpracy opublikował w Internecie m.in. dramat w odcinkach Circus Mundi (w stanie kwarantanny), zrealizowany również jako słuchowisko radiowe oraz dramat Kukła.

Pięciokrotny laureat konkursów na Bydgoską Książkę Roku „Strzała Łuczniczki” (2008, 2010, 2015, 2016, 2021). Zwycięzca ogólnopolskiego konkursu na komedię współczesną „Komediopisanie” w Łodzi (za sztukę Życie, 2010). Zwycięzca XI Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych „Raport” w Gdyni (za sztukę Generał, 2011), Ogólnopolskiego Konkursu Dramaturgicznego „Metafory Rzeczywistości” w Poznaniu (za sztukę Wieczny kwiecień, 2012). W 2018 roku otrzymał wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie na sztukę teatralną z okazji stulecia odzyskania niepodległości zorganizowanym przez Teatr Polski w Warszawie (za sztukę Buława). Laureat nagrody za scenariusz oryginalny spektaklu telewizyjnego na Festiwalu Dwa Teatry Sopot 2019 (za sztuki Generał i Znaki). W 2020 roku tekstem Ryngraf wygrał konkurs na słuchowisko radiowe o Bitwie Warszawskiej 1920 roku. Jego dramaty Incydent i Banalna historia znalazły się w finale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej (2020, 2021). Otrzymał również Medal Biskupa Bydgoskiego „Za twórczy wkład w rozwój kultury chrześcijańskiej” (2009) oraz Nagrodę Artystyczną Prezydenta Bydgoszczy (2015). W roku 2018 został odznaczony przez Prezesa Rady Ministrów Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, a przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

Twórczość

Poezja

• Wada wymowy, Bydgoszcz 1996;
• Kamyki, Bydgoszcz 1998;
• Marta, Bydgoszcz 2001;
• Wyznania ulicznego sprzedawcy owoców, Bydgoszcz 2003;
• Wszyscy obecni, Bydgoszcz 2006;
• Pseudo, Sopot 2007;
• Ojcostych, Nowa Ruda 2007;
• Flow, Bydgoszcz 2012;
• Święta woda, Sopot 2012;
• Światło w lesie, Bydgoszcz 2015;
• Wzruszenia, Sopot 2017;
• Bardzo długa zima, Szczecin 2021.

Proza

• Slajdy, Sopot 2009;
• Cyryl, dlaczego to zrobiłeś?, Bydgoszcz 2012;
• Oczy pełne strachu, Poznań 2014;
• Rzeka zbrodni, Poznań 2015;
• Hejter, Bydgoszcz 2020;
• Wojna, Szczecin 2020;
• Ciemna Dolina, Szczecin 2021.

Dramat

• Generał i inne dramaty polityczne, Warszawa 2014;
• Prawda i inne dramaty, Warszawa 2017;
• Czerwony autobus. Didaskalia, Sopot 2020;
• Witaj Barabaszu. Nowe dramaty, Kraków–Warszawa 2020.

Kamila Paprocka-Jasińska (2022)

Omówienia sztuk

Dziura
obsada: 2K, 2M (Elżbieta – lat 55, Tomasz – lat 35, Henryk – lat 56, Kobieta – lat 30) + Osoby Snu (Ojciec, Siostra Prowadząca, Profesor, Dobrzy Ludzie)

Jakubowski pogłębia tutaj i wpisuje w nieco szerszy kontekst znany już z jego utworów portret kobiety-matki. Tomasz zaangażował się w politykę; obecnie jest trochę zagubionym w życiu dziennikarzem, krytykującym postawę i światopogląd swojej matki, Elżbiety. Kontestując początkowo jej zachowanie, próbuje dociec, co się stało z jego rodziną i dlaczego matka cierpi. By odkupić rodzinną tragedię i połączyć matkę z ojcem, przechodzi przemianę i idzie do zakonu. Syn, który w  Domu matki był niemal bezwolnym przedmiotem opieki i świadkiem wyznania tytułowej matki, tutaj wciela się w rolę odkupiciela. Z jednej strony jest to więc dramat rodzinny, psychologiczny, ale Jakubowski – komentator życia społecznego i politycznego – otwiera też szerszy wymiar – Elżbieta jest uniwersalną figurą mater dolorosa, być może nawet metaforą Polski, która powinna wyleczyć się z kompleksów i uświadomić sobie własne błędy. W sztuce pojawia się także monologujący Jezus, który zdradza naturę i motywy swojego poświęcenia. Jakubowski, którego można uznać za pisarza religijnego, pozostaje tutaj, jak w wielu swoich sztukach, krytyczny wobec hierarchii kościelnej. Pokazuje też nieoczywistą mniejszość, do jakiej zaliczyć można słuchaczy Radia Maryja oraz tak zwanych „krzyżowców”, obnażając pseudotolerancyjną postawę liberalnej większości, która jednak potrzebuje „katoprawicy” – tak jak każdy dog musi mieć swojego underdoga. To właśnie owa mniejszość jest tytułową dziurą, której nie da się zasypać, o której nie da się zapomnieć.

Sztuka, napisana znakomitym językiem, znalazła się w półfinale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Opublikowana w antologii Generał i inne dramaty polityczne, wyd. ADiT, Warszawa 2014.

Generał
obsada: 2K, 4M

„Generał, ewidentnie przypominający Jaruzelskiego, wierzy, że jego dom zamienił się w oblężoną twierdzę. Udając się na swój proces, chce wystąpić w mundurze - «jak przystało na przywódcę państwa i narodu». (...) Mundur, który stale każe czyścić żonie, zakłada do obiadu wydanego dla córki i dawnych towarzyszy broni – Floriana i Czesława. (...) Mundur to idea i zarazem lepsza część tyrana, wspomnienie jego żołnierskiej chwały. Teraz ukrywa rozkład ciała, daje życie duchowemu trupowi. Wzorem Thomasa Bernharda (...) Jakubowski chciał pokazać «zło na emeryturze». Mundur symbolizuje przeklętą podwójność wszystkiego, co dotąd robił bohater, to alibi dla kogoś, kto stale podkreśla, że «był komunistą, ale przede wszystkim był patriotą»” (Ł. Drewniak, Generał na deskach, „Przekrój” 2011, nr 15). W 2010 r. Generał (druk w „Dialogu” 2010, nr 12, a następnie w wydanej przez ADiT antologii Generał i inne dramaty polityczne) znalazł się w finale konkursu dramaturgicznego Teatru Polskiego w Poznaniu „Metafory rzeczywistości”, a jego prapremiera w Teatrze Imka w Warszawie w 2011 r. otrzymała wiele nagród.

Życie
obsada: 4K, 6M

Dzwoni telefon. Telefon nieboszczyka, który spoczywa w trumnie. – To idiotyczne! – przyznaje trup. Dzwoni Dusza. Nie wie, gdzie jest, ale prosi, żeby ją stamtąd wyciągnąć. Trup wyrusza na poszukiwanie Duszy. Sztuka prezentuje życie bohatera w formie migawek widzianych w chwili śmierci. Trup zmuszony jest przeżyć swoje życie na nowo. Ale nie jest to oczyszczająca wędrówka Dantego po piekle. Bohater spotyka kobiety, które skrzywdził (mimo że je kochał, nie związał się z nimi); przyjaciół, o których zapomniał; Matkę – nękającą go histerycznie, i ojca – klauna. Konfrontując się ze swoją wiarą, spotyka także Jezusa wołającego do Boga Ojca: „Ee!”, który, wisząc na krzyżu, przyznaje, że niewiele obchodzą go tacy frajerzy jak on. Bohater pojedynkuje się z księdzem na cytaty. Obowiązkowo porozmawia sobie również z Elvisem Presleyem. Uświadamia sobie zmarnowane szanse. Papieżowi Polakowi zazdrości wrażenia, jakie robi na kobietach.
W komedii Jakubowskiego nie brak absurdalnych komentarzy, diagnozujących współczesną pop-kulturę i jej wpływ na nasze życie. Bohater spektaklu stawia sobie wiele pytań, m.in. czy dusza ludzka jest nieśmiertelną i czym tak naprawdę ona jest? Czy samotność jest nieodzownym elementem istnienia? Odpowiedzi na nie szuka „podczas podróży do dalszej i bliższej przeszłości”.

Incydent
obsada: 1K, 1M

Kameralna, psychologiczno-metafizyczna sztuka, składająca się z dwóch opowieści: młodej kobiety i starego mężczyzny. Zaczyna się od końca: śmierci Siwego, który ocalił życie Czarnej i w tym samym momencie stracił własne. Kobieta na początku drobiazgowo opowiada o wydarzeniu, stara się je rozłożyć na czynniki pierwsze, próbując dociec przyczyn heroicznego (a może nie?) gestu mężczyzny i dowiedzieć się, kim w ogóle był. Poznajemy przy okazji kilka szczegółów z jej życia. Jest atrakcyjna, pracuje w aptece, zdaje się mieć lekkie i proste podejście życia. Tytułowy incydent zaburza jednak jej przewidywalną rzeczywistość. Opowieść Siwego następuje tuż po monologu kobiety. Siwy, podobnie jak Czarna, również zdaje się mieć wszystko poukładane: ma rodzinę, nie cierpi na żadne poważne dolegliwości. Mimo to ciągle odwiedza aptekę, w której pracuje Czarna, wymyśla różne schorzenia, tylko po to, by spotkać farmaceutkę. Darzy ją uczuciem, podziwia, sam jednak czuje się nie dość atrakcyjny, by wzbudzić jej zainteresowanie. Po dwóch monologach następuje krótki dialog, który obrazuje finalną scenę próby zamachu na aptekarce. Czy czyn Siwego był bohaterski, czy trafił na ostrze nożownika dlatego, że jak zwykle chciał bliżej przyjrzeć się kobiecie? W krótkim rozbłysku życie Siwego nabiera ciężaru i znaczenia.

Banalna historia
obsada: 1K, 2M

To chyba jeden z bardziej eksperymentujących z formą tekstów Jarosława Jakubowskiego. Równolegle toczy się tutaj tytułowa „banalna historia” i opowieść o tej historii, antycypowane są zwroty akcji, rozwiązania, a na koniec nawet trzy różne zakończenia. Akcja, fabuła, dialogi, a nawet didaskalia wpisane są w monologi postaci. Narratorem tej „opowieści o historii” jest sam autor. Bohaterowie to po prostu: A – mężczyzna, alkoholik B – jego żona C – jej kochanek (fizycznie nie pojawia się w dramacie, jedynie jako fantazja). Zaczyna się od wspólnej podróży A i B samochodem na wakacje do południowego kurortu all inclusive. To podróż rozstrzygająca: ratująca albo całkowicie pogrążająca małżeństwo. Okazuje się, że A jest również impotentem, nie wiadomo, czy dlatego że pije, czy na odwrót. Na pewno od dłuższego czasu nie jest w stanie zaspokoić swojej żony. Próbuje nie pić, ale na wakacjach – notabene za namową żony, która wcześniej zmotywowała go do niepicia – odpuszcza sobie. Trudno mu znieść towarzyszące wyprawie napięcie i prawdę o sobie, z którą przychodzi mu się skonfrontować. B ma kochanka. I wszystko to byłoby rzeczywiście „banalną historią”, gdyby nie to, że romans B i C staje się dla A przedmiotem „fantazji masturbacyjnej”. Stalkuje parę kochanków, prowokuje różne sytuacje po to, by patrząc na nich osiągnąć seksualne spełnienie. W trakcie podróży zaczyna coraz więcej pić. W pijanym widzie spotyka w lesie Chrystusa-Kolosa. W planie rzeczywistym sięga kolejnego dna, ale wraz z nim przychodzi oczyszczenie.

H
obsada: 3K, 7M

Kolejny tekst z gatunku metafizycznych. Głównym bohaterem jest tytułowy H. H jak Hamlet? Z Shakespeare’owskim bohaterem łączy go na pewno to, że hamletyzuje. Roztkliwia się nad sobą, przechodzi zapaść, a nawet śmierć, która jest dla niego swego rodzaju oczyszczeniem. Na końcu rozmawia z Bogiem. H to alkoholik, który wszystko stracił – rodzinę, karierę, syna. Jest niewiele znaczącym pisarzem, sięga dna. Po kolejnym przepiciu trafia do miejsca, które jest swego rodzaju czyśćcem. Pracuje tam Stróż, z którym wcześniej zwykł pić piwo. To Charon, który potem przeprawia H przez rzekę. Poza Stróżem jest tam pisarz Thomas Bernhardt, który reprezentuje życie zawodowe H. Austriacki klasyk nie prezentuje się jednak najlepiej – jest zapluty, stetryczały, kaszlący, pomstujący na współczesną literaturę i pisarzy. Jest również Dziewczyna, którą H, mówiąc delikatnie, źle potraktował, ponadto rodzice, dziadkowie, a w końcu Bóg, który daje mu nowe życie. Mimo mroku, którym emanuje tekst, zakończenie zostawia nadzieję.

Źródło opisów: www.adit.art.pl , Kamila Paprocka-Jasińska

Autora reprezentują

Agencja Dramatu i Teatru, Elżbieta Manthey,
tel. 0048 22 822 1199,
e-mail: agencja@adit.art.pl
www.adit.art.pl

Agencja Script Hunters Agencja Scenariuszowa, Agnieszka Goszczycka,
tel. 506 028 734,
e-mail: scripthunters@o2.pl
https://www.facebook.com/Script-Hunters-276131899080318/