Autorzy

WYLĘŻAŁEK Łukasz
(ur. 1953, Częstochowa, Polska)
Reżyser, scenarzysta, autor sztuk teatralnych. W 1987 roku ukończył Wydział Reżyserii PWSFTviT w Łodzi, był studentem wybijającym się. W czasie studiów zrealizował cztery nagrodzone filmy krótkometrażowe. "Domokrążca" nominowany do studenckiego "Oskara", zdobył Grand Prix na festiwalach w Oberhausen i Monachium. "W środku Polski, na końcu świata" nagrodzono w Chicago, Lipsku, Krakowie i Gdańsku. Dyplomowy film "Ludożerca" zdobył nagrodę publiczności na festiwalu "Młode kino polskie" w Gdańsku. Pełnometrażowy debiut "Balanga", do którego reżyser sam napisał scenariusz, tak jak i do późniejszych filmów, został uznany za najlepszy debiut reżyserski na FPFF w Gdyni w 1993 roku. "Balanga", jak pisał Tadeusz Sobolewski to "Miasteczko Twin Peaks" po polsku, krytycy ukuli wówczas kilka chwytliwych określeń, które można odnieść również do innych filmów Wylężałka. Filmy te toczą się na przełomie epok historycznych i porządków społecznych, pokazują "Polskę z parteru", świat zdegradowany i przerażający, w którym królują strach, chamstwo i agresja. Akcje filmów "Balanga", "Darmozjad polski", "O dwóch takich, co nic nie ukradli" rozgrywają się "na peryferiach polskiej rzeczywistości". W filmach Wylężałka odbija się stan ducha Polaków z początku lat dziewięćdziesiątych. Niewiele znaczą dla bohaterów historyczne przełomy, strajki, podwyżki, zmiany rządowych koalicji. Akcja "Balangi" rozgrywa się na zdegradowanym, obskurnym warszawskim blokowisku. Wokół turpistyczna pustynia peryferii Warszawy, zachwaszczona, brudna, z rozwalającymi się chatami, obok już zdewastowanych, chociaż nowych bloków. Mieszka tu menażeria ludzka o mentalności knajacko-nuworyszowskiej. Mamy tu gwałty, zbrodnie - przypadkowe morderstwo i policyjne śledztwo. Następny film Wylężałka "Darmozjad polski" otrzymał na festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1997 roku Nagrodę Specjalną Jury. "Darmozjad polski", którego akcja toczy się w miejscowości Chandra Urzyńska, jest "fabularyzowanym dokumentem etnograficznym", pozbawionym całkowicie akcji. Jej miejsce zajmuje obserwacja, świat oglądany jest z perspektywy człowieka chorego na "paraliż telewizyjny", poszukującego w życiu odpowiedzi na kilka najprostszych pytań, na przykład: Która jest godzina ? Co będzie na obiad ? Skąd się wziąłem i kim jestem ? Fabuła została oparta na prostym schemacie: oto minął właśnie kolejny beznadziejny dzień, znowu jest tak, jak było wczoraj, a jutro będzie tak samo, jak dziś. Trzecia fabuła Wylężałka "O dwóch takich, co nic nie ukradli" (scenariusz napisał wspólnie z Pawłem Huelle) dzieje się w miasteczku "Cierpie Dolne" i po raz kolejny mamy tu do czynienia z metaforą naszej rzeczywistości: jest tu i historia sensacyjna, i wątek romansowy, i zarys dzisiejszej obyczajowości, wszystko wzięte w satyryczny nawias. Trudno jest określić gatunek tego filmu, a także jednoznacznie opisać jego anegdotę. Akcja filmu posuwa się bardzo wolno, żeby nie powiedzieć ospale, przerywana wyciemnieniami z napisem "Minął kolejny beznadziejny dzień" Film bez wątpienia stara się być metaforą naszej współczesnej polskiej egzystencji. Także satyryczny charakter mają sztuki/scenariusze dla Teatru Telewizji. "Intruz" (1994) to historia adwokata-komornika, który posiadając niewzruszone zasady moralne wykonuje swój zawód z bezwzględnością, którą pojmuje jako uczciwość zawodową, co prowadzi go do schizofrenii. Nasz świat - zdaje się mówić autor i reżyser - to świat, w którym szpital wariatów staje się oazą spokoju i normalności. Utrzymany w konwencji pastiszu kina akcji "Duet"(1996) (bohaterem jest powracający zza oceanu biznesmen polskiego pochodzenia, który okazuje się być przestępcą) sięga ponownie do ulubionych przez reżysera środków wyrazu - aluzji, karykatury, parodii. "Łamigłówka" (2000) to gorzka komedia, historia o kryzysie małżeństwa Dżonsonów (dawniej Jankowskich) z ponad dwudziestoletnim stażem. "Autostrada" (2003) pokazuje z sentymentem koniec małomiasteczkowego "mikrokosmosu", ostatnie chwile karczmy, gdzieś w zachodniej Polsce - za chwilę ma tędy przebiegać autostrada. Córka właścicielki karczmy chce wydać matkę za mąż i swata ją z miejscowymi, aby usamodzielnić się w nowym dwupokojowym mieszkaniu, które dostaną z matką jako rekompensatę. W 1999 roku reżyser zrealizował serial kryminalny "Policjanci" oraz spektakle: "Muchy" Andrzeja Stasiuka (2000) i "Brat Elvis" Maryny i Michała Szczepańskich (2002). Łukasz Wylężałek reżyseruje także w teatrach dramatycznych. W 1996 roku za inscenizację "Lotu nad kukułczym gniazdem" Dale'a Wassermanna w Teatrze im. Mickiewicza w Częstochowie otrzymał Złotą Maskę.