Wolfgang Amadeusz Mozart
Wolfgang Amadeusz Mozart był synem skrzypka i wicekapelmistrza dworskiej orkiestry w Salzburgu, Leopolda Mozarta. Wykształcenie muzyczne zdobywał pod kierunkiem ojca, a później włoskiego kompozytora, Padre Martiniego. Jako 6-letni chłopiec skomponował pierwszy koncert fortepianowy z orkiestrą, mając zaś lat 8, napisał symfonię. Najpoważniejszym źródłem wiedzy muzycznej były dlań wrażenia i obserwacje z licznych artystycznych podróży, jakie nie doszedłszy jeszcze nawet lat 10, odbywał wraz ze swą starszą siostrą, Anną, utalentowaną pianistką, mając własnego ojca za impresaria. W 1768 komponuje Mozart pierwszą operą pt. La finta semplice (Udana naiwność). Jako 13-letni chłopiec obejmuje odpowiedzialne stanowisko koncertmistrza na dworze arcybiskupa w Salzburgu. Pozostawał na nim przez lat blisko 11 (nie licząc dłuższego pobytu w Paryżu). Jednak na skutek nieporozumień z kolejnym arcybiskupem Salzburga, hr. Colloredo, porzucił niewdzięczną służbę i osiadł w Wiedniu. Stał się w ten sposób pierwszym muzykiem, który niejako oficjalnie zerwał z zawisłością od prywatnego, arystokratycznego mecenatu. W Wiedniu powstają najwspanialsze dzieła Mozarta: opery Uprowadzenie z seraju, Wesele Figara, Don Giovanni, Cosi fan tutte, Czarodziejski flet, 3 wielkie symfonie – Es-dur, g-moll i C-dur (Jowiszowa), cykl 6 kwartetów poświęconych Haydnowi, koncerty fortepianowe A-dur, c-moll i B-dur, i wiele innych, wraz z ostatnim, nie ukończonym już Requiem. Sława Mozarta jako kompozytora i wykonawcy rośnie wspaniale, natomiast sprawy życiowe i warunki materialne nie układają się pomyślnie. Ciężka walka o byt podkopuje jego siły – umiera, licząc lat zaledwie 34, w zupełnej niemal nędzy.
Nie ma prawie gatunku muzyki, w ramach którego nie pozostawiłby Mozart dzieł o wielkiej wartości, a ich ilość zdumiewa tym więcej, gdy przypomnimy sobie, że kompozytor żył tak krótko. Wystarczy wymienić 20 oper, ponad 40 symfonii, 50 z górą koncertów na różne instrumenty, 17 mszy, szereg dzieł kameralnych, sonaty fortepianowe i skrzypcowe, pieśni oraz mniejsze utwory solowe i orkiestralne.
Największe może znaczenie dla ogólnego rozwoju muzyki miała twórczość operowa Mozarta. Przebywając w młodzieńczych latach w Paryżu, miał on możność obserwowania słynnej walki między stronnikami opery seria i włoskiej opery komicznej, znanej w historii muzyki pod nazwą „walki gluckistów i piccinistów”. W późniejszych dziełach wyciągnął Mozart pełne konsekwencje zarówno z postulatów Glucka, jak i jego przeciwników, wykraczając przy tym daleko poza zamierzenia jednych i drugich. Podporządkował muzykę akcji scenicznej i pogłębił ogromnie jej dramatyczny wyraz, jak tego chciał Gluck. Nie zatracił przy tym jednak nic z włoskiej melodyjności i wdzięku, dając zarazem śpiewakom pełną możność zabłyśnięcia wirtuozowskim kunsztem. Ponadto położył nacisk na muzyczną charakterystykę sytuacji i postaci, które nawet w scenach zespołowych zachowują swoje indywidualne cechy. W końcu wzbogacił znacznie i usamodzielnił partie orkiestrowe, ograniczone przedtem niemal wyłącznie do roli akompaniamentu.
Źródło: Józef Kański, Przewodnik operowy, PWM, Warszawa 1997
Bibliografia
- Becker, Max: Biografia ilustrowana – Wolfgang Amadeusz Mozart. Warszawa, 2006;
- Einstein, Alfred: Mozart, Kraków, 1975;
- Feicht, Hieronim: Mozart w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku. Komitet Roku Mozartowskiego w Polsce. [b.d.];
- Jarociński, Stefan: Mozart, Kraków, [1972];
- Mozart i współcześni. Muzyka w Europie środkowej w XVIII wieku. Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2007;
- Mozart, Wolfgang Amadeusz: Listy, przekład I. Dembowski, Warszawa 1991;
