Autorzy

MORSTIN Ludwik Hieronim (12 grudnia 1886 Pławowice k. Miechowa – 12 maja 1966 Warszawa),

kierownik literacki teatru.

Był synem Ludwika Morstina, ziemianina, i Amelii z Lubienieckich, mężem Janiny z Żółtowskich (ślub 10 lipca 1918). W 1905 ukończył z odznaczeniem III Gimnazjum w Krakowie. W 1906 debiutował wydaną w Krakowie udramatyzowaną pieśnią Na racławickim błoniu. W 1906–10 studiował psychologię, filozofię i filologię klasyczną w Monachium, Berlinie, Lipsku i Paryżu, uczestnicząc w życiu teatralnym i muzycznym tych miast. W 1910 założył i redagował (z Władysławem Kościelskim) miesięcznik literacko-artystyczny „Museion” (do 1913). W 1911 współpracował jako doradca literacki z Ludwikiem Solskim przy wystawieniu Legionu w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie; równocześnie opublikował studium historyczno-literackie „Legion” Wyspiańskiego. W 1912 Solski wystawił w Krakowie udramatyzowaną przez Morstina balladę Adama Mickiewicza Lilie (następne premiery w Łodzi, Warszawie, Poznaniu, Wilnie, Kijowie, Lwowie). Jako krytyk i recenzent teatralny współpracował m.in. z „Miesięcznikiem Literackim i Artystycznym”, „Nowym Przeglądem Literatury i Sztuki”.

Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich, następnie został powołany do Naczelnego Komitetu Narodowego. W 1919–25 pełnił funkcje wojskowe i dyplomatyczne w Paryżu i Rzymie. W 1926 przejął rodzinny majątek w Pławowicach, gdzie następnie organizował spotkania i zjazdy literackie. W 1929–31 redagował (z Janem Parandowskim) „Pamiętnik Warszawski”, kontynuował pracę literacką i publicystyczną. W 1936 otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, w 1939 został prezesem krakowskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Okupację niemiecką przeżył w Pławowicach, wspólnie z żoną prowadził konspiracyjny teatr młodzieżowy, w którym m.in. w 1943 ukrywający się tu od roku Arnold Szyfman przygotował premierę jego Penelopy.

W 1945 przeniósł się do Krakowa, został członkiem Rady Kultury przy MKiS, wykładowcą Studia Starego Teatru. W sez. 1946/47 sprawował kierownictwo literackie Teatru im. Wyspiańskiego w Katowicach, następnie w sez. 1947/48 (z Stefanem Otwinowskim) i 1948/49 (z Zygmuntem Leśnodorskim) Teatrów Dramatycznych w Krakowie. W tym czasie publikował recenzje teatralne i artykuły, m.in. w „Teatrze”, „Listach z Teatru”. Potem mieszkał w Zakopanem i był prezesem Towarzystwa Miłośników Teatru im. Modrzejewskiej, opiekował się też teatrem amatorskim jej imienia. W 1956 wyjechał do Włoch, a po powrocie, w 1960 zamieszkał w Warszawie. W Teatrze Polskim w Warszawie 31 maja 1963, z okazji pięćdziesięciolecia pracy twórczej Morstina, odbyła się premiera jego Kleopatry.

Był autorem poezji, przede wszystkim zaś utworów dramatycznych (ok. czterdziestu), wystawianych głównie w Krakowie i Warszawie. Najbardziej znane, to: Szlakiem legionów (1913), Dzika pszczoła (1932), Obrona Ksantypy (1939), Penelopa, Polacy nie gęsi (1953), Przygoda florencka (1957). Publikował wspomnienia: Spotkania z ludźmi (1957), Moje przygody teatralne (1961), Opowieści o ludziach i zdarzeniach (1964), Z mojej szuflady (1967). Przekładał dramaty, m.in. Calderona (Alkad z Zalamei), Sofoklesa (Antygona, Król Edyp), Lopego de Vegi (Owcze źródło), ponadto Horacego, Goethego, Szekspira. Za twórczość przekładową otrzymał nagrodę PEN-Clubu (1952).

Bibliografia

Almanach 1965/66; Bibliografia dramatu; Kudliński: Przypadki; Z. Leśnodorski: Wśród ludzi mojego miasta, Kraków 1968; Łoza: Czy wiesz (il.); Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; W. Natanson: Morstin, Warszawa 1967; Orzechowski: Stary Teatr; PSB t. 21 (S.W. Balicki; bibl.); Sto lat Starego Teatru; SWPP seria 1; A. Waśkowski: Znajomi z tamtych czasów, Kraków 1971; Wydrzyński s. 64; Dialog 1966 z. 7; Listy T. Pol. 1954 nr 54, 1963 nr 71; Pam. Teatr. 1982 z. 1–4 s. 128, 137, 141; Rocz. Lit. 1966 (bibl.); Teatr 1966 nr 17; Akta (tu fot.), ZASP.

Filmografia

Fragm. kronik i materiałów film. z 1953–66, Arch. WFD.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1900–1980, t.II, PWN, Warszawa 1994. Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.