Karol Badecki
BADECKI Karol Józef, ur. 28 stycznia 1886, Lwów – zm. 10 lutego 1953, Kraków.
Historyk literatury, edytor, bibliograf, bibliotekarz i archiwista. Największą wartość dla badacza dramatu i teatru mają ustalenia uczonego związane z siedemnastowieczną literaturą mieszczańską i plebejską, które zwieńczyło pierwsze zbiorowe i krytyczne wydanie komedii rybałtowskiej.
Studiował polonistykę, historię oraz paleografię i nauki pomocnicze historii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego (1904-1909). W 1912 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Jan Rybiński, poeta polski z XVI w. Żywot i dzieła. Z przydaniem wiadomości o innych Rybińskich. Po studiach pracował jako nauczyciel języka polskiego w gimnazjach lwowskich (1910-1914). Od 1914 związał się zawodowo z Archiwum Akt Dawnych m. Lwowa i podległymi mu instytucjami biblioteczno-muzealnymi. W 1937 został dyrektorem placówki. Równocześnie kontynuował pracę naukową w zakresie historii i bibliografii literatury polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem literatury mieszczańsko-ludowej XVII w., a także archiwistyki, muzeologii i historii ludwisarstwa. W 1937 habilitował się z historii literatury polskiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza, a w następnym roku rozszerzył habilitację na archiwistykę i bibliotekoznawstwo. W 1944 mianowany został profesorem działającego tajnie Uniwersytetu Jana Kazimierza. Po wojnie, w czerwcu 1945, przeniósł się do Krakowa i podjął pracę w Bibliotece Jagiellońskiej (zajmował się porządkowaniem zwożonych księgozbiorów i inwentaryzowaniem bibliotek podworskich, m.in. Lubomirskich z Przeworska i Potockich z Krzeszowic). Od 1946 prowadził wykłady z archiwistyki i bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1948 został mianowany profesorem tytularnym UJ. W kwietniu 1949 otrzymał stanowisko dyrektora Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (funkcję tę pełnił rok). Po powrocie do Krakowa został kustoszem i kierownikiem Oddziału Starych Druków Biblioteki Jagiellońskiej. Za całokształt działalności bibliograficznej i edytorskiej otrzymał w 1950 Państwową Nagrodę Naukową II stopnia.
Archiwistyka stanowiła główny obszar zainteresowań K.B., wiele lat pracy poświęcił też służbie bibliotekarskiej. Jako historyk literatury zainicjował badania polskiej XVII-wiecznej literatury mieszczańskiej. Odkrył, opracował i wydał w czterech tomach wiele jej zabytków, a także ogłosił monografię na ten temat. Dla teatrologa najważniejsza jest Polska komedia rybałtowska, która ukazała się w 1931 i pozostaje do dziś pionierskim, krytycznym wydaniem specyficznych gatunkowo tekstów (z zachowaniem ich rubasznego poczucia humoru czy dosadnego języka), kierowanych z ówczesnych scen, głownie plenerowych, do odbiorców siedemnastowiecznego teatru popularnego (plebejskiego).
Bibliografia
- Literatura mieszczańska w Polsce XVII wieku. Monografia bibliograficzna, wstęp A. Brückner, Lwów 1925 (przedruk fotooffsetowy Warszawa 1979);
- Marancya. Komedia lwowska z początku XVII stulecia, „Pamiętnik Literacki” 1927, z. 4;
- Polska komedia rybałtowska. Pierwsze zbiorowe i krytyczne wydanie, Lwów 1931;
- Polska liryka mieszczańska. Pieśni, tańce, padwany. Pierwsze zbiorowe i krytyczne wydanie, Lwów 1936;
- Polska fraszka mieszczańska. Minucje sowiźrzalskie. Pierwsze zbiorowe i krytyczne wydanie, Kraków 1948;
- Polska satyra mieszczańska. Pierwsze zbiorowe i krytyczne wydanie, Kraków 1950.
Milan Lesiak
