Autor: Patryk Kencki
komedia wysoka
(ang. high comedy, fr. haute comédie, niem. Konversationsstück)
Typ komedii opartej na kunsztownym dialogu, której bohaterowie pochodzą z wyższych sfer, dotyczącej najczęściej zagadnień obyczajowych i charakterologicznych. Jej przeciwieństwem jest komedia niska. W węższym znaczeniu komedia wysoka oznacza francuską komedię salonową.
Klasyczny przykład komedii wysokiej to Mizantrop Molière’a. Ten typ komedii uprawiał również Pierre de Marivaux, Alfred de Musset czy autorzy, których utwory określane są jako pièce bien faite (sztuka dobrze zrobiona): Eugène Scribe i Victorien Sardou. W szerszym znaczeniu do tradycji komedii wysokiej zaliczani bywają również tacy twórcy jak Oscar Wilde, Hugo von Hoffmannsthal czy Anton Czechow.
Na zdjęciu: Wiesław Drzewicz (Fircyk).
Fot. Adam Kaczkowski
Komedię wysoką zaczęto w Polsce wystawiać za panowania królów z dynastii Wettinów. Francuskie utwory należące do tego nurtu pokazywano w teatrze dworskim Augusta II i w teatrze publicznym w czasach Augusta III. W epoce stanisławowskiej zaczęły się pojawiać przekłady i adaptacje francuskich komedii wysokich; szczególnie udanym przykładem takiej twórczości jest Fircyk w zalotach Franciszka Zabłockiego.
Oryginalną koncepcję komedii wysokiej rozwijał Cyprian Kamil Norwid, rozumiejąc ją jako „białą tragedię”. Do komedii wysokiej nawiązują także m.in. Fantazy Juliusza Słowackiego, Skiz Gabrieli Zapolskiej
Bibliografia
- Norwid, Cyprian Kamil: Wstęp do: tenże, Pierścień Wielkiej-Damy, czyli: Ex-machina-Durejko, oprac. Sławomir Świontek, Wrocław 1990;
- Pavis, Patrice: Słownik terminów teatralnych, przeł., oprac i uzupełnieniami opatrzył Sławomir Świontek, Wrocław 2002;
- Theater-Lexikon, hrsg. von Henning Rischbieter, Zürich 1983.
