Kalendarium

Łódź, Teatr Nowy: polska prapremiera Vatzlava Sławomira Mrożka w inscenizacji Kazimierza Dejmka i scenografii Krzysztofa Pankiewicza. Andrzej May w roli tytułowej, Wojciech Pilarski – Geniusz, Ryszard Dembiński – Barbar.

Prapremiera Vatzlava odbyła się 11 lutego 1970 w Theater am Neumarkt w Zurychu. Sztuka powstała pod wpływem wkroczenia armii państw z bloku sowieckiego do Czechosłowacji 21 sierpnia 1968. W sposób alegoryczny ukazuje narodziny idei sprawiedliwości społecznej, a ściślej marksizmu, jej zawłaszczenie przez Rosję i wykorzystywanie do uzasadnienia imperialistycznej polityki. W feudalnym państwie rządzonym przez Nietoperzów pojawia się Geniusz, z którego głowy rodzi się Justyna mająca się objawiać ludowi jako naga sprawiedliwość z pomocą Vatzlava jako antreprenera. Wkracza jednak Generał Barbar, który powołując się na nauki zmarłego Geniusza narzuca wschodnie porządki. Vatzlav wraz z dzieckiem zgwałconej Justyny udaje się na emigrację wchodząc do morza. Dejmek wystawił nawiązującego do oświeceniowych powiastek Vatzlava jako persyflaż osiemnastowiecznej śpiewogry w dekoracji ze zmieniającymi się na oczach widzów malowanymi kulisami i horyzontami oraz maszynerią imitującą morskie fale.

Warszawska wersja inscenizacji powstała w Teatrze Polskim w Warszawie (1 kwietnia 1982), z Janem Englertem w roli tytułowej, została zarejestrowana dla Teatru TV (emisja 1 stycznia 1990).