2 lipca 1933
Otwarcie teatru Cricot w Krakowie
Kraków: oficjalne otwarcie w siedzibie Związku Plastyków w Domu pod Krzyżem (pl. Św. Ducha 5) teatru Cricot pod kierownictwem Józefa Jaremy programem, którego najważniejszą część stanowiła jego sztuka Serce panny Agnieszki. Podobny program był już wcześniej prezentowany („nieoficjalnie”, jak pisze Jerzy Lau za Władysławem Jerzym Dobrowolskim) pod szyldem Cricot 4 czerwca tego samego roku.
Pisał Józef Jarema w 1934:
...Pierwszy wieczór Cricot dał ciekawe produkcje nowoczesnego tańca Jacka Pugeta, dalej ciekawą audycję współczesnej muzyki w wykonaniu tercetu drzewnego pod kierownictwem K[azimierza] Meyerholda oraz sztukę teatralną Serce panny Agnieszki, wystawioną amatorskimi siłami kolegów malarzy, z dekoracjami Zbigniewa Pronaszki. Conferencierem wieczoru był Tadeusz Cybulski. Zainteresowanie się publiczności krakowskiej tym skromnym pokazem kulturalnej zabawy za chęciło do kontynuowania tego rodzaju usiłowań. Każde ognisko działania przyciąga aktywne jednostki. Znaleźli się dwaj pełni zapału ludzie młodego teatru: Władysław Dobrowolski i Marek Katz.
Rzecz zaczęła się konkretyzować w kierunku eksperymentalnej scenki i skupiać koło siebie co żywsze elementy artystycznego Krakowa i entuzjastów nowych teatralnych poszukiwań. Czyż można sobie wyobrazić bardziej szczęśliwe warunki, jak chętna współpraca w takiej imprezie kilku utalentowanych malarzy, rzeźbiarzy, reżyserów, muzyków i z zapałem pracujących, przejętych wprost swoimi rolami aktorów (przeważnie amatorów).
Powstała więc poważna, współczesna placówka artystyczna, którą można by porównać do podobnej kolaboracji artystów w czasach świetnego Baletu Szwedzkiego w Paryżu, stworzonego kiedyś przez najlepszych plastyków, muzyków i poetów jak: Picasso, Derain, Leger, Eric Satie, Ravel, Cendrars i Cocteau. (...)
Scenka Cricot, uwolniona z wszelkich iluzjonistycznych elementów złego teatru, wywalcza i wypracowuje taką nową koncepcję teatralną, koncepcję teatru widowiskowego, plastycznego, koncepcję własną i bardzo współczesną... Józef Jarema, „Cricot. O teatrze plastycznym”, „Głos Plastyków’’, 1934, nr 7—8, przedr. w antologii „Myśl teatralna polskiej awangardy”, Warszawa 1973.
Wśród założycieli teatru byli: Władysław Józef Dobrowolski (obok Józefa Jaremy i Marka Katza główny reżyser), Maria Jaremianka, Zbigniew Pronaszko, Henryk Gotlib, Piotr Potworowski, Jonasz Stern oraz grono lewicowych literatów. W 1935 teatr przeniósł się do kawiarni w Domu Plastyków przy ulicy Łobzowskiej 3, w latach 1938–39 działał w Warszawie. Oprócz sztuk Jaremy wystawiano utwory Witkacego (Mątwa, Nowe Wyzwolenie), Czyżewskiego, Jalu Kurka, André Gide'a, ale też satrofrancuską Farsę o mistrzu Pathelin w opracowaniu Adama Polewki, Wyzwolenie Wyspiańskiego czy Męża i żonę Fredry.
Afisz-manifest wyjaśniał pochodzenie nazwy teatru: C – jak Kultura, R – jak Ruch, I – jak Inaczej, K – jak Komedia, O – jak Oko, T – jak Teatr (KRIKO* – tak brzmi nazwa jedynego teatru awangardy w Polsce; *T nie wymawia się).
Mówiona encyklopedia teatru polskiego
Janusz Legoń
