Kalendarium

Wrocław, Teatr Współczesny: premiera Dżumy według Alberta Camusa w opracowaniu i inscenizacji Kazimierza Brauna z muzyką Zbigniewa Karneckiego.

Spektakl rozgrywający się w całym budynku teatru był parabolą stanu wojennego wprowadzonego przez władze komunistyczne. Przemieszczającym się widzom towarzyszyła czteroosobowa grupa Strażników-Szczurów reprezentujących totalitarny aparat przemocy. Wdzierali się oni do prywatnego mieszkania, gabinetu pisarza, teatru grającego komedię Molière’a, obozu dla internowanych nawiedzanego przez księdza i szpitala, w którym pielęgniarki opiekowały się chorymi. W epilogu młoda matka rozwieszała na zasiekach z drutu kolczastego ustawionych na proscenium białe pieluchy dla swego niemowlęcia jako znak odradzania się życia nawet w warunkach opresji.

Marek Jodłowski w „Odrze” (1983, nr 12), tak otwarcie, na ile było to wówczas możliwe w oficjalnej prasie, sygnalizuje polityczną wymowę spektaklu w rzeczywistości Polski stanu wojennego:

„A co najmocniej wiąże spektakl z jego powieściowym pierwowzorem? Oczywi­ści, przesłanie. A w nim – nakaz wybierania, imperatyw walki o człowieczeństwo. W sobie i wokół siebie.
A także sposób ar­tykulacji owego przesłania, opierający się na przekonaniu sformułowanym przez Da­niela Defoe: Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje.”

Tomasz Raczek oceniał w „Polityce” (1983, nr 32):

„Moim zdaniem wrocławska Dżu­ma jest życiowym osiągnięciem reżyserskim Kazimierza Brauna, ale – choć walor artystyczny tego przed­stawienia jest oczywisty i zdumie­wający – nie on wydaje się naj­większą wartością. Kiedy po zakoń­czeniu spektaklu aktorzy wychodzą do ukłonów, a publiczność oklaskuje ich gorąco, między nimi pozostają nie rozebrane kolczaste zasieki. Jed­ni i drudzy, poprzez nie, patrzą sobie w oczy. Jakoś bezradnie, już nie wrogo, jakby pytając sami siebie, jak zabrać się do ich rozebrania.”