Krytyka

ur. 29 sierpnia 1954, Warszawa – zm. 11 listopada 2005

Krytyk, tłumacz, kierownik literacki w teatrach, organizator życia teatralnego.

Był synem znanego reżysera filmowego i telewizyjnego, Andrzeja Konica. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. W roku 1977, jeszcze podczas studiów, trafił do ówczesnego dwutygodnika „Teatr”. Zaczynał od archiwum pisma, ale szybko stał się jednym z głównych recenzentów. W 1988 roku przeszedł do redakcji miesięcznika „Dialog”, gdzie pracował w dziale zagranicznym do 1995 roku. W latach 1990–1992 był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego m. st. Warszawy, w latach 1994–2004 kierownikiem literackim Teatru im. Jaracza w Łodzi. W latach 1995–2003 był zastępcą kierownika Teatru Małego – sceny impresaryjnej działającej w ramach Teatru Narodowego w Warszawie. W tym samym czasie współpracował z firmą Apple Film Production, realizującą spektakle dla Teatru Telewizji. W 2004 roku objął funkcję dyrektora Teatru Telewizji; jego pracę na tym stanowisku niedługo później uniemożliwiła choroba. W roku 2006 otrzymał honorową nagrodę Feliksa Warszawskiego, przyznawaną przez stołeczne środowisko teatralne – za całokształt dorobku artystycznego.

Jego recenzje teatralne były pisane jasnym, klarownym stylem. Nie popisywał się erudycją; był rzeczowy i skromny – jak we wszystkim, czego się podejmował. Pisał z wyczuwalnym szacunkiem wobec komentowanego dzieła, co jednak nie pozwalało poprzestawać mu na zbyt łatwym komplementowaniu; był wymagającym obserwatorem. Sporo uwagi poświęcał młodemu teatrowi, często nieinstytucjonalnemu, wywodzącemu się z tradycji ruchów studenckich. Pisał również o roli plastyki w teatrze, a także był jednym z nielicznych w swoim pokoleniu komentatorów interesujących się współczesnymi teoriami teatru na świecie. Publikował o nich artykuły i przekładał teksty teoretyczne.

Jednocześnie z pozycji recenzenta stopniowo zbliżał się do życia teatralnego, z początku przez udział w licznych gremiach jurorskich i doradczych. Od połowy lat osiemdziesiątych był stałym doradcą Mieczysława Marszyckiego, szefa reaktywowanych Warszawskich Spotkań Teatralnych, najważniejszego przeglądu teatralnego w kraju. Z tej współpracy zrodziło się największe dzieło jego życia: jako zastępca Marszyckiego odpowiadał za kształt artystyczny i ideowy Teatru Małego, sceny impresaryjnej w śródmieściu Warszawy. W ciągu ośmiu lat (1995–2003) uczynił z niej jedną z najważniejszych instytucji integrujących rozjeżdżające się życie artystyczne. Zapraszał do Warszawy wszystkie typy teatrów: i tradycyjne, i awangardowe, i konserwatywne, i alternatywne. Wyławiał z całej Polski rodzące się nowe zjawiska i przywoził je, nieobrośnięte jeszcze sławą, a ufająca mu publiczność przychodziła je zobaczyć. Dostrzegł rosnącą formę modernizujących się teatrów lalkowych, pokazywał rodzące się spektakle teatru tańca, urządzał uroczyste premiery spektakli Teatru TV, promocje ważnych książek. Otwierał scenę na inne dziedziny sztuki, zapraszał jazzmanów, nawet młodych pianistów podczas Festiwalu Chopinowskiego. Teatr Mały prędko dorobił się sławy miejsca kultowego; przeszło do legendy, że renomowane teatry cięły dekoracje, iżby zmieścić się w niewygodnej przestrzeni sceny pod kinem Relax.

Organizacyjnie scena była częścią Teatru Narodowego. Zmiana dyrekcji teatru i plan innego wykorzystania tej przestrzeni urwały w 2003 roku czas triumfu Teatru Małego. Niedługo później choroba wyeliminowała z życia – przedwcześnie – autora sukcesu.

Bibliografia

• Uwolnijmy teatr z getta. Z Pawłem Konicem rozmawiał Jacek Cieślak, „Rzeczpospolita” 2004, nr 41 [wersja cyfrowa];
• Konic Paweł: Miejsce, oprac. Anna Radulska-Cieliczko, „Dialog” nr 2007, nr 2 [wersja cyfrowa];
• Konic Paweł: Na obrzeżach, wybór tekstów i red. Anna Radulska-Cieliczko, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2017.
   
• Gruszczyński Piotr: Pawełek, „Tygodnik Powszechny” nr 48/2005, nr 48 [wersja cyfrowa];
• Sieradzki Jacek: Ludzie Małego, „Dialog” 2007, nr 2.

Jacek Sieradzki