Książki

I. WYDAWCA DO CZYTELNIKA ▸ [ 1 ]

II. OD AUTORA ▸ [ 7 ]

III. WSTĘP ▸ [ 9 ]
Dlaczego o teatrze w Krakowie, milczała dotąd krytyka? — dlaczego dzisiaj odezwać się powinna? — co to jest krytyk, podług Börnego? – czem powinien być podług autora? — Autor nie podejmuje się krytyki naukowej. — Chce być krytykiem naturalnym — Jeśli sąd jego będzie wyrazem opinii publicznej, artyści winni się zastosować do niego.

IV. GMACH TEATRALNY ▸ [ 15 ]
Rząd czyni przysługę rzeczy publicznej, wystawieniem gmachu teatralnego. — Rozmaite zdania o tym gmachu. — Zdanie autora. — Powody dla których gmach teatralny, ma takie a nie inne wewnętrzne rozmiary. — Dlaczego wzniesionym jest w tym a nie innym stylu? Styl ten jest florencki. — Niezgodność dachu niemieckiego z stylem włoskim. — Rozmiary amfiteatru sali widzów; i dlaczego się autorowi nie podobają? — Galerie wszystkich piąter mogły być niższe. — Słupy na których spoczywa amfiteatr, mogły były być rzadsze. Mogły były być staranniej ozdobione. — Praktyczne zalety sali amfiteatru. — Pod względem wygody dla widzów. — Pod względem akustycznym. — Pod względem ogrzania i zabezpieczenia przeciw ciągom powietrza. Dekoracja sali. — Dekoracje sceny. — PP Depiani i Jachymowicz, dekoratorowie wiedeńscy, czynią zawód. — Pan Aumajer dekorator.— Nie odpowiada powołaniu swemu. — Kurtyna. — Paludamenta. — Prospekta.

V. ADMINISTRACJA TEATRU ▸ [ 27 ]
Gmach widowisk, nie stanowi jeszcze teatru. Trzeba do tego zdolnej administracji, mającej na oku ciągły wzrost sceny. — Czy takiej administracji można wymagać od antrepryzy prywatnej ? — Dzisiaj nie je nikt chleba za darmo. — Wszystko się ubiega za zarobkiem. Do tej mety dążą i sztuki piękne. — Antrepryza teatru, nie jest niczym innym tylko spekulacją. — Jakie ma cele antrepryza prywatna teatru i o co się przede wszystkim pyta? Zdaniem autora, interes sztuki nie zgodzi się nigdy z interesem antrepryzy. — Interes sztuki jako cel ściśle moralny, może być zadaniem tylko administracji rządowej.— Jakie są korzyści rządowej administracji teatru? — W Krakowie jak na teraz, nie może być teatr administrowany na rachunek skarbu. — Powinien być przynajmniej poddany kontroli rządowej. — Uchwały Izby Reprezentantów w tej mierze, z roku 1833 i 1838.

VI. KORZYSTNE POŁOŻENIE ANTREPRYZY PRYWATNEJ TEATRU W KRAKOWIE ▸ [ 37 ]
Czy dzisiejsza antrepryza teatru, administruje nim w interesie nie już sztuki, ale swym własnym? — Programat antrepryzy przy otwarciu teatru. — Programat ten jest mylny. Obowiązki antrepryzy. – Przyszłość sceny zależy od niej ale nie od publiczności. — Korzystne położenie teatru w Krakowie, w porównaniu z teatrami zagranicznymi — Pod względem autorów i ich wynagrodzenia. — Pod względem gaży artystów. — Teatr jest królem zabaw w Krakowie. — Nie lęka się znikąd konkurencji. — Korzystne jego położenie pod względem statystycznym. — Repertuar jego może być tanim i rozmaitym jak nigdzie. — Wystawa nie wymaga wielkich nakładów. — Gaża artystów jest stosunkowo mierną.

VII. PRZEGLĄD DZIEŁ ANTREPRYZY PANA CHEŁCHOWSKIEGO

a) Repertuar ▸ [ 51 ]
Repertuar teatralny pana Chełchowskiego, składa się wyłącznie z sztuk grywanych w Warszawie. — Pan Chełchowski powinien być w stanie osądzić sam sztukę. — „Kuryer Warszawski” i Katarzyna z Kliwii. — Sztuki podobające się w Warszawie, mogą się nie podobać w Krakowie i dlaczego? — Definicja repertuaru wedle Goethego? — Repertuar pana Chelchowskiego jest inwentarzem gratów. — Roksolana Polka w Stambule. — Powrót Majtka. — Pan Chełchowski starać się powinien o repertuar sztuk oryginalnych polskich. — Odprawa posłów greckich Kochanowskiego. — Zdanie Ludwika Osińskiego o tym dziele. — Gwido hrabia Blezyjski. — Celniejsi autorowie dramatyczni polscy. — J. N. Kamiński o przeznaczeniu sceny polskiej. — Dzienniki zagraniczne poświęcone teatrowi. — Celniejsi i nowsi autorowie dramatyczni niemieccy.

b) Wystawa w ogóle ▸ [ 68 ]
Definicja wystawy wedle Woltera. — Z czego się składa wystawa w ogóle?

c) Policja zakulisowa ▸ [ 68 ]
Powolna zmiana dekoracji. — Odmiana sprzętów i utensyliów na scenie. — Niedbałość w mechanizmie pokazujących się osób. — W operze Krakowiacy, Górale przybywają z Królestwa Polskiego. — Brak precyzji w zjawiskach zascenicznych.

d) Dekoracje ▸ [ 71 ]
Dekoracje w teatrze krakowskim, nie są kompletne. — Rzadko do sztuki zastosowane. — Dekoracje w Marii Tudor. — Anegdota Dumasa o przejściu Izraelitów przez Morze Czerwone.— Dekoracje w teatrze krakowskim nie są dość rozmaite. — 5 czy 6 prospektów służą do wystawy wszystkich sztuk w teatrze krakowskim.

e) Kostiumy ▸ [ 73 ]
Co się ma rozumieć przez kostium ? - Reforma kostiumów w najcelniejszych europejskich teatrach, nie od dawnego datuje się czasu. — Kostiumy w Semiramidzie, za czasów Lekaina i panny Clairon. Kostiumy w operze Clemenza di Titto, za czasów Goethego. — Jakich kostiumów używano w dawnej Polsce, do wystaw teatralnych? — Przestrogi w tej mierze z rękopismu Tańskiego. — Kostiumy w komedyi rybałtowskiej. — Herod w kontuszu z orderami. — Talma we Francji i pani Händel-Schütz w Niemczech, reformatorami kostiumów teatralnych. — Kostiumy w Krakowie. — w Szklance wody. — w Pieniądzach Bulvera. – w Precjozie. — w Roksolanie. — Łyżki, noże, widelce, szampan i garnitur jasionowy krakowski, w Haremie.— Teatr narodowy powinien się uważać za album kostiumów narodowych. — Uchybienia przeciw prawdzie historycznej w tej mierze, są występkiem. Zaopatrzenie garderoby w kostiumy narodowe małych stosunkowo wymaga nakładów. — Kostiumy w sztukach: Rej z Nagłowic, Barbara Zapolska i Tadeusz Chwalibóg. — Magnaci polscy nie chodzili nigdy w szubach po domu. — Węgierski strój królewicza Władysława, Reja i Chwaliboga. — Kitowicz o strojach polskich. — Niedbałe ubranie komnat. — Gołębiowski o ozdobie mieszkań dawnych panów polskich. — Garnitur jasionowy z haremu sułtana w zamkach Tenczyńskim i Spiskim. — Jakie czyniono przygotowania w dawnych domach polskich do przyjęcia monarchów? — Kostiumy w Krakowiakach i Góralach. Zosia ubrana jak tancerka wielkiej opery. — Kostium furmański panna Pique. — W ogóle kobiety ubierają się na teatrze w Krakowie nadto wystawnie. — Przy tej wystawności nędza kostiumów innych mocniej się odbija. – Pan Chełchowski powinien posiadać wzory kostiumów teatralnych. — Dzieła i dzienniki temu celowi poświęcone. — Zbiory pp. Castelli w Wiedniu i Macewicza w Krakowie.

f) Maszyneria ▸ [ 91 ]
Publiczność Krakowska nie widziała jeszcze maszynerii scenicznej.— Czyli i kiedy na maszynerię pozwala estetyka wystawy. — Sztuki, w które wchodzi maszyneria, dopomagają niekiedy do osiągnienia celów teatru. – Dzieła dramatyczne szkoły romantycznej nie mogą się bez niej obejść. — Zdanie p. Viennet o dziełach tej szkoły. — Czy w dawnej Polsce używano w teatrze maszynerii? — Jarzemski o teatrze Warszawskim za czasów Władysława IV. — Labourer o wystawie sztuk w Gdańsku. — Wójcicki o Łukaszu Piotrowskim, profesorze krakowskim, który latał po scenie. — Jakie sztuki w które wchodzi maszyneria, powinny być dawane w Krakowie?

g) Muzyka ▸ [ 93 ]
Nędzny stan orkiestry w Krakowie. — Członkowie jej nie wiedzą nigdy co grać będą. – Rej w wizerunkach o orkiestrze w dawnej Polsce. — Powinien być dyrektor orkiestry. — Orkiestra powinna mieć bibliotekę sztuk nowszych. — Powinna mieć ustanowiony repertuar. — Powinny odbywać próby.

h) Balet i chóry ▸ [ 96 ]
Przy teatrze w Krakowie mógłby być mały balet złożony z tancerzy drugiego rzędu. — Chóry powinowate baletowi. — Powinny stanowić malarską grupę. — Grupa malarska powinna czynić zadość prawidłom, estetycznym i artystycznym. — Jakie są te prawidła? — Pod względem formy. — Pod względem liczby. Niezachowanie tych przepisów w Krakowie. Nikt się nie zajmuje ustawieniem chórów na scenie.

VIII. OKOLICZNOŚCI ZWALNIAJĄCE ▸ [ 99 ]
Antrepryza w Krakowie działa oczywiście wbrew swemu interesowi. — Niekorzystne strony jej położenia. — Wystawa sztuki w Krakowie choćby najkosztowniejsza, nie może rachować jak na 3 lub 4 reprezentacje. — Niemożność czynienia nakładów w takim położeniu. — Konieczność dawania często sztuk nowych, pociąga za sobą niedostatki w ich wystawie. — Artyści nie mają czasu wyuczyć się roli. — Służba zasceniczna nie ma czasu wyćwiczyć się w mechanizmie sztuki. — Stan finansowy antrepryzy skutkiem trzech lat ubiegłych. — Zmuszona dzisiejszymi wpływami zaspokajać wydatki dawne, nie może wydołać nowym.

IX. ARTYŚCI W OGÓLE ▸ [ 104 ]
Artyści krakowscy niedawno pracują w swoim zawodzie. — Są między nimi talenta, lecz wszystkim brakuje dużo. — Krytyka może się przyczynić do usunięcia ich błędów. — Jak ją przyjmować powinni? — Dufresny o publiczności. — Sąd publiczny na rozmaitych objawia się drogach. — Lubo na każdej może być mylnym i niesprawiedliwym, artysta poddać mu się powinien. — Nie może gardzić pochwałą. — Powinien mieć ambicję ale mu nie wolno być dumnym. — Pan Nowakowski elew szkoły śpiewu i jego zachowanie się. — Jakie są cele autora przy pisaniu teatralnej krytyki? — Celniejsi artyści dramatyczni teatru krakowskiego. — Mimo szczegółów gry niekiedy dobrych, ogólna akcja dramatu nie robi efektu w Krakowie. — Co się rozumie przez grę dobrą? — Porównanie gry orkiestry drezdeńskiej z grą krakowskiej. — Zastosowanie porównania tego do gry artystów. — Chcąc żeby ogół tej gry robił efekt, potrzeba żeby przed wystawą, tłumaczył ktoś i objaśniał artystom myśl autora i dążność dramatu. Zdanie Börnego o grze artystów w Niemczech. — W wystawie sztuk w Krakowie mowa równie jak i akcja nie bieży, nie płynie, ale się wlecze. — Brak potoczystości w dialogu. Dysputa każda jest bez ognia. — Akcji w ogóle każdej sztuki, brakuje życia, fantazji i jest zimna, umarła. — Brak zdatnego reżysera.

X. DEKLAMACJA ▸ [ 117 ]
Na czym zależy dobra i właściwa deklamacja? Jej rodzaje. – Chcąc deklamować dobrze trzeba wiedzieć, kiedy którego użyć wypada. — Chcąc o tym wiedzieć, trzeba mieć duszę przystępną natchnieniom poezji. — Nauka o akcentowaniu nie nauczy deklamacji tylko jej mechanizmu. — Prozopopeja i Pathos surogatami deklamacji na scenie krakowskiej. – W wystawie jakich sztuk deklamacja używaną być winna? — Deklamacja może być anachronizmem. — W potocznym życiu mówi się z czuciem, ale się nie deklamuje nigdy. — Na scenie Krakowskiej artyści nie mówią, lecz śpiewają. — Którzy z nich używają najczęściej niewłaściwie deklamacji. — Niewłaściwość deklamacji w poematach dramatyzowanych, odnośnie do jej rodzajów.— Przykłady tego z Horacyuszów, Cyda, Barbary, i Saphony. — Niewłaściwość deklamacji przy odejściu ze sceny.— Artysta dramatyczny nie jest racą fajerwerkową. — Zdanie Lessinga w tej mierze. — Oprócz niewłaściwości, deklamacji nadużyć jeszcze można. — Deklamacja jako przeznaczona do okrasy przedmiotu i mowy, nie może się stawać sama przedmiotem. — Deklamacja jako ozdoba poezji, nie powinna przeładowywać ozdobami samego ogólnego obrazu. — Stopniowanie czucia jest tłem każdego jej rodzaju. — Zachwycenie (exstase) jest każdego superlativum. — Używać go należy skromnie, tak jak w malarstwie najwyższego koloru światła. — Nadużycie zachwycenia, zamienia go w przesadę (emphase).

XI. MIMIKA ▸ [ 126 ]
Rodzaje mimiki. — Mimika towarzysząca mowie, ściśle z deklamacją jest połączona. — Artysta może się często obejść bez deklamacji, lecz nigdy bez mimiki. — Rodzaje mimiki odnośnie do rodzajów deklamacji. — Mimika towarzysząca mówię powinna być właściwa i przyzwoita. — Mimika nie tyle słowa autora, ile jego myśli objaśniać powinna. — W czym się mieści mimika? — Użycie jej właściwe zależy od pojęcia roli. — Panna Palczewska jest mimą doskonałą. — Pan Rychter zbliża się do niej. — Mimika pp. Królikowskiego i Chomińskiego — Pan Monikowski w miejsce mimiki używa spazmatycznych poruszeń. — Nieśmiałości nałogi, stoją na zawodzie mimice, — Uchybienia w mimice panny Pique policzyć trzeba na karb nieśmiałości. — Niewłaściwość kładzenia ręki na sercu i trzymania jej na niej. — Ruchy głową i ich przyczyna. — Autor udziela rady pannie Pique. Nałogi panów Monikowskiego i Ładnowskiego są przyczyną fałszywości ich mimiki.— Mimika powinna być przyzwoitą, — Nie wszystko, co jest naturalnym, może być przyzwoitym. — Przywary ludzkie można oddać z prawdą bez obrażenia przyzwoitości. — Gdy nad przyzwoitością wyrazów czuwa cenzura, rzeczą jest krytyki wpłynąć, żeby w mimice przyzwoitość szanowaną była. — Przykłady nieprzyzwoitości mimiki w grze panny Radzyńskiej, — PP. Jankowskiego, Monikowskiego i Łozińskiego. — Pantomima. — Prawidła chironomii u starożytnych, nie doszły naszych czasów. — Niedostateczność nowszych prawideł w dziele Gilberta Austin. — Pantomima nie jest semiotyką ani metodą głuchoniemych. — Przepisy Hogartha. — Jakie ma znaczenie ruch ręki w sytuacjach moralnych? — Gęsta personifikujące. — Kiedy ich artysta używać powinien. — Gra pantomimiczna panny George w Semiramidzie Woltera. — Gra takaż pana Rychtera w Więzach Scribego. — Pan Rychter jest mistrzem w pantomimie. — Gra pantomimiczna pana Jankowskiego w Barbarze Zapolskiej i komedii Krewni. — Gra pantomimiczna pp. Królikowskiego, Chomińskiego, Monikowskiego i panny Pique. — Dlaczego artyści nasi nie mogą być improwizatorami pantomimy? — Publiczność Krakowska nie używała jeszcze złudzenia teatralnego. — Złudzenie to wymaga, ażeby artysta przeobraził się zupełnie w charakter osoby, którą przedstawia. — Czego artyście potrzeba do nabycia takiej zalety? — Celniejsi artyści zagraniczni i Polscy, którzy ją posiadali. — Przykłady złudzenia publiczności i tryumfu sztuki, z życia panny Clairon i pp. Preville i Owsińskiego. Artyści nasi mają dosyć zdolności do dostąpienia takiego tryumfu, lecz nie są jeszcze dosyć usposobieni.

XII. PROWINCJONALIZM ▸ [ 149 ]
Na prowincjonalizm wszyscy się skarżą a nikt dotąd natury jego nie oznaczył. — Definicja prowincjonalizmu wedle autora. — Prowincjonalizm wystaw teatralnych w Krakowie, spuścił już dzisiaj dużo z miny. — Prowincjonalizm teatralny w Krakowie, przed 4-ma laty. – Znikł dzisiaj z rogów ulicznych i chowa się wyłącznie za kulisami i w garderobie. — Prowincjonalizm widzialnym jest w ubiorach i maskowaniu się artystów na scenie. — Królowie i książęta nie chodzą dziś w purpurze po mieście. — Panna Palczewska lubi na scenie używać tych godeł dość często. — Prowincjonalizm pani Łozińskiej, w Człowieku z czarnego lasu. Notariusz z papierami pod pachą i z piórem za uchem. — Ekonom w kontuszu i z batem. – Mistrz sprawiedliwości w pąsowej oponie. — Prowincjonalizm pana Rychtera w Człowieku z czarnego lasu. — Sztylet umalowany rubryką w Matce rodu Dobratyńskich — Przymioty lub wady moralne duszy, nie powinny na scenie być fizycznie widzialne. — Maska p. Rychtera w Ruy Blasie. — Maska takaż p. Królikowskiego w Człowieku z czarnego lasu. — Maska pana Beauvalet w roli Angela w Paryżu. — Maska p. Nowaczyńskiego, w tej samej roli w Krakowie. — Choroby i cierpienia duszy, mają równie na scenie naszej typ widzialny. — Panna Palczewska w roli obłąkanych i rozpaczających. — Gust i smak wytworniejsze najtrudniej wybaczają prowincjonalizmowi.

XIII. ARTYŚCI W SZCZEGÓLE ▸ [ 160 ]
Pani Chełchowska. — Pani Monikowska. – Pani Ładnowska. — Pani Łozińska. — Panna Palczewska. – Panna Radzyńska. – Panna Pique. – Panna Morozewicz. Pan Rychter. Pan Królikowski. Pan Chomiński starszy. Pan Jankowski. Pan Chomiński młodszy. Pan Ładnowski. Pan Monikowski. Panowie Karsznicki, Łoziński, Kwiatkowski.

XIV. EPILOG
Do Publiczności ▸ [ 177 ]