Adam Perzyk
PERZYK Adam (14 I 1926 Warszawa - 23 I 1978 Warszawa), aktor. Był synem Franciszka P., pracownika kolei, i Bronisławy z Górskich, mężem Barbary P. z Dziewiorów. Maturę zdał w Warszawie na tajnych kompletach, nast. ukrywał się w Lesznie Wielkopolskim, gdzie od lutego 1945 pracował na kolei jako pomocnik maszynisty. W 1945-51 studiował w warsz. ASP, w 1952 uzyskał dyplom na wydz. grafiki. Podczas studiów współpracował jako aktor i plastyk z T. Lalki i Aktora Guliwer i z T. Akademickim Uniw. Warsz. (w 1950 lub dłużej). Od marca 1954 występował ponownie w T. Guliwer, od października t.r. w warsz. T. Satyryków, a w sez. 1955/56 i 1956/57 w T. Satyryków Syrena. W 1958 zdał eksternistyczny egzamin aktorski. W sez. 1959/60 grał w t. Estrada Domu Wojska Pol. Miniatury i z tym teatrem wyjeżdżał m.in. do Kielc, Skarżyska i Radomia. Był to ostatni zespół teatr, do którego należał. W 1958 debiutował jako aktor film. (Sprzedawca pamiątek w filmie "Miasteczko"); odtąd występował w epizodach charakterystycznych w ponad sześćdziesięciu filmach pol. i w przedstawieniach t. telewizji. Równocześnie uprawiał grafikę książkową i zajmował się dek. wnętrz; znany był przede wszystkim jako autor rysunków i szkiców, w których portretował aktorów, sceny z przedstawień pol. i zagranicznych, migawki z życia za kulisami teatru i z planu filmowego. Publikował swe rysunki w wielu czasopismach i eksponował na wielu wystawach; w 1982 w Domu Artysty Plastyka w Warszawie odbyła się wystawa pośmiertna jego rysunków. Był popularyzatorem kultury plast. na terenie Warszawy i Mazowsza; pracował jako instruktor Woj. Ośrodka Metodycznego (maj 1962-grudzień 1965), nast. w Warsz. Ośrodku Kultury, a od jesieni 1976 w Biurze Wystaw Artyst. m.in. był w 1977 kier. galerii MDM. Wysoki, o pociągłej twarzy i wydatnym nosie występował w skeczach, gdzie "zaczął bawić publiczność swoim dowcipem jako doskonały parodysta, zachowując jednocześnie właściwy tylko sobie gatunek warszawskiego humoru" (S. Kopf), grał także m.in. Milicjanta ("Kto się śmieje ostatni") i Don Pedra ("Zielony Gil"). O jego aktorstwie teatr. i film. pisała B. Kaźmierczak: "Umie pogłębić i uczłowieczyć te kilkanaście nawet zdań, które ma do powiedzenia; umie tak wykorzystać kilka gestów, że nawet z drugoplanowej roli czyni osobę znaczącą, widoczną w swej niepowtarzalnej oryginalności". "Jakby stworzony do szerokiej komiki jest poza tym wirtuozem gestu, jego żywa pomysłowość przemienia każdą sytuację czy kwestię w jakiś komiczny ruch, jakąś optyczną scenkę. Od przesady chroni go zawsze dobry smak".
Bibl.: Almanach 1977/78; Hist. filmu t. 4, 5; Rendez-vous z Syreną; Ekran 1965 nr 12 (B. Kaźmierczak); Kierunki 1978 nr 5 (S. Kopf); Trybuna Mazowiecka 1964 nr 63, 1965 nr 289; Życie Warsz. 1978 nr 21, 22, 26; Programy, wycinki prasowe, katalogi wystaw, IS PAN.
Ikon.: J. Żebrowski: P. w roli (Sprawa Kowalskiego), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1957 nr 4 oraz P. jako Praktykant (Maman do wzięcia), karyk., rys., repr. Express Wiecz. 1957 nr 218: A. Perzyk: Autoportrety, trzy rys.: P. jako Charlamp w filmie "Potop", tusz, 1972 repr. okładka katalogu "Wystawa prac Adama Perzyka", Warszawa-czerwiec 1982 oraz P. jako Charlamp, kredka - własność B. Perzykowej, Warszawa; Autoportret pt. Właściciel platformy, repr. Ekran 1973 nr 20.
Film.: 1960 - Lunatycy (f.), Miasteczko (f.), Rok pierwszy (f.); 1963 - Gangsterzy i filantropi (f.), Weekendy (f.); 1964 - Prawo i pięść (f.); 1965 - Barwy walki (f.), Święta wojna (f.), Trzy kroki po ziemi (f.); 1966 - Bariera (f.), Niedziela sprawiedliwości (f.), Pieczone gołąbki (f.); 1967 - Bokser (f.), Kochajmy syrenki (f.), Kontrybucja (f.); 1968 - Weekend z dziewczyną (f.); 1969 _ Wniebowstąpienie (f.); 1970 - Nowy (f.); 1971 - Książę sezonu (tv); 1973 - Chłopi (f.)-, 1974 - Potop (f.); 1976 - Smuga cienia (f.). Zagrożenie (f.); 1977 - Lalka (s. tv); Materiały - Archiwum TVWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
