Osoby

RELEWICZ-ZIEMBIŃSKA Pelagia, z Dopiera­łów, zamężna Ziembińska (23 X 1896 Poznań - 12 VIII 1972 Poznań), aktorka, śpiewaczka. Była córką Antoniego Dopierały, rzemieślnika, i Włady­sławy z Litkowskich, żoną - Włodzisława Ziembińskiego (ślub 26 VI 1920 w Krakowie). Po ukoń­czeniu szkoły średniej, pryw. lekcje gry scen. po­bierała m.in. u F. Rylla, K. Kopczyńskiego i M. Ja­nowskiej. W 1913 zaangażowała się do T. Polskiego w Poznaniu jako chórzystka. W sez. 1915/16 pod pseud. Relewicz grała już niewielkie role, takie jak: Maniewiczowa ("Żabusia"), Fruzia ("Damy i huzary"), a także śpiewała w operetkach. W Poznaniu pozo­stała do 1919. W lecie t.r. występowała w Kaliszu, a od jesieni 1919 została zaangażowana do Miej­skiego T. Powszechnego w Krakowie, gdzie grała do 1921. W 1921 przeniosła się, wraz z mężem, do Warszawy i na sez. 1921/22 zaangażowała się do t. Wodewil (występowała też dorywczo w T. Rozmaitości i w t. Qui Pro Quo). W pierwszej poł. 1924 grała w t. Nowości i t. Stańczyk; w lecie t.r. z objazdowym zespołem operetkowym była m.in. w Siedlcach. Potem występowała w Krakowie: w T. Bagatela (sez. 1924/25) i T. im. Słowackiego (1925/26) oraz w Łodzi w T. Miejskim (1927-29 i sez. 1930/31), T. Kameralnym (sez. 1929/30 i być może dłużej; z jego zespołem była gościnnie w Kaliszu) i T. Letnim (lato 1931). Następnie po­wróciła do Warszawy: wiosną 1932 grała dorywczo w T. Narodowym, jesienią t.r. była zaangażowana w T. Artystów, w styczniu 1933 weszła w skład zespołu T. Nowy Momus, w lecie t.r. grała doryw­czo w T. Narodowym i T. Letnim, w 1934 wy­stępowała w T. Nowa Komedia. W sez. 1934/35 i być może 1935/36 była w T. Miejskich w Łodzi, w 1936/37 w pozn. T. Nowym, jesienią 1936 z aktorami pozn. w Płocku. W 1937 występowała w warsz. T. Malickiej, w sez. 1937/38 znów w T. Miejskich w Łodzi, w 1938 w warsz. T. Kameral­nym. Podczas II wojny świat. przebywała, wraz z mężem, w Warszawie i pracowała w barze "Zna­chor". Po powstaniu warsz. znalazła się w Zako­panem i tam w pocz. 1945 grała w T. Artystów rolę Dulskiej ("Moralność pani Dulskiej"). Od kwiet­nia 1945 występowała w T. Miejskim w Katowi­cach, w sez. 1945/46 w T. Miejskim w Sosnowcu, 1946-49 w Miejskich T. Dramatycznych w Krako­wie, 1949/50 w T. Powszechnym w Łodzi, 1950/51 w T. Miejskim w Kaliszu, od września 1951 do przejścia na emeryturę w 1963 w T. Dramatycznych w Poznaniu; także później grywała dorywczo na scenach poznańskich. Występowała często w fil­mach i w radiu.
Przed II wojną świat. grała takie role, jak: Violetta ("Kordian"), Harfiarka ("Wyzwolenie"). Wcześnie zaczę­ła występować w rolach charakterystycznych, np. Gospodyni ("Wesele"), Sędzina ("W małym domku"), Katarzyna ("Polityka i miłość"), Dorota ("Krakowiacy i Górale"). Śpiewała również w operetkach i wodewilach, m.in. Alezję ("Lalka" E. Audrana), Dziewannę ("Dzwony kornewilskie"), Stefkę ("Białe fartuszki"). O jej występie w farsie "Żoneczka z Variete" pisał re­cenzent (B. Pochmarski?): "wniosła na scenę nie tylko ujmującą urodę, lecz również tak odpowiednią w farsie miłą lekkość operetkową i jakąś szczerą bezpośredniość humoru". Po II wojnie świat. grała role charakterystyczne, takie, jak: Sybilla ("Pan in­spektor przyszedł"), Marta ("Głupi Jakub"), Helena ("Bancroftowie"), Chomińska ("Szalona Julka"). Chara­kteryzując rolę Idalii ("Dewaluacja Klary") A.M. Swinarski podkreślał "jej humor, jej inteligentny i czuły sposób prowadzenia dialogu, jej dyskretne wygry­wanie międzysłowia". Występowała też niekiedy w dram. rolach starych kobiet takich, jak: Bernarda ("Dom Bernardy Alba"), Matka ("Zbrodnia i kara").
Bibl.: Almanach 1971/72; Czachowska: Zapolska; Danowicz: Ujarzmianie Melpomeny; Kaszyński: Teatr łódz.; Ka­szyński: Teatralia; Konarska-Pabiniak: Repertuar; Krasiński: Teatr Jaracza; Linert: T. Śląski; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 395, 402, 403; T. przy ul. Cegielnianej; Sempoliński: Wielcy artyści; Sto lat Starego Teatru; Stokowa: Wyspiań­ski; Dz. Pol. 1947 nr 130 (A.M. Swinarski); Express Wiecz. 1972 nr 193; Gaz. Pozn. 1972 nr 192; Prz. Teatr, i Film. 1924 nr 18; Teatr 1973 nr 2 (J. Ratajczak); Afisze i programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, T. Polski Poznań; Dokumenty i wycinki dotyczące R.-Z., m.in. odpis aktu ślubu i zgonu oraz nie zidentyfikowany wycinek rec. podpisany Bol. P. (B. Pochmarski?), IS PAN; Kułaga: T. Bagatela; Maciejewska: Teatr w Poznaniu; Turowski: Teatr w Łodzi; Wosiek: Teatry objazdowe. Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa.
Film.: 1937 - Skłamałam (f.); 1938 - Ostatnia brygada (f.), Profesor Wilczur (f.), Strachy (f).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994